Погляд з XXI стагоддзя № 24 / 1202 за 2015-06-13
Летапісец партызанскай эпапеі
У гэтым нумары "К" завяршае публікацыю артыкула пра мастака Сяргея Раманава. Спецыфіка яго погляду на падзеі Вялікай Айчыннай вайны палягае ў тым, што гэты творца рабіў многія свае рэчы на аснове рэальных падзей, перажытых уражанняў...
Далей
|
№ 22 / 1200 за 2015-05-30
Улісы, якія знаходзяць...
Ці любіце вы ныраць так, як, скажам, дэльфіны? Мне часам здаецца, што я дэльфін. І вось плыву я, усміхаюся сонцу ва ўсе дзвесце мінус шэсць зубоў ды рэгулярна даю нырца. Гляджу, што дзеецца пад вадой і, здараецца, заўважаю на дне дзіўныя прадметы, якія не магу ідэнтыфікаваць. А быў бы я чалавекам, дык лёгка б вызначыў, што гэта — дзве амфары, а тое — пакрышка ад аўтамабіля. Зрэшты, не ўсякі чалавек у амфары пазнае амфару, на тое ёсць спецыялісты, і мой матэрыял — пра іх, пра тое, што іх звязвае з акадэмічнай навукай і культурай. А таксама пра тых, каму без дапамогі такіх людзей не абысціся.
Далей
|
Летапісец партызанскай эпапеі
...Часта мастаку-партызану даводзілася ўдзельнічаць у баявых аперацыях. Гэта і разведка, і прарыў блакады, засады, знішчэнне варожых гарнізонаў і здраднікаў-паліцаяў, дыверсіі на чыгуначных участках Быхаў — Жлобін, Жлобін — Бабруйск. Раманаў успамінаў той факт, што толькі за два веснавыя месяцы 1943-га партызаны пусцілі пад адхон 32 эшалоны ворага, падарвалі і пашкодзілі 7 мастоў, больш за 40 аўтамашын, разграмілі дзясятак варожых апорных пунктаў. А ў час аперацыі “Рэйкавая вайна” падарвалі 140 рэек, разбурылі стрэлачныя пераводы і пашкодзілі раз’езд Амельня, а пазней, вобразна кажучы, пусцілі ў "тартарары" яшчэ больш за тысячу рэек. І ва ўсіх такіх аперацыях прымаў удзел партызан Сяргей Раманаў. А калі выдаваліся кароткія прывалы ці невялікія перапынкі паміж баямі, ён браў альбом і спешна фіксаваў у ім свае ўражанні, назіранні.
Далей
|
№ 21 / 1199 за 2015-05-23
Летапісец партызанскай эпапеі
Сто гадоў таму нарадзіўся Сяргей Раманаў — партызан, заслужаны дзеяч мастацтваў БССР, мастак-графік. Да гэтай даты ён не дажыў 13 гадоў. Але і за гэты кароткі час яго імя, як і многія іншыя імёны беларускіх мастакоў, якія змагаліся з фашыстамі не толькі зброяй, але і алоўкам ды пэндзлем, як бы знікла для сённяшняй моладзі, у тым ліку і для прасунутага творчага пакалення. Так ўжо выбудаваны супярэчлівы сучасны свет, дзе старэйшым мастакам не заўсёды застаецца месца, нават у чалавечай памяці. Іх творы амаль ніколі не выстаўляюцца на выстаўках (ну, можа, толькі ў час буйных дат і юбілееў), пра іх піша мала хто з мастацтвазнаўцаў. Канешне, добра, калі хтосьці з ветэранаў пакінуў падрабязныя ўспаміны пра тыя “свінцовыя, парахавыя” гады вялікіх выпрабаванняў, як гэта зрабілі ў сваіх кнігах партызаны Віктар Грамыка і Мікалай Абрыньба, а ў сродках масавай інфармацыі — Мікалай Гуціеў, які ваяваў разам з Абрыньбам у партызанскай брыгадзе “Дубава” на Ушаччыне. Але такіх мастакоў-мемуарыстаў — адзінкі.
Далей
|
№ 19 / 1197 за 2015-05-09
Крылы Пегаса Лёшкі Глебушкі
У 1938 годзе Глебаву споўнілася трыццаць. Роўна столькі ж яму заставалася жыць. Аднак хто гэта ведаў? Можна сказаць, менавіта да гэтага юбілею Аляксей Канстанцінавіч прыйшоў ужо сталым майстрам, у многім апярэдзіўшы сваіх “дыпламаваных” калег. “З Лёшавых работ, — прыгадваў Керзін тагачасны перыяд, — мне асабліва запомніліся тры. Гэта конная група кавалерыстаў — камандзіраў Першай Коннай арміі — памерам у палову або трэць натуры; праект помніка вызвалення Заходняй Беларусі, што атрымаў першую прэмію; нарэшце, мы рабілі разам праект помніка Міхаілу Фрунзэ для Масквы. Мы ляпілі мадэль памерам адзін метр вышыні, а можа, і болей. Кампазіцыю ўсталёўвалі разам. Праект не ўдалося завяршыць…” Дадам, што ў гэты час з-пад разца Глебава выйшлі серыя барэльефаў для мінскага Акруговага Дома афіцэраў і скульптурныя групы “Лявоніха” і “Крыжачок” для павільёна БССР на Усесаюзнай сельскагаспадарчай выстаўцы.
