Штотыднёвая грамадска-асветнiцкая газета
Выдаецца з кастрычнiка 1991 года
“Вендэта” дзеля вендэты вакол Курапатаў
Тыя інфармацыйныя нагоды, якія апошнія месяцы спараджае ўрочышча Курапаты, бянтэжаць ужо самі на сабе. Не тое гэта месца, каб пастаянна прыгадваць пра яго ў “скандальнай хроніцы”. Але жарсці пакуль не сунімаюцца. Наадварот, пасля таго, як Навукова-метадычная рада па пытаннях аховы гісторыка-культурнай спадчыны пры Міністэрстве культуры Рэспублікі Беларусь ухваліла прапановы па праекце зон аховы гэтага помніка спадчыны, эмацыйная хваля дасягнула апагею.
Тэатр на DVD? Спажыўца яму знайдзі...
Штуршком да напісання матэрыялу сталася самая побытавая з’ява: у крамах і кіёсках “Белсаюздруку” з’явілася серыя часопісаў з кампакт-дыскамі, дзе паслядоўна прэзентуюцца лепшыя балеты Вялікага тэатра ў Маскве ды іншых сцэн былога СССР 30 — 40 гадовай даўніны. Такі цыкл — не адзіны, бо раней з’яўляліся і аўтамабілі, і насякомыя, таксама з асветніцкім дадаткам, і такая “калялітаратурная” серыя, як “Дамы эпохі”, прысвечаная гераіням сусветнавядомых твораў (пагодзімся, далёка не ўсе з пакупнікоў цікавяцца самімі гэтымі творамі). Хутчэй — лялькамі, прыгожа апранутымі ў строі розных эпох. Такім чынам, паступова запаўняецца ніша, на якую маглі б прэтэндаваць і беларускія выдаўцы, распаўсюджваючы нацыянальнае мастацтва. Іншымі словамі, узнікаюць думкі не толькі пра тое, ці маглі б існаваць лялечныя выявы гераінь беларускай класікі, але і ўласна пра балет, а за ім — і пра музыку, іншыя віды мастацтваў. Бо такія серыі разлічаны не адно на аматараў культуры, але і на тых, кім рухае дух калекцыянавання: набыўшы адзін-два асобнікі потым справай гонару становіцца скласці калекцыю цалкам. Сёння працоўныя запісы спектакляў, канцэртаў і іншых праектаў робяць практычна ўсе калектывы, салісты і творцы. Пераважна — для ўнутранага карыстання, каб потым іх перагледзець, зірнуць з боку, папрацаваць над памылкамі, а пры ўдалым выніку зрабіць наклад (звычайна за ўласны кошт), распаўсюджваючы яго ці праз выдавецтва, ці, часцей, у якасці падарункаў.
Чаму беларусы не цікавяцца культурным кантэнтам у Інтэрнэце?
На сеціўнай прасторы адзін з найбуйнейшых рэсурсаў прадставіў рэйтынг пошукавых запытаў беларусаў за бягучы год. Паводле спісу, найбольшую цікавасць чытачоў выклікалі, у прыватнасці, падзенне метэарыта ў Чалябінску, афрыканская чума свіней, папаўненне ў сям’і Пугачовай і падзеі ў Сірыі ды Паўночнай Карэі, Чэмпіянат свету па хакеі 2014 года. Культурная ж тэматыка чытацкім попытам карыстаецца ў значна меншай ступені. Мяркуючы па запытах, мінскія гастролі “Cirque du Soleil”, знаходжанне ў Мінску крыжа Андрэя Першазваннага і адкрыццё дэльфінарыя ў Брэсце — самыя цікавыя культурныя і калякультурныя падзеі 2013-га. З чым звязаны высокі інтарэс беларусаў да замежных канфліктаў, інтрыг ды разводаў і нізкі да культурнага жыцця, айчыннага ў прыватнасці? Ці можна арганізаваць інтэрнэт-асяроддзе такім чынам, каб пераарыентаваць карыстальніцкую ўвагу з “жоўтай” інфармацыі на падзеі культурнага характару?
Вітаўт недзе заблукаў…
У Рагачове адкрылі чатырохмятровы помнік згушчонцы. Здавалася б — выдатна! Першая ў свеце “скульптурная кампазіцыя, прысвечаная згушчонаму малаку”. Рэгіянальны брэнд! Незвычайная тэхніка выканання: мазаіка ў шкле і, як падкрэсліў аўтар работы Глеб Отчык, падобнага ў экстэр’еры яшчэ не выкарыстоўвалі. Здаецца, усё мае права і месца быць, але штосьці мяне прымушае паразважаць над гэтай тэмай…
Усё прымаюць, усё даруюць…
Ёсць у рускай мове словы “хороший” і “добрый”. А ў беларускай літаратурнай мове іх адпаведнік — адно слова: “добры”. Значыць, добры чалавек мае быць і ўласна добрым, і “хорошим” адначасова. Некалі ад аднаго рэжысёра пачуў: “Добры чалавек — не прафесія”, і пераконваюся ў слушнасці ягоных слоў больш як тры дзясяткі гадоў, служачы ў тэатры.
