Вадзім ШЧЭРБІЧ, начальнік упраўлення ўстаноў культуры і народнай творчасці Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь:
— Любая юрыдычная асоба можа сфармаваць апякунскі савет пры сваёй установе, абраць яго склад і вызначыць функцыі, замацаваўшы іх нарматыўна. Неабходнасць у такім савеце вызначае кіраўнік установы. Вядома, калі ён хоча мець падтрымку, узгодненыя перспектывы развіцця, — ён створыць апякунскі савет, які будзе абмяркоўваць стратэгічныя планы, вырашаць матэрыяльныя пытанні і іншае. Такая практыка досыць распаўсюджаная для нашых культурных устаноў. Лічу, што падобныя саветы патрэбны ўсім пры ўмове, што іх дзейнасць апраўдана.
Каб зразумець, патрэбны савет ці не, варта разглядаць дзейнасць установы ў дынаміцы. Бо апякунскі савет можна стварыць фармальна: ён будзе існаваць, збірацца раз на год, прагаворваць нейкія пытанні, але развіцця гэта не прынясе. А можна стварыць такі савет, што паўплывае на з’яўленне новых сур’ёзных праектаў і фінансавых інвестыцый. І толькі тады можна казаць, што ён працуе, а сабраць яго і распусціць — гэта проста.
Варта таксама разумець, што пры стварэнні падобнага органа для культурнага аб’екта трэба ўжываць розныя падыходы з улікам функцыянальных магчымасцей канкрэтнай установы. Музеі, якія змяшчаюць экспанаты сусветнага ўзроўню, і раённыя краязнаўчыя музеі прыцягваюць да сябе ўвагу адрознага кшталту.
Валерый ГЕДРОЙЦ, намеснік генеральнага дырэктара Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета:
— Праца па стварэнні апякунскага савета для тэатра вялася: былі распрацаваны палажэнні, вызначаны склад, накіраваны дакументы ў розныя ўстановы і арганізацыіі… Аднак фармальна савета ў нас няма, але сродкі ёсць: вызначылася пэўнае кола спонсараў — арганізацый, банкаў, з якімі даўно супрацоўнічаем. Канешне, стварыць орган, адшукаць тых, хто будзе ў яго ўваходзіць, складана, бо выгады для іх не так і шмат.
Зразумела, вялікія грамадска-значныя праекты самастойнымі сіламі тэатр прафінансаваць не здольны: бюджэтныя сродкі, разлічаныя на пракат бягучага рэпертуару і арганізацыю планавых пастановак, не бясконцыя. Напрыклад, той жа Калядны оперны форум: каб запрасіць пэўныя замежныя спектаклі, стварыць для трупы, аркестра, хору адпаведныя ўмовы, неабходна важкая спонсарская падтрымка. Тое ж тычыцца і прэміі, заснаванай адным з банкаў і тэатрам, якую па выніках года атрымліваюць найлепшыя артысты.
Алена БАБЕНКА, дырэктар Кобрынскага ваенна-гістарычнага музея А.В. Суворава:
— Апякунскага савета ў музея няма, але ёсць сябры ўстановы і спонсары, хоць гэта не замацавана афіцыйна. Для ўстановы, канешне, стварыць такі савет было б вельмі добра, але ўнёсак членаў можа быць розным. Складана знайсці людзей, гатовых ісці на такога кшталту кантакты, бо гэта накладае шмат абавязкаў. Адна справа, калі ў спонсара ёсць магчымасць выбару (дапамагчы ці не) у нейкай канкрэтнай сітуацыі, а іншая — калі з’яўляецца неабходнасць рэгулярнай фінансавай і арганізацыйнай падтрымкі.
Пытанняў, якія дапамог бы вырашыць апякунскі савет, шмат. Да прыкладу, экспазіцыя музея зараз ствараецца наноў, і без дапамогі — цяжка. Але найпершая праблема, на вырашэнне якой ніколі не хапае фінансавых магчымасцей, — выдавецкая дзейнасць.
Святлана ПІНЧУК, старшыня райкама прафсаюзаў работнікаў культуры Светлагорскага раёна, дырэктар Гарадскога цэнтра культуры:
— Можна казаць, што неафіцыйны апякунскі савет для рэалізацыі буйных праектаў, якія патрэбны гораду, раёну, вобласці, у нас ёсць. Да прыкладу, праводзілі на Вадохрышча фестываль, у арганізацыі якога нас падтрымалі адміністрацыя горада, мясцовыя ўстановы і іншыя. Разам сабраліся, абмеркавалі ўсе пытанні, знайшлі сродкі і — свята адбылося. Усе падобныя акцыі рэалізуем шляхам калектыўнага абмеркавання паміж кіраўнікамі-калегамі. Гэта, лічу, добры прыклад супрацы і разумення надзённых праблем.
З іншага боку, хацелася б, каб у тым жа апякунскім савеце нехта выступаў у якасці мецэната, гатовага сур’ёзна падтрымаць культурную дзейнасць горада. Аднак, патрэбна чымсьці акрамя рэкламы прывабіць такога інвестара. Скажам, былі б тыя ж ільготы для членаў савета, тады б ахвотных стала значна больш. А так, вядома, патрэбны асабістыя кантакты, практыкуем таксама прыцягненне да ўдзелу кіраўнікоў буйных прадпрыемстваў, але разумеем, што ініцыятыва павінна зыходзіць ад нас.