На­пры­кан­цы мі­ну­ла­га го­да ў го­ра­дзе Кас­цю­ко­ві­чы, што на Ма­гі­лёў­шчы­не, ад­бы­ла­ся зна­ка­вая падзея. 28 снеж­ня бы­лі ад­кры­ты дзве­ры но­ва­га бу­дын­ка Цэн­тра ку­ль­ту­ры, які стаў до­мам ад­ра­зу для трох ра­ённых ку­ль­тур­ніц­кіх уста­ноў. Аб тым, як пра­йшло ад­крыц­цё і на­ко­ль­кі гэ­та важ­ная падзея для Кас­цю­ко­ві­чаў, мы да­ве­да­лі­ся ў на­ча­ль­ні­ка адзе­ла ідэ­ала­гіч­най ра­бо­ты, ку­ль­ту­ры і па спра­вах мо­ла­дзі Кас­цю­ко­віц­ка­га ра­ённа­га вы­ка­наў­ча­га ка­мі­тэ­та Акса­ны Іва­но­вай.

На­ва­год­нія дзі­ця­чыя прэм’еры — за­ка­на­мер­насць, а не на­ві­на. Мяр­ку­ючы па апош­ніх га­дах, Но­вы дра­ма­тыч­ны тэ­атр вы­пра­ца­ваў сваю так­ты­ку. Абі­ра­ецца каз­ка, на­ўпрост не пры­вя­за­ная да зі­мы. Ста­віц­ца, кру­ціц­ца ўсе ка­ні­ку­лы, по­тым за­ста­ецца ў рэ­пер­ту­ары — і праз год змя­ня­ецца на чар­го­вую. Гэ­тым раз­ам пуб­лі­ка сус­трэ­ла “Іншап­ла­няцён­ка”.

Пад­тры­маць тых, хто тра­піў у скла­да­ную жыц­цё­вую сі­ту­ацыю, — з та­кім па­мкнен­нем член На­цы­яна­ль­най па­ра­лім­пій­скай збор­най па пла­ван­ні Аляк­сей Та­лай ства­рыў да­бра­чын­ны фонд. Арга­ні­за­цыя да­па­ма­гае лю­дзям з інва­лід­нас­цю і дзе­цям-сі­ро­там, а так­са­ма па­пу­ля­ры­зуе зда­ро­вы лад жыц­ця і ру­піц­ца аб за­ха­ван­ні гіс­та­рыч­най па­мя­ці бе­ла­ру­саў. За пра­цу, у якой ува­со­бі­лі­ся ідэі гу­ма­ніз­му, мясц­овы да­бра­чын­ны фонд імя Аляк­сея Та­лая ўга­на­ра­ва­ны прэ­мі­яй Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь «За ду­хоў­нае ад­ра­джэн­не».

Ка­лі вы ма­еце звыч­ку шпа­цы­ра­ваць па гіс­та­рыч­ных цэн­трах на­шых га­ра­доў з ба­га­тым мі­ну­лым, дык, пэў­на, ужо за­ўва­жы­лі, што во­ль­ныя ла­пі­кі там па­кры­се за­бу­доў­ва­юцца. Ад­бы­ва­ецца гэ­та і ў ста­лі­цы, і ў аб­лас­ных га­ра­дах (асаб­лі­ва актыў­на, зда­ецца, у Грод­не), і на­ват у рай­цэн­трах. Пры­чы­на зра­зу­ме­лая: зям­ля ў цэн­тры каш­тоў­ная, і пус­та­ваць “свя­то­му” мес­цу не да­юць інвес­та­ры. Зрэш­ты, тое са­мае ад­бы­ва­ецца не раў­ну­ючы па ўсім све­це. Пы­тан­не то­ль­кі ў тым, якім па­він­на быць но­вае бу­даў­ніц­тва ў гіс­та­рыч­ным ася­род­дзі — каб не зніш­чыць тую атмас­фе­ру, па якую вы на шпа­цыр і вы­пра­ві­лі­ся. У на­шых экс­пер­тных ко­лах сён­ня прэ­ва­люе па­мкнен­не дбай­на ад­на­ўляць стра­ча­ныя квар­та­лы — або ха­ця б бу­да­ваць не­шта пад­обнае. Ад­нак ці аб­авяз­ко­вы та­кі ва­ры­янт? І на­ко­ль­кі ён мэ­та­згод­ны? Пра тое, якія пад­ыхо­ды ў да­дзе­ным вы­пад­ку ле­гі­тым­ныя і да­рэч­ныя і якім кры­тэ­ры­ям па­він­ны ад­па­вя­даць на­ва­бу­ды ў “на­мо­ле­ных” мес­цах, мы гу­та­рым з вя­до­мым архі­тэк­та­рам-рэ­стаў­ра­та­рам Ва­дзі­мам ГЛІН­НІ­КАМ.

