"Культура-інфа": "гарачая лінія"
Як і анансавалася, у аўторак, 6 снежня, у Інфацэнтры "Культура-інфа" з 10-й па 12-ю гадзіну працавала традыцыйная "гарачая лінія". Гэтым разам узнімаліся надзённыя пытанні музейнай, бібліятэчнай ды клубнай дзейнасці, а таксама - народнай творчасці. Пытанні Святлане Гаўрылавай задаваліся па тэлефонах і праз рэдакцыйную электронную пошту. Паміж тэлефанаваннямі ў гутарцы з намеснікам начальніка ўпраўлення ўстаноў культуры і народнай творчасці Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь бралі ўдзел рэдактары аддзелаў "К" Яўген Рагін, Канстанцін Антановіч, а таксама спецыяльны карэспандэнт Юрый Чарнякевіч.
Вольга ЛЕБЕДЗЬ з Мінска:
- Добры дзень, Святлана Мікалаеўна! Колькі слоў, калі ласка, пра вынікі беларускага ўдзелу ў Санкт-Пецярбургскім міжнародным музейным форуме.
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Форум быў арганізаваны Саюзам музеяў Расіі і прысвечаны 20-гадоваму юбілею СНД, а таксама дзесяцігоддзю грамадскай арганізацыі. Старшыня Саюза, дырэктар Дзяржаўнага Эрмітажу Міхаіл Піятроўскі, запрасіў беларускі бок для ўдзелу ў гэтым мерапрыемстве. Усяго ж там адзначыліся прадстаўнікі 304 музеяў Расіі, Украіны, Казахстана, Малдовы, Польшчы. Беларусь прадстаўлялі, акрамя Міністэрства культуры краіны, Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору,- дзевяць дзяржаўных музеяў. Цягам двух дзён мы абмяркоўвалі прадстаўлены Піятроўскім Нацыянальны даклад "Музеі - трэцяму тысячагоддзю". Удзельнікі форуму пазнаёміліся з работай дзевяці вядучых музеяў Пецярбурга, прынялі ўдзел у дыскусіях "Культурна-гістарычная спадчына і музеі як найважнейшы фактар развіцця адзінай музейнай прасторы СНД", "Музейная дзейнасць у кантэксце развіцця "інфармацыйнай цывілізацыі", "Адукацыя, выхаванне як адны з асноўных функцый сучаснага музея". Было шмат карысных пытанняў узнята для далейшага супрацоўніцтва ў прасторы СНД. Па выніках форуму мы дамовіліся, што падрыхтуем дамову аб супрацоўніцтве паміж Саюзам музеяў Расіі і нашай Рэспубліканскай Радай дырэктараў музеяў.
Вольга ЛЕБЕДЗЬ:
- Ці дасягнулі, з пункту погляду Міністэрства культуры краіны, пастаўленых мэт пры стварэнні новай рэдакцыі Закона аб музеях і музейным фондзе?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Адзначу, што Закон быў падрыхтаваны зыходзячы з практыкі яго выкарыстання. Гэта вельмі важна, таму што менавіта пры прымяненні той ці іншай нормы Закона, прынятага ў 2005-м, мы сутыкнуліся з шэрагам складаных пытанняў. Яны патрабавалі тэрміновага вырашэння на заканадаўчым узроўні. Да прыкладу: пытанні неадкладнага ўдасканалення тэрміналогіі, міжнароднага супрацоўніцтва, парадку цэнтралізаванага ўліку музейных прадметаў, вызначэння памеру платы за ўваход у музей ды шэраг іншых.... Словам, пастаўленых мэт мы, у асноўным, дасягнулі, але час вельмі хутка ідзе наперад, і я не выключаю: з'явяцца і новыя задачы, якія неабходна будзе вырашаць на заканадаўчым узроўні.
Вольга ЛЕБЕДЗЬ:
- Дзякуй!
Яўген РАГІН:
- Вернемся да згаданага музейнага форуму. Якія з нашых музеяў былі прадстаўлены ў Пецярбургу?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Вельмі прыемна, што ўдалося прадставіць рэгіянальныя ўстановы: Гомельскі палацава-паркавы ансамбль, Нацыянальны Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік, а таксама Нацыянальныя мастацкі і гістарычны музеі, Беларускія дзяржаўныя музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, народнай архітэктуры і побыту, а таксама літаратурныя музеі. Беларуская дэлегацыя, зазначу, была самай прадстаўнічай на форуме.
