Гісторыя сучаснага мастацтва і ў наш час усё яшчэ знаходзіцца ў працэсе станаўлення. Гісторыя ж рускага авангарда, які найбольш праявіўся да і пасля Першай сусветнай вайны, тым больш мае патрэбу ў асэнсаванні. Гэты перыяд складана паддаецца ацэнцы з прычыны яго недастатковага дыстанцыявання ў часе: ён міжволі меў палемічны характар, таму што шматлікія сілы, якія яго абумоўлівалі, да гэтага часу застаюцца на авансцэне, уплываючы на наша эмацыянальнае ўспрыняцце, а часам і скажаючы яго.
Нават сёння вызначыць ролю авангарднага мастацтва ў кантэксце эпохі - задача не з лёгкіх. Тым больш важна ўбачыць гэтае мастацтва на свае вочы, а не проста філасофстваваць пра яго, бо і сёння яно сустракае жорсткае супраціўленне большай часткі публікі.
І, дарэчы, сталае азначэнне "рускі авангард" таксама не зусім дакладнае, бо нароўні з ПецярбургамПетраградам і Масквой Віцебская мастацкая школа (пад дахам двух апанентаў М.Шагала і К.Малевіча) у гісторыі еўрапейскага авангарда адыграла не менш важную ролю. І тут не дадаць, не адняць.
Але, калі казаць у цэлым пра эпох
у 1910-х гадоў, дык, канешне ж, авангард мае агульныя гістарычныя карані і ў Расіі, і ў Галандыі, і ў Германіі, і ў Францыі, і ў Польшчы, і ў Італіі, і ў нас - на Беларусі.
Магчыма, меў рацыю Піт Мандрыян, які ў 1918-м пісаў: "Такім чынам, міне яшчэ шмат гадоў, перш чым чалавецтва прыме неапластыцызм (чытай: беспрадметнае мастацтва. - Б.К.) ва ўсім яго аб'ёме: гэтае мастацтва заключае ў сабе завяршэнне ўсяго мастацтва, але на самой справе гэта не што іншае, як яго пачатак".
Што ж, здаецца, гэта так. Сёння і беларускі авангард становіцца ў адзін шэраг з традыцыйным мастацтвам, намагаецца прыўнесці ў ранейшыя прасторавыя ўяўленні новыя экзістэнцыйныя параметры, пабудаваныя на пераглядзе фундаментальных паняццяў аб месцы чалавека ў Сусвеце згодна з новай касмагоніяй ХХІ стагоддзя, што адназначна дэманструе экспазіцыя ў Нацыянальным павільёне Рэспублікі Беларусь на Венецыянскім біенале-2011.
Але, каб зразумець духоўныя карані гэтых працэсаў, пажадана ведаць і бачыць тварэнні піянераў, першапраходцаў гэтага ўнікальнага авангарднага руху. Частка з іх і прадстаўлена сёння ў Музеі гісторыі горада Мінска.
Упершыню творы рускага авангарда дэманстраваліся ў нашым горадзе ў рамках праекта Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь "Салон рускага авангарда" ў 2002 і 2004 гадах. Яго спецыфіка складалася з таго, што ні ў адной музейнай экспазіцыі краіны гэты кірунак пачатку ХХ стагоддзя не прадстаўлены. Цікавасць да дадзенай тэмы паспрыяла працягу праекта ў форме выстаўкі "Беларусі - з любоўю" ў Літаратурным музеі Максіма 
Багдановіча ў 2009-м. Сённяшняя сустрэча з творамі авангардыстаў стала магчымай дзякуючы супрацоўніцтву з прыватнымі калекцыянерамі. У дадзеным выпадку гаворка ідзе пра зборы Леаніда Закса. А частка з прадстаўленых работ была падорана Музею Багдановіча два гады таму. На сённяшняй выстаўцы прадстаўлены і копіі твораў, якія захоўваюцца ў разнастайных еўрапейскіх музеях.
Калекцыя рускага авангарда сям'і Заксаў існуе ўжо больш за паўстагоддзя. У яе аснове - творы А.Экстэр, В.Татліна, Л.Паповай, І.Клюна і іншых, а таксама Л.Лісіцкага, І.Чашніка, І.Пуні, імёны якіх непасрэдна звязаны з росквітам Віцебскай мастацкай школы М.Шагала і К.Малевіча. Частка калекцыі прадстаўлена фігуратыўнай графікай, большасць жа твораў- беспрадметнае мастацтва. Адным з заснавальнікаў сямейнага збору з'яўляецца дзядзька цяперашняга яе ўладальніка Майсей Закс.
Значная частка работ была набыта яго дачкой Ганнай напрыканцы Другой сусветнай вайны, калі яна працавала ўрачом у Віцебскай вобласці. М.Закс не меў сям'і, і ў 1990 годзе перадаў права на валоданне калекцыяй пляменніку Леаніду Заксу.