Першы музей Адама Міцкевіча з’явіўся ў 1911 годзе ў Вільні, другі — у 1930 годзе ў Парыжы. Трэці рана ці позна меўся паўстаць у Навагрудку — зважаючы хаця б на тое, якую ролю старажытны горад і ягоныя ваколіцы адыгралі ў жыцці паэта. Паводле большасці крыніц, гісторыя ўстановы пачынаецца з 1955 года. Аднак мала хто ведае, што спробаў яе заснаваць было ажно тры. Гісторыя музея драматычная, але ў нечым і павучальная.