Яўген РАГІН:
- Тым не менш, чаму амаль усе нашы раённыя музеі падобныя адзін да аднаго, як браты-блізняты?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Дзякуй за пытанне. Я цалкам згодная з яго пастаноўкай... Калі рыхтавалі раздзел "Музейная справа" ў праект Дзяржпраграмы "Культура Беларусі", мы прасілі абласныя ўпраўленні звярнуць увагу на стварэнне не толькі краязнаўчых музеяў, якія, безумоўна, павінны быць таксама. Але ж неабходна знайсці і разыначку, стварыць для рэгіёна адмысловую брэндавую ўстанову. Сёння яны, хоць і ў малой пакуль колькасці, ужо ёсць.
Юрый ЧАРНЯКЕВІЧ:
- Напрыклад?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- У Лагойску - музей імя Тышкевічаў, у Ветцы - народнай творчасці, у Брэсцкай вобласці - "Бездзежскі фартушок", "Пружанскі палацык", Музей Напалеона Орды, на Віцебшчыне - аршанскі Музей Караткевіча...
Яўген РАГІН:
- Ці ёсць у вас прэтэнзіі да дзейнасці Рэспубліканскай Рады дырэктараў музеяў?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Гэтай грамадскай арганізацыяй кіруе дырэктар Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны Сяргей Азаронак. Шмат пытанняў мы сумесна змаглі вырашыць, але ў Раду не ўваходзілі прадстаўнікі рэгіянальных музеяў. Гэтае пытанне скарэктавалі праз асобны артыкул у Законе. Загадам Міністра культуры зацверджаны новы склад Рады, яго дзейнасць набудзе больш сістэмны і планавы характар. І, безумоўна, мы чакаем ад грамадскай арганізацыі новых ініцыятыў.
Юрый ЧАРНЯКЕВІЧ:
- Дарэчы, а як фінансуюцца Саюзы музеяў і самі ўстановы, скажам, у суседзяў? Ці значна адрозніваюцца схемы?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
-Па-рознаму. Буйныя і знакамітыя ўстановы атрымліваюць і асноўнае фінансаванне, і сродкі на рэалізацыю асобных праектаў. Вялікія сумы выкарыстоўваюцца для страхавых выплат пад час знакавых выставак. Вельмі развітое і дзяржаўнапрыватнае партнёрства. Гэта тое пытанне, над вырашэннем якога мы цяпер няспынна працуем і ў нашай краіне.
Андрэй з Прагі (Чэхія):
- Якім чынам зацікаўліваеце спонсараў, як увогуле культура Беларусі наладжвае стасункі з прыватным бізнесам?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Дзякуй вам за ўвагу, бо заўжды прыемна чуць вось такія неабыякавыя тэлефанаванні, тым больш - зза мяжы... Вы ведаеце, магу памыляцца, але важным складнікам тут выступае аўтарытэт кіраўніка ўстановы культуры і яго ўменне выбудоўваць узаемавыгаднае супрацоўніцтва. Мы не толькі просім падтрымкі, але ўзамен прапаноўваем і свае паслугі. Першым рэальным крокам у наладжванні кантактаў з прыватным бізнесам і патэнцыйнымі інвестарамі стала, на мой погляд, стварэнне апякунскіх саветаў. У кожнай установе культуры яны арганізуюцца, і, пацікавіўшыся іх складам, мы ўбачылі вельмі шмат ініцыятыўных і самаадданых асоб. Адзначу дзейнасць Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа, які сабраў у савет вельмі цікавых і ўплывовых людзей.
Канстанцін АНТАНОВІЧ:
- Якія цікавыя праекты рыхтуе Міністэрства да юбілеяў Якуба Коласа і Янкі Купалы ў наступным годзе?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Ёсць адзін новы, на мой погляд, цікавы праект. Мы плануем запісаць дыск "Мінск чытае Коласа і Купалу". Нашы знакамітасці, дзеячы культуры, мастацтва, навукі, спартсмены агучаць самыя розныя творы песняроў. Па-мойму, гэта будзе арыгінальна!
