Аўтары

Аглядаць замежную праграму ІХ Міжнароднага форуму тэатральнага мастацтва “ТЭАРТ” надзвычай проста: сёлета ў ёй усяго чатыры спектаклі. І ўсё ж на гэтым маленькім пятачку арганізатарам удалося сабраць палітру жанраў і форм, прапанаваўшы выбарку на любы густ з эксперыментальнага шоу, пластычнага мастацтва, класічнай драмы і тэатра лялек. Прыкметна, што гэты канцэнтрат складаўся з пастановак са шматгадовай гісторыяй, у некаторых — ажно чвэрць стагоддзя. Як прапанаваныя спектаклі могуць паўплываць на беларускую мастацкую прастору?

“Канешне, усе павінны быць добрымі да іншых. Гэта значыць, што мы мусім іх ашукваць”, — даводзіць бацька сыну, а той крывіцца і не хоча падманваць. Лісы спрадвеку культывуюць хітрасць, аднак у самавітым сямействе нарадзіўся нашчадак, які хоча быць добрым. Як жа лісяняці Людвігу Чатырнаццатаму пайсці супраць устояў сям’і і застацца такім, якім “бачыш сябе”? А яшчэ — сябраваць з блізкімі па духу нават тады, калі бацькі супраць такіх адносін? Клубок складаных унутраных адчуванняў пад трымценне пачуццяў ад цеплыні першага кахання распутваў Беларускі дзяржаўны тэатр лялек. У яго рэпертуары з’явілася “Тута Карлсан Першая і адзіная” ў пастаноўцы піцерскага рэжысёра Кацярыны Ложкінай-Бялевіч.

IX Міжнародны форум тэатральнага мастацтва “ТЭАРТ” ладзіцца пад слоганам “Канцэнтрат”. Заснавальнікі спадзяюцца на засяроджанне глядацкай цікаўнасці, на пільную ўвагу крытыкаў, на шчыльнае ўзаемадзеянне паміж гледачом, тэатрам і арганізатарамі. “Стварэнне гэтага дыялогу — нашая мэта на працягу амаль дзесяцігоддзя працы”, — падкрэсліла дырэктар форуму Анжаліка Крашэўская.

Гістарычна ў будынку Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы ладзілі не адно спектаклі. Яшчэ 130 гадоў таму будаўнікі прадугледжвалі магчымасць ператварыць глядзельную залу ў пляцоўку для грамадскіх танцаў. З дапамогай спецыяльных кранштэйнаў падлогу ўздымалі да ўзроўню сцэны — і распачыналі гарадскі баль. У свой соты сезон купалаўцы вырашылі адрадзіць традыцыю: 14 снежня ў яго сценах пройдзе дабрачынны Венскі баль. Саарганізатарам імпрэзы выступае кампанія А1 Беларусь. Мерапрыемства пройдзе пад патранатам Пасольства Аўстрыі ў Беларусі.

Варта толькі зірнуць на спіс канкурсантаў ІІ Мінскага міжнароднага фестывалю цыркавога мастацтва, як становіцца відавочным: барацьба за Гран-пры разгараецца не на жарт. Як зазначаюць выбітныя прадстаўнікі замежных цыркаў і арганізатары адпаведных форумаў са шматгадовай гісторыяй, беларуская сталіца сабрала надзвычай моцную праграму, што складаецца практычна з адных зорак сусветнага манежа.

Хто такі рэжысёр — асоба, што вызначае мастацкі кірунак тэатра ды трымае ў руках трупу і бягучыя спектаклі, ці выканаўца патрабаванняў вышэйшых інстанцый? У межах “ТЭАРТа” прайшоў круглы стол “Ураўненне ўраўноўвання”. Падчас яго публіка разам з вядомымі рэжысёрамі Дзмітрыем Багаслаўскім, Ігарам Казаковым і Аляксандрам Янушкевічам шукала адказ на гэтае пытанне. А таксама імкнулася зразумець, што для беларускага тэатра зараз у прыярытэце: акрэсліваць болевыя кропкі грамадства ці займацца забаўленнем аўдыторыі.

На тэрыторыі Беларусі да пачатку Першай сусветнай вайны існавала больш за 300 паркаў. Большую іх частку складалі пейзажныя ансамблі пры сядзібах, якія знаходзіліся ў сельскай мясцовасці. На сённяшні момант з іх захавалася крыху больш за 120. Пасля рэвалюцый, перадзелу маёмасці, войнаў многія паркі засталіся без неабходнага догляду і здзічэлі. Астатнія атрымалі значныя планіровачныя і кампазіцыйныя перамены: разбураны архітэктурныя збудаванні, водныя сістэмы, змяніўся склад насаджэнняў. Дык ці магчыма аднавіць ландшафтную спадчыну краіны?

Чатыры дні сталічны глядач назіраў за спаборніцтвам найлепшых прадстаўнікоў цыркавога мастацтва свету. У праграмах А і В Другога мінскага міжнароднага фестывалю сышліся самавітыя артысты, многія з якіх маюць у багажы не па адной узнагародзе вышэйшага гатунку прэстыжных форумаў. Пры такой канцэнтрацыі прафесіяналаў цудоўна прасочваюцца тэндэнцыі, выкрышталізоўваюцца творчыя трэнды. І прыступка, на якой у гэтай бясконцай гонцы да ідэалу знаходзяцца айчынныя прадстаўнікі.

Сёння ў Аляксандраўскім скверы ля Нацыянальнага акадэмічнага тэатра Янкі Купалы да вечара будзе шумна і незвычайна: маштабным тэатральным пікніком купалаўцы адзначаюць 100-ты сезон. Пачаставаўшыся на фудкорце тэатральнымі сэтамі, хтосьці парэлаксуе на музычным канцэрце з удзелам акцёраў і аркестра тэатра, іншы патанчыць пад культавыя тэатральна-музычныя гурты Бенькі, іli-ili, Ягора Забелава ды вядомую “Касіапею”. Фанаты “Радзіва “Прудок” занурацца ў вясковы космас праз паказ спектакля на шырокім экране. Сам жа аўтар папулярнай кнігі Андрусь Горват на адзін дзень вернецца на працу тутэйшым дворнікам, каб правесці адну з некалькіх атмасферных экскурсій. “К” таксама пабывала ў купалаўскім закуліссі і прапануе чытачам падарожжа па тэатральных закуточках.

Як нараджаюцца тэатры? З моцнага творчага парыву, з жадання зрабіць тое, чаго не дазваляюць у жорстка структурыраваным сталым калектыве. У 2004-м годзе памкненні театральнай моладзі, якая толькі ўлілася ў дзяржаўныя трупы, але амаль не выходзіла далей традыцыйнай масоўкі, супалі з прагай тэатральнага прадзюсара Уладзіміра УШАКОВА стварыць пляцоўку, дзе будуць адкрывацца новыя беларускія імёны. У выніку ў 2004-м годзе адкрыўся Сучасны мастацкі тэатр — прастора, якая сваімі першымі спектаклямі перацягнула ўвагу сталічнай публікі і крытыкаў на сябе. Аглядальнік “К” прапанавала заснавальніку і мастацкаму кіраўніку СМТ успомніць, як усё пачыналася 15 гадоў таму, і распавесці, да якіх мэтаў пасля юбілейнага святкавання збіраецца рушыць тэатр.