Мі­ну­лае і су­час­нае, тра­ды­цыі, ку­ль­ту­ра, по­быт, ле­ген­ды і пад­анні, зна­ка­мі­тыя лю­дзі Ло­еўска­га ра­ёна час­та ста­но­вяц­ца тэ­май шмат­лі­кіх біб­лі­ятэч­ных кра­язнаў­чых ме­рап­ры­емстваў, якія ма­цу­юць па­ва­гу і лю­боў да род­на­га краю. На гэ­та скі­ра­ва­на і дзей­насць аўта­біб­лі­ятэ­кі, га­лоў­ныя мэ­ты якой — якасць і да­ступ­насць.

Га­лі­на Ба­лін­ская ка­лі­сь­ці за­зна­чы­ла: “Ка­лі ча­ла­век лю­біць ку­ль­ту­ру, па­мер за­рпла­ты не бу­дзе ў яго на пер­шым мес­цы”. Ку­ль­ту­ра для яе — па­трэ­ба ду­шы, якая не ве­да­ла па­кою бо­льш за ча­ты­ры дзя­сят­кі га­доў. Ме­на­ві­та сто­ль­кі Га­лі­на Іва­наў­на ад­да­ла раз­віц­цю сфе­ры на Ашмян­шчы­не. Ку­ль­ту­ра для яе не то­ль­кі спад­чы­на про­дкаў, архі­тэк­ту­ра, мас­тац­тва і лі­та­ра­ту­ра, але і стаў­лен­не да жыц­ця, раз­віц­цё і вы­ха­ван­не. Для ка­го­сь­ці сфе­ра ку­ль­ту­ры — спрэс свя­ты, але не для яе.

Cярод со­цень сце­жак і да­рог так скла­да­на ад­шу­каць сваю і не па­мы­ліц­ца. Пад­аец­ца, мно­гія пра­фе­сіі пад­аба­юцца і ва­бяць. Ад­нак сус­тра­ка­юцца шчас­ліў­цы, якія змал­ку ве­да­юць, з якой кан­крэт­най сфе­рай дзей­нас­ці звя­жуць сваё жыц­цё. Па­шчас­ці­ла і су­пра­цоў­ні­цы Аль­хоў­скай сель­скай біб­лі­ятэ­кі Юліі За­ру­ба.