Яўген РАГІН:
- А як з ініцыятыўнасцю ў раённых музеях?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Натуральна, тут сітуацыя больш складаная. У вялікага музея - большыя магчымасці, таму што ён захоўвае буйныя калекцыі, якія можна паказаць усяму свету. У раённых установах - сабраны практычна толькі пасляваенны фонд, не шмат рарытэтаў. Але я лічу, што тут ёсць на сённяшні дзень такое выйсце: неабходна ствараць сумесныя праекты як на абласным, так і на рэспубліканскім узроўнях. Прыклад таму: некалькі гадоў назад арганізавалі ў Нацыянальным гістарычным музеі выстаўку слуцкіх паясоў літаральна з усёй рэспублікі... Таму цяпер, калі мы зацвярджаем планы працы на наступны год, абавязкова звяртаем увагу на пашырэнне партнёрскіх праектаў, на стасункі, у тым ліку, і з прыватнікам.
Яўген РАГІН:
- І зноў тут гаворка, на жаль, пра ініцыятыву зверху, а не знізу...
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Думаю, недастаткова працуюць рэгіянальныя метадычныя цэнтры. Магчыма, кіраўнікі аддзелаў культуры не заўжды робяць стаўку на ініцыятыўных і сапраўды творчых спецыялістаў. Назіральнікам ці маўклівым выканаўцам тут быць проста недаравальна.
Васіль ЗАРУБА, начальнік аддзела культуры Столінскага райвыканкама:
- Добрай раніцы. У мяне пытанне наконт Дзяржаўнай праграмы развіцця Прыпяцкага Палесся. Праблема ў тым, што ў праграму на пачатку 2011 года ўнесены змяненні, фінансаванне работ на многіх аб'ектах спынена. Ці мяркуюцца тут нейкія пазітыўныя змены?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Я абавязкова высветлю сутнасць пытання ў эканамічным упраўленні Міністэрства культуры і праінфармую вас праз нашу газету або асабіста..
Васіль ЗАРУБА:
- Дзякуй вялікі... І другое пытанне. Як вы ведаеце, у вёсцы Гарадная раз на два гады ладзіцца міжнародны пленэр ганчароў, які для раёна даўно стаў знакавым. Збіраем сюды майстроў з сямі-васьмі краін. У наступным годзе пленэр будзе ўжо трэцім па ліку... Дык ці можна ўнесці гэтае мерапрыемства (для далейшага пашырэння яго геаграфіі і падтрымкі палескай глыбінкі) у план мерапрыемстваў Міністэрства культуры?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Вельмі ўдзячная вам, што такі пленэр на Століншчыне праводзіцца... Адкажу, што ў цяперашні час мы адпрацоўваем план работы на наступны год, так што вашу прапанову абавязкова абмяркуем.
Васіль ЗАРУБА:
- Дзякуй за адказы!
Кацярына з Мінска:
- Якія сродкі выдаткаваны Дзяржпраграмай "Культура Беларусі" на развіццё музейнай справы? Калі, нарэшце, паўнавартасна запрацуе Дзяржкаталог музейных прадметаў?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- На развіццё музейнай справы было запланавана 212,5 мільярда рублёў з рэспубліканскага і мясцовага бюджэтаў. Што да стварэння Дзяржкаталога Музейнага фонду, дык магу сказаць, што мы - адзіная краіна на абсягах СНД, дзе ён створаны не толькі на паперы, але і віртуальна. На сённяшні дзень ён утрымлівае каля 20 тысяч запісаў. Хацела б адзначыць, што гэтаму папярэднічала вялікая праца: неабходна было ў межах рэспублікі вырашыць пытанні і набыцця праграмнага забеспячэння, і тэхнікі, і ўніфікаваных даведнікаў... Дарэчы, на стварэнне Каталога, згодна з Дзяржпраграмай "Культура Беларусі", было запланавана 2 мільярды рублёў.
