— Лічу, сёння адбылася гістарычная падзея, якая распачне новы этап у культурных стасунках паміж нашымі народамі, — падзяліўся сваімі ўражаннямі аб сустрэчы Уладзімір МАТВЕЙЧУК. — Сапраўды ўразіла і ўзрадавала ўвага, якую надае гэтым кантактам Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Лукашэнка і Прэм’ер Дзяржсавета КНР Вэнь Цзябао. 
— Пратакол аб супрацоўніцтве — не першы дакумент, які рэгулюе стасункі нашых дзяржаў у галіне культуры. Ці можна сказаць, што ён стаў лагічным працягам папярэдніх?
— Вядома. Пагадненне аб культурным супрацоўніцтве паміж Урадамі Рэспублікі Беларусь і Кітайскай Народнай Рэспублікі было падпісана яшчэ ў лістападзе 1992 года. Пратакол грунтуецца на гэтым Пагадненні. Ён налічвае дзесяць пунктаў, якія акрэсліваюць, бадай, усе прыярытэтныя вектары нашага супрацоўніцтва.
Найважнейшую ролю ў ім, неаспрэчна, адыгрываюць Дні культуры. Паводле першага пункта Пратакола, яны на працягу наступных чатырох гадоў пройдуць у кожнай з краін. Таму нашу аўдыторыю чакае новая магчымасць ёмістага, але комплекснага знаёмства з лепшымі здабыткамі кітайскіх творцаў.
Што да Дзён беларускай культуры ў Кітаі… Яны меліся адбыцца ўжо ў кастрычніку гэтага года, але па прапанове прымаючага боку былі перанесены налета, на ліпень. Трэба разумець, што Кітай чакае такая грандыёзная падзея, як Алімпійскія гульні, і ўся краіна дбайна да яе рыхтуецца.
Адзначу, што Пратакол — гэта зусім не “дэкларацыя аб намерах”: ён утрымлівае нямала канкрэтыкі. У прыватнасці, вызначаны спосаб фінансавання дзён культуры і абменных выставак. Паводле нашай дамоўленасці, накіроўваючы бок аплачвае міжнародны праезд удзельнікаў мерапрыемстваў, а прымаючы пакрывае ўсе іх выдаткі на тэрыторыі сваёй краіны.
Як адзначыў Прэм’ер Дзяржсавета КНР, маштаб дзён культуры павінен узрасці. Больш за тое: паводле яго пераканання, колькасць вялікіх беларуска-кітайскіх творчых акцый павінна папоўніцца новымі важкімі праектамі.
— Што прадугледжвае Пратакол адносна супрацоўніцтва ў галіне выставачнай дзейнасці?
— Выстаўка пейзажнага жывапісу “Свет снегу і лёду”, якая прайшла год таму ў Нацыянальным музеі гісторыі і культуры Беларусі ў рамках Дзён культуры Кітая, беларускім аматарам хараства запоміцца надоўга. Зрэшты, як і адметныя праекты, што сталі вынікам рэалізацыі пагаднення паміж нацыянальнымі мастацкімі музеямі нашых краін, падпісанага ў 2003 годзе.
Адзначым таксама, што яркія і прадстаўнічыя выстаўкі кітайскага мастацтва, прынамсі, раз на год праходзяць і ў Гомелі: летась яго жыхары маглі ўбачыць лялькі з Пекінскай оперы, а сёлета — дасягненні кітайскіх дызайнераў. А як не згадаць тут грунтоўны экскурс у гісторыю кітайскага пісьменства ў выставачным праекце “Іерогліфы — ад чарапашых панцыраў да камп’ютэраў”? Дарэчы, і беларускія мастакі за апошнія гады сталі значна часцей выстаўляцца ў Кітаі.
Таму заканамерна, што асобны пункт падпісанага Пратакола прысвечаны працягу і інтэнсіфікацыі такіх абменаў. Прычым абменаў не толькі выстаўкамі, гэтым ужо гатовым да паказу плёнам музейнай дзейнасці, але таксама і досведам.