Цэгла з Юрскага перыяду танней за замежную
Імпартазамяшчэнне — тэма ў беларускай эканоміцы не новая, але ад гэтага не менш злабадзённая. Што і казаць, навошта пераплачваць замежным вытворцам, калі можна і ў сваёй краіне зрабіць якасны і канкурэнтаздольны прадукт. Гэта датычыцца як пральных машын ды іншай бытавой тэхнікі, так і музычных інструментаў, спецыялізаванага абсталявання для ўстаноў культуры, рэстаўрацыйных матэрыялаў для аднаўлення помнікаў нашай спадчыны.З апошняй катэгорыяй у пераліку неабходных у імпартазамяшчэнні тавараў да апошняга часу сітуацыя была патавая: набываць за мяжой тыя ж цагліны, зробленыя па аўтэнтычных тэхналогіях, па дзясятку еўра за кожную не дазваляў бюджэт. Выкарыстоўваць жа айчынныя сучасныя вырабы для такой адказнай справы як рэстаўрацыя ўнікальных помнікаў архітэктуры ў большасці выпадкаў не дазваляла сумленне і здаровы сэнс.
А методыкі — няма…
У савецкія часы галоўным выхаваўчым сродкам для юных музыкантаў, а таксама ўсіх школьнікаў, быў хор. Сёння, не аспрэчваючы тых харавых традыцый, закладваюцца новыя — інструментальныя. Яны добра развіты ў Еўропе, дзе кожны першакласнік вучыцца іграць на дудачцы — старадаўняй флейце, пасля якой будзе засвойваць іншыя духавыя (і не толькі) інструменты. А галоўнае — іграць у ансамблі. Бо без гэтага — як жа ён будзе бавіць вольны час, калі стане дарослым?
Таксама Нэмэн
Канцэртныя праграмы, у якіх сваякі, калегі альбо проста знаёмыя спачылых легендарных музыкантаў выконваюць іх песні, звычайна асацыіруюцца ў меламанаў з дзейнасцю карпарацыі “Дзеці лейтэнанта Шмідта”. Максімум, на што могуць разлічваць наведвальнікі — сеанс калектыўнай настальгіі па часінах сваёй маладосці. Магчыма, якасны паводле ўзроўню выканання, але заўсёды другасны.
Жоўтая падводная…
Яшчэ параўнальна нядаўна беларускія гледачы не надта былі абазнаны ў сучаснай літоўскай культуры, але сітуацыя выпраўляецца: размаітыя мастацкія імпрэзы з удзелам суседзяў ладзяцца з рэгулярнасцю. Як пажартаваў з гэтай нагоды Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Літвы ў Рэспубліцы Беларусь Эвалдас Ігнатавічус, традыцыйныя Дні культуры яго краіны ў нашай усё ніяк не могуць завяршыцца ды набылі перманентны характар.
Кіно пра інтэлігента
Каб прадставіць сваё кіно на “Лістападзе”, рэжысёр карціны “Географ глобус прапіў” Аляксандр ВЕЛЯДЗІНСКІ адмовіўся ад падарожжа ў Лондан, дзе яго стужка таксама трапіла ў праграму кінафоруму. Фільм-трыумфатар расійскага кінафестывалю “Кінатаўр” быў сустрэты мінскім гледачом з вялікай цікавасцю, ды нават тыя абмеркаванні, якія адбываліся ў зале пасля прагляду “Географа...” , яшчэ раз пацвердзілі ісціну: калі кіно не пакідае абыякавым — яно адбылося.
Змяшаць, але не ўзбоўтваць
Песня пачынаецца з запальнай ірландскай мелодыі на скрыпцы, раптам яна саступае месца рытмічнаму рэчытатыву вакаліста, а потым — новы музычны паварот і вяртанне да пачатку. Прыблізна так можна апісаць стыль амерыканскага квартэта “The Boston Boys”, які ў рамках свайго еўрапейскага турнэ выступіў з канцэртамі ў Мінску.
Нефарматныя
Пазнаёміцца з работамі маладых фатографаў з Узбекістана можна было днямі ў народным фотаклубе “Мінск”. Выстаўку “З Узбекістана з любоўю” прадстаўляе ташкенцкі фотаклуб “Нефармат” — новую генерацыю фатографаў, якія працуюць у дакументальнай фатаграфіі.
Арт-канцэпцыі і “жывы” інтарэс
Як выкарыстоўваць Сеціва, каб развівацца самастойна і прыцягваць да гэтага ўсіх жадаючых, распавяла беларуская бізнэс-лэдзі — прыхільніца мастацтва ў самых розных яго праявах.