Яўген РАГІН:
- Якія яшчэ перспектыўныя ды неадкладныя пытанні і праблемы разглядае і вырашае ваша ўпраўленне?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Упраўленне ўстаноў культуры і народнай творчасці курыруе таксама працу бібліятэчных, клубных устаноў, развіццё аматарскай дзейнасці і шэраг іншых пытанняў. Адна з першасных задач - нарматыўна-прававое забеспячэнне бібліятэчнай справы. Неабходна дапрацаваць каля дзесяці нарматыўных актаў. Стварэнне Нацыянальнай электроннай бібліятэкі павінна паставіць нас у адзіны шэраг з іншымі краінамі ў гэтай сферы... Што да клубнай справы, дык тут таксама шмат нявыкарыстаных рэзерваў. Мы павінны разумець, што менавіта на мясцовым узроўні нараджаюцца зоркі. Таму самым сучасным патрабаванням павінны адпавядаць як установы культуры, так і іх супрацоўнікі. Яшчэ адзін важны складнік: творца самарэалізуецца падчас канцэртных праграм не толькі ў вёсцы, аграгарадку, райцэнтры і сталіцы, але і ў замежжы. І творцу неабходна выхоўваць менавіта на нацыянальным рэпертуары.
Яўген РАГІН:
- Пад час камандзіровак мы часта сутыкаемся вось з якой праблемай. Работнікі культуры ў раёнах не надта ведаюць, а што ж жадаюць ад іх наведвальнікі СДК. Маніторынгі ёсць, але яны не сістэмныя, не планавыя, а выпадкова-стыхійныя.
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Пра гэта і гаворка. Адсутнасць сістэмы замінае бачыць перспектыву. Без адпаведнага аналізу як узроставай катэгорыі жыхароў той ці іншай мясцовасці, так і кола іхніх інтарэсаў рушыць наперад - немагчыма.
Жанчына, якая не прадставілася:
- Святлана Мікалаеўна, скажыце, калі ласка, ці ўдзельнічаюць дзіцячыя калектывы ў міжнародных конкурсах і ці ёсць ад гэтага вынік?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Канечне ж, удзельнічаюць! І ёсць пераможцы: народны ансамбль "Халідэй" Баранавіцкага ГДК стаў лаўрэатам конкурсу ў Польшчы, узорны ансамбль "Непаседы" Раснянскага СДК Камянецкага раёна - дыпламантам І ступені конкурсу ў Чэхіі, заслужаны аматарскі ансамбль танца "Радасць" пад час гастрольнага тура ў Англію і Чэхію стаў лаўрэатам Міжнароднага фальклорнага фестывалю. Шмат іншых перамог маем у Расіі, Італіі, Балгарыі, Літве, Латвіі...
Вольга з Барысава:
- Добры дзень. Наколькі актыўна выкарыстоўваецца беларускі рэпертуар у праграмах дзіцячых і дарослых самадзейных калектываў?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Я пра гэта казала ўжо сёння. Выкарыстоўваецца і будзе выкарыстоўвацца! Гэта добра бачна пад час прыняцця канцэртных праграм, у тым ліку пры наданні калектывам званняў "народны" ці "ўзорны". А ў вас ёсць перакананне, што рэпертуар самадзейных артыстаў недастаткова нацыянальны па сваім змесце?
Вольга:
- Не. Проста цікава.
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Дзякуй вам за такую цікаўнасць. Мы над гэтым пастаянна працуем.
Вольга:
- Дзякую за адказ!
Святлана ВОЛКАВА, начальнік аддзела культуры Расонскага райвыканкама:
- Ці можна зменшыць колькасць дакументаў, якія неабходна рыхтаваць для надання самадзейнаму калектыву званняў "народны" ці "ўзорны"? Раней гэтая працэдура была больш простай.
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Дзякуй за пытанне. Але званні прысвойваюцца ў адпаведнасці з нарматыўнымі дакументамі, зацверджанымі пастановай Міністэрства культуры. Пералік дакументаў, неабходных для прысваення згаданых статусаў, канечне, не малы. Ды толькі ж і ўзровень у калектыву павінен быць адпаведным. У Аўстрыі, да прыкладу, існуе гэткая ж практыка. Значыць, падыход да справы - самы сур'ёзны. Так што поспехаў вам!
Святлана ВОЛКАВА:
- Дзякуй!