Сам са­бе да­ка­раю: ма­ла пі­шу пра клу­бы. І не то­ль­кі та­му, што не ўмею тан­ца­ваць, вы­сту­паць у ро­лі тэ­атра­ль­на­га акцё­ра і спя­ваць хо­рам, а люб­лю чы­таць ды сяб­ра­ваць з не абы-які­мі кніж­ка­мі. Тлу­ма­чэн­не тут та­кое. Не­як так атры­ма­ла­ся, што ў пе­ра­важ­най бо­ль­шас­ці біб­лі­ятэ­ка­раў (і гэ­та доб­ра бач­на з на­шых па­што­вых агля­даў) бо­льш ці­ка­ва­га ў жыц­ці, а клуб­ні­кі час­ця­ком ад­моў­чва­юцца, пі­саць пра ўлас­ныя зда­быт­кі не над­та спя­ша­юцца. Мо та­му, што не над­та шмат тых зда­быт­каў? На­ту­ра­ль­на, не ўсіх маю на ўва­зе. Але ж ёсць вы­клю­чэн­ні, і не­ма­лыя. Вось яны і ад­бі­ва­юць ахво­ту час­та згад­ваць клуб­ную спра­ву. Ка­юся, не­да­ра­ва­ль­на гэ­та. І мож­на зра­зу­мець клуб­ні­каў. У біб­лі­ятэч­ных спе­цы­яліс­таў па­лі­ты­ку чы­тан­ня і ўсіх за­ха­даў для гэ­та­га дык­ту­юць кні­га і вы­со­кая лі­та­ра­ту­ра (яны, як доб­ры сцэ­на­рый у кі­но, вы­цяг­ва­юць не за­ўжды ад­да­ную ігру акцё­раў). А клуб­ні­кам са­мім трэ­ба пад лю­бы крок сваю ме­та­дыч­ную асно­ву пад­во­дзіць. А тут без на­леж­най ад­ука­цыі, фан­та­зіі і здо­ль­нас­ці здзіў­ляць не­ча­ка­нас­цю сю­жэ­та не аб­ысці­ся. Вось пра гэ­та, на маю дум­ку, і трэ­ба пі­саць. І не то­ль­кі мне, але і вам, ша­ноў­ныя пад­піс­чы­кі. Пра змест ме­та­дыч­най стра­тэ­гіі, так­ты­ку пра­фа­ры­ента­цыі, пад­выш­ку ква­лі­фі­ка­цыі, вы­ка­рыс­тан­не іна­ва­цый­ных тэх­на­ло­гій. У ад­ва­рот­ным вы­пад­ку на пы­тан­не: “Які пра­ект ця­пер ажыц­цяў­ля­еце?” — ад­каз за­ўжды бу­дзе не ве­ль­мі ары­гі­на­ль­ны: “Вось кан­цэрт дня­мі арга­ні­за­ва­лі!”

Маё сяб­роў­ства з Мі­ха­сём Ка­зін­цом доў­жы­ла­ся амаль пя­ць­дзя­сят га­доў. Не ска­жу, што ўсе гэ­тыя га­ды мы рэ­гу­ляр­на сус­тра­ка­лі­ся, ме­лі цес­ныя зно­сі­ны. Бы­лі пе­ры­яды жыц­цё­вых за­кру­так, асаб­лі­ва ка­лі Мі­хась Анто­на­віч пра­ца­ваў рэ­кта­рам Ака­дэ­міі му­зы­кі, а я ву­чыў­ся ў Мас­кве, мы пад­оўгу не ба­чы­лі­ся і на­ват не тэ­ле­фа­на­ва­лі адзін ад­на­му. Але ў апош­нія пят­нац­цаць га­доў на­шы ад­но­сі­ны зноў ста­лі цес­ны­мі, бліз­кі­мі. Мы сус­тра­ка­лі­ся не то­ль­кі ў фі­лар­мо­ніі на яго­ных прэм’ерах, але і ў не­фар­ма­ль­ных аб­ста­ві­нах, за гас­цін­ным ста­лом, а не­ка­ль­кі разоў пад бе­лай яблы­няй на ле­ціш­чы ў дзень яго на­ра­джэн­ня. І за­ўсё­ды га­ва­ры­лі, га­ва­ры­лі, га­ва­ры­лі. Гэ­та бы­ла сап­раў­дная рас­ко­ша су­моў­я з муд­рым, та­ле­на­ві­тым ча­ла­ве­кам.

3 сту­дзе­ня па­йшоў ад нас у леп­шы свет Ад­ам Ма­ль­дзіс — адзін з най­вя­до­мей­шых бе­ла­ру­сіс­таў, вы­дат­ны лі­та­ра­ту­раз­на­вец, гіс­то­рык і пі­сь­мен­нік, які за­даў кі­рун­кі вы­ву­чэн­ня на­шай ку­ль­ту­ры для мно­гіх на­ступ­ных па­ка­лен­няў да­след­чы­каў.