Маэстра абразной гравюры
Імя Зіновія Гарбаўца амаль што нічога не гаворыць сучаснаму аматару выяўленчага мастацтва. Толькі ў некаторых даследчыкаў беларускай графікі 1920-х гадоў (І.Фурман, В.Шматаў, А.Падліпскі, М.Цыбульскі) можна знайсці штосьці пра гэтага таленавітага майстра, аднаго са стваральнікаў беларускай абразной гравюры — ксілаграфіі (дрэварыта). І ў гэтым ён з’яўляўся годным нашчадкам Ф.Скарыны, П.Мсціслаўца, Ф.Ангілейкі, у выданнях якіх выкарыстоўвалася прыкладна такая ж гравёрная тэхніка. Думаю, што Гарбаўца можна смела паставіць у адзін шэраг з такімі цікавымі мастакамі-графікамі, яго сучаснікамі, як Я.Мінін і С.Юдовін, а як выдатнага майстра нацыянальнага экслібрыса — з П.Гуткоўскім, А.Тычынам, Г.Змудзінскім. Урэшце, і пра гэтых творцаў сёння, на вялікі жаль, мала хто ведае, уключаючы і творчую моладзь…
А вечар — добры
Заслужанаму аматарскаму калектыву Рэспублікі Беларусь “Добры вечар” — 25 гадоў. І кожны з "... вечароў" быў насычаны цяжкай упартай працай. А вынікам сталі не толькі бліскучыя перамогі на міжнародных фестывалях, але і ўменне скарыць сэрца самага прыдзірлівага гледача.
Дыялектыка рукачыннага
У Палацы мастацтваў паглядзеў выстаўку “Беларускаму плакату — 100 гадоў”. Паглядзеў і трошкі збянтэжыўся: чаму сто гадоў? Таму што выдатны жывапісец Фердынанд Рушчыц у верасні 1913-га зрабіў рэкламны плакат да “Першай краёвай выстаўкі хатняга вырабу і народнага штукарства ў Вільні”? Пры тым, што мастак ніколі сур’ёзна не займаўся плакатам, а жывапіс, графіка і сцэнаграфія былі для яго галоўнай справай. Зразумела, што дата “1913” вельмі добра кладзецца на наш 2013 год, але ўсё высакароднае імкненне арганізатараў экспазіцыі трошкі, як кажуць, прыцягнута за вушы. Бо далей — безупынныя “белыя плямы”: дзе, напрыклад, плакаты часоў супрэматызму? Тых жа Лісіцкага ці Суэціна? Дзе плакаты 1920 — 1930-х (ці тады зусім не было беларускіх твораў?)? Дзе бліскучыя беларускія савецкія плакаты і плакаты-лістоўкі эпохі Вялікай Айчыннай? Калі пастарацца, можна было б іх знайсці ў фондах іншых музеяў ці зрабіць фотакопіі, як атрымалася з плакатам Ф.Рушчыца. Між іншым, выдатны мастак Леў Бакст, выхадзец з Гродна, свой першы рэкламны плакат зрабіў ажно ў 1899 годзе!
Оптымум музейнай лагістыкі
Алега Рыжкова можна без сумневу лічыць крэатыўшчыкам. Усё жыццё знітаваны з культурай, ён адшуквае нестандартныя хады, падобна як шахматыст імкнецца прагназаваць з дзясятак выйгрышных сітуацый наперад. Гэта ён, яшчэ на пасадзе начальніка ўпраўлення культуры Гомельскага аблвыканкама, запрасіў на Гомельшчыну нашу “выязную рэдакцыю”, зазначыўшы, што адну справу робім, таму і павінны ведаць адзін аднаго. Пад гэткім жа дэвізам працягваюцца стасункі і сёння. І тычацца яны не толькі музейнага рэчышча…
Мара пра мары
Кожны са штогадовых справаздачных канцэртаў лаўрэатаў, стыпендыятаў і дыпламантаў спецыяльнага фонда Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі меў свае асаблівасці. Сёлетні, названы “Мары, якім наканавана спраўдзіцца”, стаўся тэматычным, азораным высокай рамантыкай, узнёслымі словамі вядучых.
Місія (пера)выканана!
Культурны Мінск праводзіў мяне ў дарогу песнямі выканаўцы Жэкі. Усе дзве з паловай гадзіны ў маршрутцы, якая везла мяне ў культурны Магілёў, гучалі кампазіцыі расійскага шансанье — прыблізна, усе 217 трэкаў. Так што прыбыў я ў горад у належным тонусе. Паправіць настрой магла б мая прысутнасць на адкрыцці памятнага знака “Магілёў — культурная сталіца Беларусі і СНД 2013 года” каля тамтэйшага гарвыканкама. Але ж уліўся я ва ўрачыстасці з нагоды закрыцця акцыі на дзень пазней — 9 снежня. І амаль адразу са згаданай вышэй маршруткі — на баль: на прыём у Гарадскую ратушу.
Сайт переехал на новый адрес – kultura-info.by

Новы нумар

Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова
"Культура і мастацтва"

© 2007 - 2024 «Культура». Зроблена ў «Вэбпрофі»