Канстанцін АНТАНОВІЧ:
- Скажыце, ці ёсць практыка супрацоўніцтва дзяржаўных устаноў з фрылансерамі - "людзьмі з вуліцы", што прапаноўваюць для рэалізацыі цікавыя творчыя праекты?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Ёсць. Да прыкладу, грамадзянін Украіны, наведаўшы Аўцюкі, прапанаваў нам стварыць у Калінкавічах музей гумару. Вельмі цікавая ідэя, якую мы падтрымалі і дапамаглі ў распрацоўцы навуковай канцэпцыі.
Галіна НЯЧАЕВА, дырэктар Веткаўскага музея народнай творчасці імя Ф.Р.Шклярава:
- Святлана Мікалаеўна, вельмі хацелася б пачуць ваша меркаванне наконт аднаго з накірункаў нашай дзейнасці. Мы амаль штогод рабілі надзвычай цікавыя экспедыцыі па пошуку і набыцці нашых знакамітых ручнікоў. На гэта выкарыстоўваем любую здабытую музеем капейчыну... Дык вось, ці не дапамагло б Міністэрства культуры наладзіць нам чарговую этнаграфічную экспедыцыю ў наступным годзе?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Аналагічнае пытанне сёння ўжо задавалі пад час "гарачай лініі"... Якраз цяпер ідзе планаванне на наступны год. Дасылайце прапанову!
Галіна Нячаева:
- Цудоўна! Зробім гэта сёння ж... І яшчэ пытанне. Многія помнікі патрабуюць цяпер рэстаўрацыі, і не толькі ў нашым музеі. Ці плануецца нейкая цэнтралізацыя для падрыхтоўкі рэстаўратараў з прысваеннем ім кваліфікацыі, так бы мовіць, на дзяржаўным узроўні?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Вы ведаеце, што мы даўно спрабуем вырашыць гэтае важнае для ўсіх пытанне. Калі прымалася Дзяржаўная праграма "Культура Беларусі", мы заклалі ў яе пэўныя сродкі для стварэння рэстаўрацыйнага цэнтра. Было прынята рашэнне, што працаваць ён будзе менавіта пры Нацыянальным мастацкім музеі. Адпаведна запланавана і выдаткаванне дадатковых штатных адзінак, каб рэстаўратары змаглі працаваць на ўсю рэспубліку.
Галіна НЯЧАЕВА:
- І гэта вельмі важная для нас справа. Не сакрэт, што любы прадмет пасля правядзення ягонай рэстаўрацыі патрабуе пастаяннага і дбайнага догляду. Таму пытанне з вучобай рэстаўратараў - самае надзённае. Так што, калі ласка, усяляк "прабівайце" яго вырашэнне.
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Рэстаўратары будуць працаваць не толькі ў Нацыянальным мастацкім музеі (у тым ліку маю на ўвазе і навучанне). Рэстаўрацыйныя майстэрні застаюцца і ў Нацыянальным гістарычным музеі (па метале, тканінах, дрэве, паперы, кераміцы), у Музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны (па зброі). Мы пабудавалі работу такім чынам, каб у дадзеным плане максімальна ахапіць усе нашы музеі, бо разумеем: у раённых цэнтрах справа з рэстаўрацыяй ды і з кансервацыяй музейных прадметаў застаецца праблематычнай... Для навучання рэстаўратараў робім і спецыяльныя наборы ў навучальныя ўстановы сферы. Практыка названых спецыялістаў ладзіцца на базе Нацыянальнага мастацкага музея.
Галіна НЯЧАЕВА:
- І яшчэ адно, Святлана Мікалаеўна, надзвычай актуальнае пытанне, звязанае з захаваннем гісторыкакультурных помнікаў. На кожным з іх цяпер - ахоўныя знакі. Гэта добра - для добрых людзей. А для "чорных" капальнікаў - дакладны ўказальнік: тут, маўляў, і трэба капаць ды нішчыць. Асаблівую актуальнасць праблема набывае для нашага маланаселенага паўднёвага ўсходу Гомельшчыны. Дык ці абароніць заканадаўства нашы помнікі ад такіх "археолагаў"?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Пытанне больш да ўпраўлення па ахове гісторыка-культурнай спадчыны і рэстаўрацыі, якое ўзначальвае Ігар Чарняўскі. Будзем сумесна над ім працаваць. Праблема, безумоўна, ёсць.
