Аўтары

У адным са сваіх твораў Альгерд Бахарэвіч пісаў, што жыццё кожнага чалавека — ужо самакаштоўная крыніца для гісторый. Гэтыя словы пісьменніка ты прыгадваеш, гледзячы кінаальманах “Драма” Мікіты Лаўрэцкага, Аляксея Свірскага і Юліі Шатун. Тры беларускія рэжысёры распавядаюць пра свае персанальныя “ціхія” драмы.

Вы чулі калі-небудзь, каб хуткую дапамогу выклікалі з бальніцы? Новая стужка Галіны Адамовіч “Лебедзі” трапна фіксуе самыя розныя моманты працы светлагорскіх урачоў. Тут вам і “фрыкавыя” выклікі, і ракавыя хвіліны, падчас якіх дактары выратоўваюць чыёсьці жыццё. Адзін з самых моцных фільмаў студыі “Летапіс”, зробленых за апошні год, быў прэзентаваны ў рамках адмысловага паказу дакументальнага кіно на кінастудыі “Беларусьфільм”. Усяго ў праграму ўвайшлі дзесяць прац беларускіх дакументалістаў. Некаторыя з іх уразілі. Аднак у цэлым нельга было пазбавіцца адчування, быццам вядомую студыю дакументальнага кіно захапляе тэлевізійны фармат.

Мастак ставіць касету ў магнітафон, але стужку “зажоўвае”. Гукі музыкі запавольваюцца і змаўкаюць. Анджэй Струміла дастае касету з цэнтра — і цярпліва пачынае раскручваць плёнку. Разабраўшыся, вяртае касету ў магнітафон — і музыка зноў запаўняе пакой. Менавіта так заканчваецца дакументальная стужка Андрэя Куцілы Summa, натхняючы на рух наперад і дорачы адчуванне крохкасці і прыгажосці кожнага імгнення. Фільм-пераможца Міжнароднага фестывалю дакументальнага кіно ў Амстэрдаме IDFA на мінулым тыдні прэзентавалі кінематаграфічнай публіцы ў Мінску.

Выстава “Беларускі кінематограф 1920 — 1930-х гадоў у кінаплакаце”, якая адкрылася ў Музеі гісторыі беларускага кіно, набліжае нас да тых часоў, калі наш кінематограф рабіў першыя крокі. 35 поўнафарматных рэпрынтаў мастацкіх афіш дазваляюць наведвальнікам адчуць дух той эпохі.

“Сфагнум” — гэта сёння ўжо не толькі раман Віктара Марціновіча, але і кінапраект знаных дакументалістаў Віктара АСЛЮКА і Вольгі ДАШУК. Навіна пра тое, што сябра Еўрапейскай акадэміі пітчынгуе ігравое кіно па матывах твору беларускага пісьменніка на Міжнародным кінафестывалі ў Котбусе, абляцела кінаколы яшчэ напрыканцы мінулага года. Сёння “Сфагнум” мае ўсе шанцы атрымаць увасабленне на кінастудыі “Беларусьфільм”, пазначыўшы пэўныя зрухі ў падыходах да вытворчасці беларускага кіно. Зрэшты, пакуль праект толькі на стадыі распрацоўкі рэжысёрскага сцэнарыя, і казаць пра запуск яшчэ зарана. Распачаўшы гутарку на пазітыўнай ноце, мы неўзабаве выйшлі на шэраг хваравітых пытанняў — як у дзейных умовах рабіць кіно ў кааперацыі? Сімптаматычна, што пра многія агучаныя тытулаванымі кінематаграфістамі праблемы сёння кажуць і маладыя рэжысёры.

У Беларускім дзяржаўным універсітэце культуры і мастацтва пройдзе Тыдзень беларускага кіно. У праграме мерапрыемства, што адбудзецца з 25 па 28 лютага, паказы фільмаў маладых беларускіх рэжысёраў, а таксама сустрэчы з аўтарамі і абмеркаванні.

Найлепшым ігравым фільмам года журы Нацыянальнай кінапрэміі, што ўручалася 17 снежня, прызнала незалежны праект “Унутры сябе” Сяргея Талыбава і прадзюсарскай групы “Першая КінаВідэаКампанія”. Аднак па колькасці намінацый лідзіраваў вядомы гістарычны баявік кінастудыі “Беларусьфільм” — “Сляды на вадзе” Аляксандра Анісімава. Ён і ўзяў узнагароды ў васьмі катэгорыях з дванаццаці, у якіх удзельнічаў. Калі фракі знятыя, статуэткі раздадзеныя і святочная эйфарыя сышла, самы час разабрацца, як жа прайшла Першая Нацыянальная кінапрэмія.

Уладзімір ПАРФЯНОК для беларускай фатаграфіі фігура архіважная. Не абысціся без вядомых штампаў у пералічэнні яго рэгалій: заснавальнік і арт-дырэктар галерэі візуальных мастацтваў Nova, куратар, педагог, падзвіжнік, фотакрытык, прадстаўнік Мінскай школы фатаграфіі... А яшчэ нашага сённяшняга суразмоўцу вызначае вострае адчуванне часу, сучаснае мысленне і праніклівы погляд на сутнасць рэчаў, якія яго атачаюць. У гэтым мы пераканаліся падчас гутаркі з мэтрам, закрануўшы ў ёй тэмы ад музея фатаграфіі да цаны шэдэўра. Адказы амаль на ўсе пытанні былі атрыманыя даволі нечаканыя.

Аналагавая фатаграфія сёння набывае другое дыханне. Стаміўшыся ад утылітарнасці лічбавай выявы, яе бясконцага множання, аўтары ўсё часцей звяртаюцца да традыцыйных тэхнік як сродку спасціжэння падзабытай магіі і пошуку ўласнага стылю. На выставе “Віленскі фестываль аналагавай фатаграфіі і кіно” куратар праекта Андрэй Антонаў звярнуў увагу на яшчэ адну асаблівасць аналагавага фота — павольнасць. Такія здымкі нельга атрымаць хутка — і тое, што раней лічылася недахопам, сёння пачынае адкрываць іншыя вартасці. “Віленскі фестываль” распачаў гэтую размову пра магчымасці формы — і спадзяюся, што працяг яе будзе.

17 снежня мы будзем святкаваць Дзень беларускага кіно. Сёлета гэта дата адзначаецца цэлым шэрагам розных падзей — у панядзелак адбудзецца ўрачыстая цырымонія Нацыянальнай кінапрэміі Беларусі, выходзіць у мінскі пракат дакументальная (!) стужка “Дэбют” Настассі Мірашнічэнка, у Доме кіно прэзентуюць зборнік артыкулаў кінакрытыка Алы Бабковай, абвесціць аб сумесным з UNIСEF новым праекце для маладых кінематаграфістаў Майстэрня сацыяльнага кіно. Усё гэта разам гаворыць пра тое, што беларускае кіно ў розных яго іпастасях імкнецца заявіць пра сябе. З іншага боку, адыходзячы год хоць і паказаў пэўнае сталенне кінасупольнасці ды парадаваў яскравымі фестывальнымі перамогамі, усё ж пакінуў і шмат пытанняў аб далейшым развіцці галіны. Год завяршаецца нядрэнна, але казаць пра істотныя станоўчыя зрухі пакуль зарана.