Далей
|
№ 17 / 1195 за 2015-04-25
Крылы Пегаса Лёшкі Глебушкі
…Праз два тыдні пасля пахавання Глебава Марыя Захараўна атрымала ліст з Ленінграда ад Керзіна. Вось што ён пісаў: “…Любая і дарагая Маша Глебава! Даруйце, што так пачынаю ліст. Я, з аднаго боку, па старасці, забыў Ваша імя па бацьку, а з іншага, па маёй духоўнай блізкасці да Лёшы, мне хочацца перанесці тое цёплае пачуццё, якое я заўсёды адчуваў да яго, хаця мы і не перапісваліся, часткова і на Вас. Ваш ліст мяне глыбока ўзрушыў, а ліст Лёшы, атрыманы мною, калі яго ўжо не было, прымусіў горка плакаць… У гэтым лісце адбілася яго цнатлівая далікатнасць. Толькі паміраючы, ён прызнаўся мне ў сваіх глыбокіх пачуццях. І горыч страты пастараўся схаваць апошнім, цёплым пацалункам… Я ўсё жыццё спрабаваў навучыць людзей добра рабіць тое, да чаго сам толькі імкнуўся. Каля мяне прайшло вельмі шмат тых, хто хацеў стаць скульптарам, але вучняў маіх не набярэш, бадай, і дзясятка, і сярод іх Лёша быў самы родны ды блізкі…”
Далей
|
№ 15 / 1193 за 2015-04-11
Крылы Пегаса Лёшкі Глебушкі
4 кастрычніка 1968 года хавалі Аляксея Глебава. Труна з целам стаяла ў вестыбюлі будынка Дзяржаўнага мастацкага музея БССР. Развітацца з народным мастаком прыйшло вельмі шмат народу. Дзеячы культуры, студэнты, ваенныя, журналісты, пісьменнікі, чыноўнікі высокага рангу… Горы кветак. Пранікнёныя, сардэчныя, шчырыя словы сяброў-калег і сяброў па жыцці. Бачу найдабрэйшую жанчыну — Марыю Захараўну, удаву нябожчыка, і двух яго сыноў. Побач — шматгадовыя калегі Аляксея Канстанцінавіча: Заір Азгур, Андрэй Бембель, Сяргей Селіханаў (дарэчы, гэтая цудоўная чацвёрка ў свой час зрабіла барэльефы на помніку-абеліску на плошчы Перамогі і помнік Сталіну на Цэнтральнай плошчы беларускай сталіцы (дэмантаваны 4 лістапада 1961 года). А яшчэ ўсе яны ў 1920-я атрымлівалі прафесійныя азы ў Віцебскім мастацкім тэхнікуме ў Міхаіла Керзіна (толькі Селіханаў — пазней).
Далей
|
№ 14 / 1192 за 2015-04-04
“Маці Міласэрнасці”, або Ён даў мне Палессе
Маленькі пакой драўлянага дома. З яго — уваход у сумежны, яшчэ меншы, пакойчык. Абодва застаўлены нейкай дапатопнай апаратурай: праектар для 8-міліметровай кінастужкі, два старыя магнітафоны, мікрафон на стойцы... На стале — рулоны стужкі (вялікія і маленькія) на бабінах, аматарская кінакамера “Кварц”, пад сталом — штатыў.
Далей
|
№ 13 / 1191 за 2015-03-28
Карта лёсу
Ланцужок лёсавызначальных падзей 1918 года, якія неверагодным чынам стварылі магчымасць абвяшчэння незалежнай дзяржавы, можна распачынаць з рознага часу... Але ў ліку іх і тая падзея, якая, здаецца, не ставіла сабе амбітных мэтаў: выхад фундаментальнай працы філолага-славіста, этнографа Яўхіма Карскага “Беларусы”, якая бадай ўпершыню навукова пацвердзіла адметнасць беларускай культуры. Яе з’яўленне на пачатку ХХ стагоддзя мела вялікае значэнне. Ды нават так — менавіта на “Этнаграфічную карту беларускага племені”, выдадзеную на пачатку 1903 года ў першым томе будучай “энцыклапедыі беларускага мовазнаўства”, абапіраліся, у прыватнасці, аўтары ўстаўных грамат БНР, вызначаючы тэрыторыі, на якія мусіць распаўсюджвацца ўплыў гэтай спробы ўтварэння дзяржавы.
Далей
|
Назад
|
Цікавосткі: варта прачытаць! Гісторыя і лёсы: культура Беларусі ад мінулага да сучаснасці
|