Галіна НЯЧАЕВА:
- Дзякуй за адказы на пытанні!
Канстанцін АНТАНОВІЧ:
- Колькі мяркуецца адкрыць новых музеяў бліжэйшым часам?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Цягам пяці гадоў - 13 музеяў. Паўтаруся, наша меркаванне ў тым, каб гэтыя ўстановы мелі не толькі краязнаўчы кірунак (хоць і гэта надзвычай важна!), але і непаўторнасць тут павінна прысутнічаць. Вельмі хацелася б, да прыкладу, адкрыць Дзіцячы музей у сталіцы (у Полацку такі ўжо існуе), а таксама археалагічны, політэхнічны... У апошнія на еўрапейскіх абшарах ідуць сем'ямі і на цэлы дзень. Не так даўно падобны політэхнічны музей наведала ў Мюнхене. Уражанне незабыўнае! Усё рухаецца, здзіўляе, паўсюль - самыя сучасныя інфармацыйныя тэхналогіі, з аднаго нерэальнага свету ты імгненна трапляеш у іншы, але не менш цікавы і пазнавальны. Ёсць тут і ўтульныя месцы, каб выпіць кавы... Карацей, нам такіх устаноў не стае.
Канстанцін АНТАНОВІЧ:
- Ці супрацоўнічае Міністэрства культуры з ведамаснымі музеямі?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Апошнім часам - вельмі актыўна! Сёння гэта 200 ведамасных устаноў і 1479 - сістэмы адукацыі. Мы робім адну справу. Да ўсяго, у гэтых музеях, як правіла, працуюць колішнія работнікі нашай сферы. Сярод іх - нямала сталых музейных экспертаў. Да прыкладу, кіраўнік музея Нацыянальнага банка. А яшчэ - музеі сувязі, чыгункі...
Юрый ЧАРНЯКЕВІЧ:
- Нядаўна быў у Беразіне. Там дзяржаўнага музея няма, а ёсць прыватны - драўлянай лыжкі. Ці мяркуецца аказваць дапамогу ўстановам падобнага кшталту? У іх, напэўна ж, праблемы і з дызайнам экспазіцыі, і з устаноўкай сігналізацыі...
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Паколькі гэта прыватны музей, згодна з заканадаўствам, фінансавае пытанне ўстаноўкі сігналізацыі не можа быць вырашана Міністэрствам культуры. Іншая справа - сумесныя творчыя праекты. Тут ініцыятыва будзе, безумоўна, падтрымана... А працэс стварэння прыватных музеяў мяркуем усебакова падтрымліваць.
Адказы на пытанні з электроннай пошты
Аляксандр з Мінска:
- Паважаная Святлана Мікалаеўна, ведаем, што вы праходзілі стажыроўку ў Вене. Як яна адбывалася? І ці ёсць надзея, што падобныя стажыроўкі стануць даступнымі для работнікаў культуры з абласцей і раёнаў?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Калі ёсць магчымасці для замежных стажыровак, мы заўжды імкнемся, каб у камандзе з кіраўнікамі былі і тыя, хто рэалізоўвае новыя творчыя праекты... У Вене мы былі разам з дырэктарам Нацыянальнага гісторыка-культурнага музея-запаведніка "Нясвіж" Сяргеем Клімавым і дырэктарам Гомельскага палацава-паркавага ансамбля Алегам Рыжковым. Праграма атрымалася вельмі разнапланавай, разлічанай на ўсебаковы аналіз як унутранага, так і знешняга турызму. Мы пабачылі палацы, якія наведваюць турысты з усіх краін свету. Наведалі і аб'екты, прызначаныя для прэзентацыі сусветнай культуры менавіта жыхарам Аўстрыі. Гэта комплексныя цэнтры, складнікі холдынгаў, якія працуюць на прэзентацыю культуры менавіта для жыхароў Аўстрыі. Да прыкладу, сёлета ў замку Шалабург у Ніжняй Аўстрыі была адкрыта выстаўка "Венецыя" са збораў музеяў усяго свету. Бюджэт - 700 тысяч еўра. Мерапрыемства - самаакупнае...Па выніках камандзіроўкі дамовіліся пра наступны этап стажыроўкі ўжо для "вузкіх" спецыялістаў па асобных кірунках музейнай дзейнасці. Плануецца выезд сямі чалавек у 2012-м...
