У гісторыі мастацтва ёсць неверагодная колькасць сюжэтаў, як людзі становяцца мастакамі. Хто адвучыўся ў самых бліскучых акадэміях, а хто нават школы не скончыў, хто пры жыцці быў аблашчаны поспехам, а хто жыў у галечы — іх карціны цяпер аднолькава могуць прадавацца за неверагодныя сумы з мноствам нулёў. Чэслаў ЖУСЕЛЬ з Браслава на лёс не наракае, хаця па ўсіх звыклых схемах яму быць мастаком не выпадала — нарадзіўся Чэслаў Язэпавіч у першыя пасляваенныя гады ў небагатай вёсцы Пяткунішкі на Віцебшчыне, большую частку жыцця адпрацаваў слесарам на аўтабазе — паблізу не было нават мастацкага асяроддзя, ды і родныя не падтрымлівалі такіх непрактычных схільнасцяў! Але ж не маляваць было немагчыма. А з надыходам пенсіі з’явіўся час, і за апошнія гадоў 10—12 карціны Чэслава Жуселя пастаянна недзе экспануюцца — у родным Браславе, у Віцебску, у Маскве. Іх высока ацэньваюць мастацтвазнаўцы. Хаця сам майстар працягвае жыць такім жа сціплым жыццём, і думае адно пра тое — як яшчэ намаляваць што-небудзь цікавае.

“Ад прадзедаў спакон вякоў” нам дасталася наша народная культура. Многае, праўда, забыта, многае згублена, але многае і пакрысе вяртаецца. Так, цягам апошніх шасці гадоў на Віцебшчыне адраджаліся старажытныя вобразы і мастацтва вырабу гліняных цацак Аршанскага Падняпроўя і Віцебскага Падзвіння: адраджаліся супрацоўнікамі Віцебскага абласнога метадычнага цэнтра народнай творчасці і мясцовымі майстрамі. У 70-х гадах мінулага стагоддзя гэтая архаічная культура, што бярэ свой пачатак яшчэ ў часы неаліту, на Віцебшчыне была ўжо амаль страчана — як знікалі ганчарныя цэнтры, так знікала і традыцыя народнай цацкі. Але на гэты момант ёсць дасягненні, якімі можна пахваліцца.

Толькі-толькі ў Ляхавіцкім раёне, што на Брэсчыне, адбыліся III “Флер’яноўскія чытанні”, прымеркаваныя да 179-годдзя з дня нараджэння Элізы Ажэшка. І тут жа прыйшла яшчэ адна навіна, якая таксама датычылася нашай славутай пісьменніцы.

Днямі, “гартаючы” інтэрнэт, патрапіў на такое відэа. Мастак, даволі вядомы, з ліку тых, каму, на маю думку, можна даваць Дзяржаўную, Нацыянальную ці якую іншую прэстыжную прэмію і нават не за канкрэтны твор, а за комплекс творчых дасягненняў і відавочны ўнёсак у развіццё беларускага мастацтва, выступае на адным з мітынгаў. Трымаючы ў правай руцэ мікрафон, а левую пафасна ўзняўшы над галавой, мастак фактычна дзякуе тым, хто нядаўна зрабіў краіне вельмі балюча. І наэлектрызаваны натоўп у адказ загіпнатызавана скандуе “Спа-си-бо! Спа-си-бо! Спа-си-бо!”