26 ліс­та­па­да споў­ніц­ца 91 год з дня на­ро­дзі­наў Ула­дзі­мі­ра Ка­рат­ке­ві­ча. Мно­гія на­шы зем­ля­кі па­чы­на­лі зна­ёмства з бе­ла­руш­чы­най ме­на­ві­та з яго тво­раў. Ка­рат­ке­ві­чаз­наў­цы мяр­ку­юць, што для ра­ман­ты­за­цыі Бе­ла­ру­сі ён зра­біў та­кі ж уклад, як Ва­ль­тэр Скот для Англіі або Ген­рык Сян­ке­віч для Поль­шчы. За­ха­це­ла­ся да­ве­дац­ца, якія мясц­іны на­шай кра­іны Ула­дзі­мі­ру Ся­мё­на­ві­чу бы­лі най­блі­жэй­шыя, бо­льш за ўсё на­тхня­лі на пра­цу.

У гэ­тым го­дзе мы “са сля­за­мі на ва­чах” адзна­чы­лі 80-год­дзе з па­чат­ку Вя­лі­кай Айчын­най вай­ны, са­май страш­най і кры­ва­вай у гіс­то­рыі на­шай кра­іны. І па сён­ня яшчэ да кан­ца не ўста­ноў­ле­на агу­ль­ная коль­касць страт, але лік ідзе на мно­гія мі­ль­ёны. Ся­род гэ­тых мі­ль­ёнаў за­гі­нуў­шых і знік­лых без вес­так — бо­льш за два дзя­сят­кі бе­ла­рус­кіх мас­та­коў. За­раз мы рас­па­вя­дзём то­ль­кі пра трох твор­цаў з гэ­та­га жа­лоб­на­га шэ­ра­гу, якія ў пер­шыя ме­ся­цы вай­ны змя­ні­лі ало­вак і пэн­дзаль на він­тоў­ку і аўта­мат, але ў тым жа 41-м — за­гі­ну­лі смер­цю храб­рых у ба­ях за Ра­дзі­му...

Вя­до­мы рус­кі па­эт Сяр­гей Ясе­нін на­ра­дзіў­ся ў ся­ле Кан­стан­ці­на­ве, а праз 76 га­доў у су­сед­нім ся­ле Вол­ка­ве — яго цёз­ка, вя­до­мы смар­гон­скі ган­чар, член са­юза на­род­ных май­строў Бе­ла­ру­сі. Што зблі­жае Ясе­ні­на і На­га­ева? Лю­боў да вёс­кі і пры­ро­ды, імкнен­не да гар­мо­ніі, пры­га­жос­ці, свят­ла. Рус­кая зям­ля на­ра­дзі­ла Сяр­гея На­га­ева, а на бе­ла­рус­кай ён раз­ві­вае свой та­лент і ду­хоў­на ўзрас­тае.

Гутарачы з улюбёнымі ў справу спецыялістамі, ты разумееш, што рэстаўрацыя — гэта зусім не тыя панылыя выразы твараў, якія мы дасюль раз-пораз бачым на вуліцах у адной няўдалай сацыяльнай рэкламе. Гэта інтрыга, творчыя дылемы, інтэлектуальны выклік, сюжэтныя піруэты… Выстава творчай суполкі “Басталія”, што экспанавалася ў чэрвені ў Нацыянальным гістарычным музеі, цудоўна гэта засведчыла. А зараз — свайго кшталту каментарыі да яе. Пра тое, як адрозніць рэстаўрацыю ад падробкі, мы гутарым з кіраўніком суполкі Фёдарам САРОКАМ і яе ўдзельнікамі Ігарам КНЫШАМ, Іванам МЯДЗВЕДЗЁВЫМ і Катажынай ШАЎРУК.

У рамках прынятага сёлета плана адзначэння Года народнага адзінства Міністэрствам культуры і Мінгарвыканкамам абвешчаны конкурс на стварэнне памятнага знака “Уз’яднанне”, які мае з’явіцца ў Мінску для ўвекавечання падзей восені 1939 года, калі Заходняя Беларусь была далучаная да Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі. 17 верасня — дата, калі фактычна адбылося знамянальнае аб’яднанне краіны, значэнне якога для нашай Беларусі мае высокі нацыянальна-гістарычны сэнс. А 14 лістапада 1939 года трэцяя пазачарговая сесія Вярхоўнага Савета БССР пастанавіла: “Прыняць Заходнюю Беларусь у склад Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі і ўз’яднаць тым самым беларускі народ у адзінай Беларускай дзяржаве”. Як варыянт пляцоўкі для размяшчэння помніка разглядаецца месца ля скрыжавання праспектаў Пераможцаў і Машэрава. Таксама плануецца добраўпарадкаваць і абнавіць мемарыял на месцы канцэнтрацыйнага лагера, які існаваў у горадзе Бяроза Брэсцкай вобласці, калі ён уваходзіў у склад буржуазнай Польшчы. Чым вядомае гэтае месца, чаму і якім чынам сёння варта захоўваць памяць аб падзеях, якія адбываліся тут у міжваенныя гады?

У першы летні месяц 2021-га спаўняецца 80 гадоў ад пачатку Вялікай Айчыннай вайны. 22 чэрвеня Дзень памяці і смутку аб’яднае народы, што прайшлі праз тыя трагічныя і гераічныя ваенныя часы і здабылі перамогу. Зараз па ўсёй Беларусі адбываюцца мерапрыемствы і акцыі, прымеркаваныя да гэтага сумнага юбілею. У іх шэрагу і новая экспазіцыя Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны “Подых часу на кінаэкране”, у якой прадстаўлены арыгінальныя афішы і плакаты мінскага кінапракату пасляваенных гадоў: савецкія фільмы, што выходзілі тады на экраны, засноўваліся на падзеях вайны. Сярод іншых на выставе можна ўбачыць і плакаты знакамітых стужак, створаных на кінастудыі “Беларусьфільм”, — “Канстанцін Заслонаў” (1949), “Дзеці партызана” (1954), “Гадзіннік спыніўся апоўначы” (1958), “Дзяўчынка шукае бацьку” (1959).

Неверагодна, але факт, што быў такі момант, калі Беларусь сапраўды ў дызайне аказалася наперадзе планеты ўсёй. Гэта было звязана з падзеяй, якая адбылася ў Мінску цяпер ужо ў далёкім 1971 годзе — акурат паўстагоддзя таму. Але ўсё па парадку.