Канстанцін АНТАНОВІЧ:
- Дзе яшчэ стажыраваліся нашы работнікі культуры?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Да прыкладу, музейныя супрацоўнікі пастаянна вучацца ў Расіі, Літве. Станоўчая практыка ў гэтым кірунку - у Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, чые супрацоўнікі для стварэння новай экспазіцыі не аднойчы наведвалі калег у Славакіі, Польшчы, Германіі... Але, апрача стажыровак, ёсць яшчэ і трэнінгі. Апошні ладзіўся ў Кіеве... Натуральна, праблема з замежнымі стажыроўкамі існуе ў работнікаў раённых музеяў. Таму мы прапанавалі праводзіць практычныя семінары на базе Інстытута культуры Беларусі, дзе будзе прадстаўлены і замежны вопыт.
Яўген РАГІН:
- А чаго чакаеце ад Інстытута культуры Беларусі?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Ён, лічу, павінен стаць не толькі адукацыйна-аналітычным цэнтрам, але і генератарам ды акумулятарам творчых ініцыятыў, якіх так не хапае сёння рэгіёнам.
Работнікі культуры з Брэста:
- Як вы ставіцеся да стварэння новых клубаў па інтарэсах? Маем на ўвазе ваенна-гістарычныя, байкерскія аб'яднанні, гурткі аматараў усходніх танцаў і гэтак далей.
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Пытанне гэтае - як арганічны працяг нашай гаворкі. Работнікам культуры проста неабходна рушыць у нагу з часам... Я не так даўно была ў Славакіі. Там пры Музеі народнага паўстання існуе ваенна-гістарычны клуб. Гэткую ж ідэю падхапіў у свой час і Гомельскі палацава-паркавы ансамбль. А ў Маскве нам паказвалі ўзаемадзеянне паміж Таварыствам прыхільнікаў даўніны з музейнымі ўстановамі. Вынік такіх творчых стасункаў - рэканструкцыя баляў XIX стагоддзя. Пасля стажыроўкі я прапанавала дырэктару Нацыянальнага гістарычнага музея наладзіць і ў нас рэканструкцыі шляхецкіх касцюмаваных платных баляў, якія заўжды запатрабаваныя ў насельніцтва... Адкрыю тайну. Мы неўзабаве хочам правесці... Шакаладны баль сумесна з кандытарскай фабрыкай. Плануем арганізаваць выстаўку з фондаў музеяў. Магчыма, з удзелам Музея шакаладу ў Маскве. Чаму баль? Мяркую, не ўсім вядома, што многія кампазітары ў свой час стварылі не адзін твор у гонар шакаладу ці манпансье.
Юрый ЧАРНЯКЕВІЧ:
- Плюс - вельмі неблагая рэкламная нагода і для спонсарскіх уліванняў.
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Да такога свята і набор падарункавых цукерак не пашкодзіла б зрабіць. Словам, ёсць над чым падумаць не толькі культработнікам, але і "Спартаку" з "Камунаркай", прыватным кандытарам. Уявіце абгорткі з маляўнічымі выявамі Міра, Нясвіжа, Навагрудка! Мяркуем, баль такі арганізуем у адным з нашых замкаў.
Таццяна САЛАЎЁВА:
- Адкажыце, калі ласка, ці дастаткова арыгінальных прадметаў у экспазіцыі Нясвіжскага палацава-паркавага ансамбля?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Арыгінальных прадметаў не так і шмат. Усе ведаюць пра калекцыю партрэтаў Радзівілаў, але напаўненне замка аўтэнтычнымі экспанатамі будзе доўжыцца. Маю на ўвазе набыццё рэчаў, што яскрава характарызуюць радзівілаўскую эпоху. Вялізную дапамогу тут аказвае навуковы кіраўнік - кандыдат мастацтвазнаўства Вольга Бажэнава, якая мае трывалыя стасункі з тымі ж польскімі калегамі.