На працягу дзеяння Пратакола пяцёра спецыялістаў у музейнай сферы змогуць наведаць Кітай, а мы, у сваю чаргу, будзем рады прыняць у сябе да пяці музейных работнікаў з Паднябеснай.Увогуле, абмену досведам, які заўжды адбываецца падчас міжнародных канферэнцый і семінараў, нададзена ў гэтым Пратаколе асаблівая ўвага. Адпаведна, кітайскія і беларускія навукоўцы атрымаюць больш магчымасцей для ўзаемных кантактаў.
— На конкурсах і мастацкіх акцыях выхаванцаў творчых ВНУ Беларусі можна часта ўбачыць і пачуць маладых творцаў з Кітая, якія атрымліваюць у нас адукацыю…
— Колькасць студэнтаў, магістрантаў і аспірантаў з Кітая, якія атрымліваюць адукацыю ў нашых творчых ВНУ, папраўдзе ўражвае: на сённяшні момант іх 269, прычым абсалютная большасць — 187 чалавек — вучыцца ў Белдзяржакадэміі музыкі.
Вядома, такая запатрабаванасць нашай музычнай адукацыі сведчыць аб яе прэстыжнасці і якасці. Яна стала вынікам плённых кантактаў навучальных устаноў нашых краін, актыўна падтрыманых міністэрствамі культуры.
Тэму акадэмічных абменаў закрануў і Прэм’ер Дзяржсавета КНР Вэнь Цзябао. Падчас сустрэчы з намеснікам Прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь Уладзімірам Сямашкам ён адзначыў, што гэтае ўзаемакарыснае супрацоўніцтва неабходна не толькі працягваць, але і развіваць.
— Беларуска-кітайскія кантакты ў бібліятэчнай сферы даўно ўжо не ў навіну. Яны таксама стануць рэгулярнымі?
— Натуральна, і гэта прадугледжана асобным пунктам Пратакола, дзе ідзе гаворка пра абмен літаратурай. Стасункі паміж нацыянальнымі бібліятэкамі Беларусі і Кітая паглыбляюцца з кожным годам. Важнай вяхой на гэтым шляху стала падпісанне ў сёлетнім верасні мемарандума аб узаемаразуменні, пасля якога наша “нацыяналка” была ўключана ў праект “Акно ў Кітай”, які прадугледжвае магчымасць атрымліваць у дар лепшыя кітайскія выданні.
— Кантактам у сферы культуры плённа садзейнічае фестывальны рух, стасункі на ўзроўні канкрэтных суб’ектаў культурнага працэсу: устаноў і калектываў. Пэўна, варта чакаць і іх інтэнсіфікацыі пасля падпісання Пратакола?
— Перш-наперш адзначу, што нашы фестывальныя кантакты развіваліся і раней — прыкладам, летась Кітай упершыню ўзяў удзел у “Славянскім базары ў Віцебску”, зачараваўшы беларускага гледача майстэрствам сваіх цыркавых артыстаў. Хочацца верыць, што гэтая вельмі важная форма культурнага абмену будзе развівацца яшчэ больш імкліва. У адным з пунктаў Пратакола адзначана, што нашы міністэрствы культуры будуць садзейнічаць удзелу калектываў і выканаўцаў у разнастайных фестывалях і конкурсах, якія ладзяцца ў Беларусі і Кітаі, а таксама ўстанаўленню і развіццю кантактаў паміж канцэртнымі арганізацыямі і творчымі саюзамі. Прычым гэта тычыцца не толькі прафесійнай творчасці, але таксама і аматарскай — ёй прысвечаны асобны пункт Пратакола.
А яшчэ адзін пункт абумоўлівае развіццё кантактаў на рэгіянальным узроўні, што, пагадзіцеся, таксама немалаважна, бо дае магчымасць выдатным талентам з розных куткоў Беларусі выступіць перад кітайскай аўдыторыяй.
Балазе, пра яе ўдзячнасць ці не ў адзін голас гавораць усе нашы артысты, якім даводзілася пабываць на гастролях у Паднябеснай: і з Дзяржаўнага ансамбля танца, і са знакамітых “Харошак”, і з тэатра оперы і балета… За апошняе дзесяцігоддзе ў Кітаі выступалі (часам і неаднаразова) многія вядучыя калектывы краіны.
Ілля СВІРЫН
Фота Юрыя ІВАНОВА