За знач­ны ўклад у па­тры­ятыч­нае вы­ха­ван­не мо­ла­дзі, уве­ка­веч­ван­не па­мя­ці аб­арон­цаў Айчы­ны, рэ­алі­за­цыю раз­вед­ва­ль­ных по­шу­ка­вых пра­ектаў “Па­мяць”, “Дняп­роў­скі ру­беж” і “Со­жскі ру­беж” на Ма­гі­лёў­шчы­не прэ­мія пры­су­джа­ная гра­мад­ска­му аб’­яднан­ню “Ма­гі­лёў­скі аб­лас­ны гіс­то­ры­ка-па­тры­ятыч­ны по­шу­ка­вы клуб “Вік­кру”.

За знач­ны ўклад у па­тры­ятыч­нае вы­ха­ван­не дзя­цей і мо­ла­дзі, рэ­алі­за­цыю пра­екта “Пост Па­мя­ці Брэс­цкай крэ­пас­ці” і актыў­ны ўдзел у між­на­род­ным мі­рат­вор­чым ру­ху прэ­міі ўдас­то­ены ка­лек­тыў дзяр­жаў­най уста­но­вы ад­ука­цыі “Цэнтр да­дат­ко­вай ад­ука­цыі дзя­цей і мо­ла­дзі го­ра­да Брэс­та”.

Тра­ды­цый­на ся­род лаў­рэ­атаў прэ­міі Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь «За ду­хоў­нае ад­ра­джэн­не» — свяш­чэн­ні­кі, якія ўма­цоў­ва­юць спрад­веч­ныя каш­тоў­нас­ці і да­па­ма­га­юць лю­дзям вы­тры­ваць у час жыц­цё­вых вы­пра­ба­ван­няў. Сё­ле­та ўзна­га­ро­дай адзна­ча­ны про­та­іе­рэй Кі­рыл Шол­каў, стар­шы­ня Сі­на­іда­ль­на­га ад­дзе­ла па цар­коў­най да­бра­чын­нас­ці і са­цы­яль­ным слу­жэн­ні Бе­ла­рус­кай Пра­вас­лаў­най Цар­квы, на­ста­яцель пры­хо­да хра­ма ў го­нар іко­ны Бо­жай Ма­ці «Усе­ца­ры­ца» ў Мін­ску.

За рэ­алі­за­цыю са­цы­яль­на знач­ных пра­ектаў, на­кі­ра­ва­ных на фар­мі­ра­ван­не гра­ма­дзян­скай са­ма­свя­до­мас­ці і ўма­ца­ван­не дзяр­жаў­на­га су­ве­рэ­ні­тэ­ту, прэ­мію Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь «За ду­хоў­нае ад­ра­джэн­не» атры­ма­ла гра­мад­скае аб’яднан­не «Па­тры­ёты Бе­ла­ру­сі». Су­пол­ка да­во­лі ма­ла­дая. Яна на­ра­дзі­ла­ся год та­му і па­спе­ла за­явіць пра ся­бе гуч­ны­мі акцы­ямі за не­за­леж­насць кра­іны і адзін­ства на­ро­да.

На­род­ны артыст Бе­ла­ру­сі Ула­дзі­мір Гро­маў — вя­ду­чы са­ліст На­цы­яна­ль­на­га ака­дэ­міч­на­га Вя­лі­ка­га тэ­атра опе­ры і ба­ле­та на­шай кра­іны — уга­на­ра­ва­ны спе­цы­яль­най прэ­мі­яй Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь дзея­чам ку­ль­ту­ры і мас­тац­тваў “за ства­рэн­не вы­со­ка­мас­тац­кіх воб­ра­заў у прэм’ерных спек­так­лях тэ­атра”.