Музейшчыкі з Барысава:
- Якой мэты збіраецца дасягнуць Міністэрства культуры пад час правядзення фестывалю "Інтэрмузей-2012"?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Мы сёння ўжо казалі пра неадкладнасць павышанай увагі да рэгіёнаў. Таму міністрам культуры Паўлам Латушкам было прапанавана правесці гэты прэстыжны форум менавіта ў адным з рэгіёнаў. Губернатар Гродзенскай вобласці Сямён Шапіра падтрымаў гэтую прапанову, і мы ўпэўнены, што мерапрыемства пройдзе на высокім узроўні і стане адной з галоўных культурных падзей 2012 года. Што да канцэпцыі, дык на "Інтэрмузеі" збіраемся паказаць праз розныя праекты ўсе музеі краіны. Будзе шмат гасцей: папярэдняя дамоўленасць ёсць ужо з Чэхіяй, Аўстрыяй, Германіяй, Польшчай, Літвой, Расіяй, Украінай. Цягам наступнага года беларускія музейшчыкі будуць браць удзел у конкурсах на лепшыя даследаванне, экспазіцыю, яе дызайнерскае вырашэнне, міжнародны праект і музейна-адукацыйную праграму, на лепшы рэгіянальны музей і, натуральна, лепшы музей краіны. Перамога ў конкурсе будзе гарантаваць пэўнае фінансаванне заяўленых ініцыятыў. Спадзяёмся, што ў гэтым нас падтрымае і прыватны бізнес... Мы хацелі б паказаць і ўзаемадзеянне Міністэрства культуры з міністэрствамі адукацыі, спорту і турызму... Наогул жа, фестываль будзе прымеркаваны да Дня работнікаў культуры.
ГОЛУБЕВА А.А.:
- Ці плануецца перагляд дакументаў, што рэгулююць групы па аплаце працы для кіраўнікоў устаноў культуры?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Міністэрства культуры штогод накіроўвае ў Міністэрства працы і сацыяльнай абароны насельніцтва ды ў Міністэрства фінансаў краіны праекты нарматыўных актаў (апошні - у лістападзе 2011-га), у якія ўнесены прапановы аб пераглядзе названых у пытанні груп. Вядома, што аплата рэгламентуецца дакументам больш чым дзесяцігадовай даўніны. Натуральна, сённяшняя сітуацыя патрабуе "абсучаснення". Прапановы наступныя: зменшыць паказчыкі, прынятыя яшчэ за савецкім часам. Напрыклад, каб атрымаць першую групу па аплаце працы музейнага кіраўніка, трэба мець не менш за 400 тысяч наведвальнікаў у год. Сёння на гэты паказчык не выходзіць нават Брэсцкая крэпасць, адзін з самых наведваемых і знакавых аб'ектаў краіны. Але і тут штогод бывае крыху больш за 300 тысяч турыстаў. Тое ж самае і з колькасцю музейных прадметаў. Не яна павінна ўплываць на групу аплаты, а статус экспаната, яго рарытэтнасць. А ў фондзе, да прыкладу, можа знаходзіцца падшыўка звычайных газет, дзе кожны экзэмпляр - адзінка. Дык што важней: адна адзінка слуцкага пояса ці 365 газет? Дыферэнцаванага падыходу патрабуе і сённяшняя аплата працы бібліятэкараў, работнікаў клубных устаноў, дамоў рамёстваў... Будзем спадзявацца, што нашы прапановы разгледзяць станоўча.
Надзея з Лепеля:
- Паважаная Святлана Мікалаеўна! Адкажыце, калі ласка, ці дастатковая колькасць фондавых калекцый маецца на сёння ва ўстановах культуры Беларусі?
Святлана ГАЎРЫЛАВА:
- Напэўна, гаворка вядзецца пра музейныя прадметы? Бо фондавых калекцый можа быць і пяць, і трыццаць... А музейных прадметаў у нас на сёння каля чатырох мільёнаў. Справа іншая, колькі з іх - сапраўдныя рарытэты... Раскрыю яшчэ адну тайну. У планах падрыхтоўка выдання "Скарбы Беларусі". Гаворка - пра нацыянальныя шэдэўры, што знаходзяцца ў нашых зборах. Праект ажыццяўляецца сумесна з Беларускім дзяржаўным універсітэтам.
Матэрыялы "гарачай лініі" падрыхтаваў
Яўген РАГІН
Фота Юрыя ІВАНОВА