Аўтары

Жывапіс Анатоля Кузняцова — своеасаблівы “метадычны дапаможнік” для больш глыбокага разумення таго, якое ж месца займае абстрактны жывапіс на сучасным этапе развіцця беларускага шматгалосага выяўленчага мастацтва, поўнага супярэчнасцей, процілегласцей і супрацьстаянняў.

Ён быў адзін з самых адораных, самых своеасаблівых, жывых і разумова-спагадлівых творчых людзей, якіх можна было сустрэць у нашу эпоху. Своеасаблівасць была ўсё ж найбольш прыкметнай яго рысай. І ў кожным сваім меркаванні, у кожным слове і ў кожнай мелодыі, у кожнай ноце заставаўся самім сабою.

З Уладзімірам Караткевічам я сустракаўся некалькі разоў. Неяк у маі 1983 года пабачыліся на вернісажы юбілейнай выстаўкі Аляксандра Кішчанкі ў Палацы мастацтва. Потым зайшлі ў кішчанкаўскую майстэрню. Было тады чалавек сем-восем: Гаўрыла Вашчанка, Ангеліна Бельцюкова, здаецца, Валодзя Басалыга, яшчэ хтосьці… Уздымалі кілішкі, гаворачы традыцыйныя тосты “за здароўе юбіляра Сашы”, “за мастацтва і паэзію”, за прэм’ерны выхад на экраны фільма “Чорны замак Альшанскі”… Кішчанка алоўкам накідваў партрэт Уладзіміра, а Караткевіч, які добра развесяліўся, прачытаў усім чатырохрадкоўе “Склероз”.

Мы пісалі ўжо, што ў снежні ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі адкрылася выстава “Гоя… Пікаса” з калекцыі мадрыдскага Каралеўскага музея прыгожых мастацтваў Сан-Фернанда. Сёння прадстаўляем матэрыял пра некаторыя “зрэзы” экспазіцыі. Гэтыя імёны даўно і добра ведаюць усе, хто цікавіцца сусветным выяўленчым мастацтвам, і таму я іхнія біяграфіі апускаю.

21 снежня ў Нацыянальным мастацкім музеі адкрылася выстава графікі Францыска Гоі і Пабла Пікаса з калекцыі Дзяржаўнай каралеўскай акадэміі прыгожых мастацтваў Сан-Фернанда (Мадрыд, Іспанія). У экспазіцыі — 80 арыгінальных афортаў Гоі з серый “Капрычас”, “Таўрамахія”, “Дыспаратас”, “Бядоты вайны” і 15 аркушаў Пікаса — з цыкла “Сюіта Валара”, ілюстрацыі да навэлы Анарэ дэ Бальзака “Невядомы шэдэўр” і іншыя работы.

Што ёсць мастак — зразумела кожнаму: той, хто малюе карціны, лепіць скульптуры, можа класна рэзаць гравюры і афармляць ілюстрацыямі кнігі, ткаць габелены, рысаваць плакаты, ствараць дэкарацыі і касцюмы для кіно і тэатра, упрыгожваць інтэр’еры і экстэр’еры будынкаў манументальнымі мазаікамі, вітражамі, фрэскамі і гэтак далей. Але глядач бачыць толькі вынік такой працы: на выстаўцы ці ў пастаяннай экспазіцыі музея, у прасторы горада ці ў грамадскім будынку, у тэатральнай зале або на кінаэкране.

Мастацтва Уладзіміра ХІНА — гэта роздум пра свет і чалавека, пра “natura rerum” (прырода рэчаў і светабудова); гэта сімбіёз адлюстравання і слова, прасторы і часу, літары-знака і лініі, чорнага і белага, дакладнага шрыфта і дэкаратыўнага “павуціння”, прадметнасці і абстракцыі, рацыянальнасці і пачуццёвасці. Ён па сваёй натуры — інтуітыўны мысляр-інтэлектуал, які самастойна прыйшоў “да сябе”. І таму яго ўвагу прыцягваюць толькі тыя мудрыя пісьменнікі, якія блізкія яму па духу, якія падыходзілі да свайго асэнсавання свету па-філасофску і ў той жа час імкнуліся паказаць чытачу ў сваіх творах, што ісціна дзесьці побач з імі, а сусветную ісціну знайсці цяжка: можна яе перажыць толькі сэрцам, і тым самым дайсці хаця б крыху да ейнай сутнасці. Менавіта такая “формула” самога мастака, выпакутаваная яго семідзясяцігадовым жыццём і лёсам, не падобным да іншых калег.

Так, Рэспубліканская маладзёжная выстаўка пад назвай “Сэлфі” адпрацавала свой, незразумела чаму такі кароткі, тэрмін (усяго 10 дзён!), адведзены ёй. Сапраўды, чаму? Гэтае пытанне хачу задаць кіраўніцтву Беларускага саюза мастакоў. Канешне, у Палацы мастацтва праходзяць пэўныя выстаўкі, асабліва персанальныя, якія могуць экспанавацца і тыдзень — не больш, на іх усё роўна мала хто ходзіць. Але — рэспубліканская маладзёжная, тая, у якой у Год моладзі прынялі ўдзел амаль 150 маладых мастакоў, для якіх падобныя “агляды” маюць значэнне не толькі ў асабістай творчай біяграфіі, але і ў кантэксце ўсяго складанага мастацкага працэсу.

Сёння "К" завяршае апавядаць пра лёс і творчасць знакамітага акцёра Іларыёна Пяўцова, ураджэнца Беларусі. Акрамя выканання ролі палкоўніка Бараздзіна ў знакамі-тай кінастужцы "Чапаеў", творца паўплываў на выбар выканаўцы галоўнай ролі ў стужцы Барыса Бабачкіна.

Кіраўнік секцыі графікі Беларускага саюза мастакоў Уладзімір Савіч сказаў пра мэту выстаўкі “Tour de Беларусь. Этап: Мінск — Полацк — Мінск”, якая толькі што завяршыла сваю працу ў Палацы мастацтва: “Экскурс у гісторыю — гэта не модны дадатак, а паўнакроўная, напоўненая сэнсам частка творчасці, якая не проста візуалізуе перажыванне, а з’яўляецца пасланнем, якое нясе ў сабе філасофскую глыбіню. Праца над такім творам — шматэтапная дзея, якая звычайна застаецца “за кадрам”.