За­слу­жа­ны ама­тар­скі ка­лек­тыў Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь ансамбль тан­ца “Кры­жа­чок” Бе­ла­рус­ка­га дзяр­жаў­на­га ўні­вер­сі­тэ­та ўша­на­ва­ны спе­цы­яль­най прэ­мі­яй за знач­ны ўклад у за­ха­ван­не спад­чы­ны ха­рэ­агра­фіч­на­га мас­тац­тва і за актыў­ны ўдзел у гра­мад­ска-ку­ль­тур­ным жыц­ці кра­іны.

За знач­ны ўклад у вы­ха­ван­не твор­чай мо­ла­дзі, па­спя­хо­вы ўдзел у рэ­спуб­лі­кан­скіх і між­на­род­ных кон­кур­сах і фес­ты­ва­лях спе­цы­яль­най прэ­мі­яй Прэ­зі­дэн­та кра­іны адзна­ча­ны за­слу­жа­ны ама­тар­скі ка­лек­тыў Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь, уз­орны тэ­атр эстра­ды “Ка­пе­ль­ка” Мір­ска­га сель­ска­га До­ма ку­ль­ту­ры дзяр­жаў­най уста­но­вы ку­ль­ту­ры “Ба­ра­на­віц­кая ра­ённая клуб­ная сіс­тэ­ма”.

Спе­цы­яль­най прэ­мі­яй Прэ­зі­дэн­та РБ “За рэ­алі­за­цыю му­зыч­ных пра­ектаў у рам­ках Го­да на­род­на­га адзін­ства, на­кі­ра­ва­ных на па­пу­ля­ры­за­цыю бе­ла­рус­кай му­зыч­най ку­ль­ту­ры” быў уша­на­ва­ны Прэ­зі­дэн­цкі аркестр Бе­ла­ру­сі. На мі­ну­лы год гэ­ты твор­чы ка­лек­тыў пра­вёў ка­ля 80-ці кан­цэр­таў і іншых вы­ступ­лен­няў.

Спе­цы­яль­ная прэ­мія за знач­ны ўклад у па­тры­ятыч­нае вы­ха­ван­не мо­ла­дзі і рэ­алі­за­цыю гра­мад­ска-ку­ль­тур­ных пра­ектаў уру­ча­на ка­лек­ты­ву ўста­но­вы ад­ука­цыі “Бе­ла­рус­кі дзяр­жаў­ны ўні­вер­сі­тэт ку­ль­ту­ры і мас­тац­тваў”. Сту­дэн­ты, вы­клад­чы­кі, су­пра­цоў­ні­кі, твор­чыя ка­лек­ты­вы ўні­вер­сі­тэ­та ця­гам мі­ну­ла­га го­да пры­ня­лі ўдзел у вя­лі­кіх твор­чых пра­ектах дзяр­жаў­на­га ўзроў­ню, рэ­алі­за­ва­лі гран­ты ў га­лі­не ку­ль­ту­ры, арга­ні­за­ва­лі і пра­вя­лі шэ­раг ад­мет­ных ку­ль­тур­на-мас­тац­кіх ме­рап­ры­емстваў.

Кі­раў­нік на­род­на­га ама­тар­ска­га ка­лек­ты­ву Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь клу­ба май­строў на­род­най твор­час­ці “Ка­ля­ро­вая аль­тан­ка” На­ваг­руд­ска­га ра­ённа­га Цэн­тра ра­мёс­тваў дзяр­жаў­най уста­но­вы ку­ль­ту­ры “На­ваг­руд­скі ра­ённы цэнтр ку­ль­ту­ры і на­род­най твор­час­ці” На­тал­ля Клім­ко бы­ла ўга­ра­на­ва­ная спец­прэ­мі­яй Прэ­зі­дэн­та Бе­ла­ру­сі за плён­ную пра­цу па за­ха­ван­ні тра­ды­цый вы­ра­бу бе­ла­рус­кай вы­ці­нан­кі.