МІНСК — БРАГІН — ПАРЫЖ

№ 25 (791) 23.06.2007 - 29.06.2007 г

Для пачатку трэба растлумачыць, што “Раскажы мне, аблачынка…” — гэта міжнародны праект французскай асацыяцыі “Спадчына без межаў” і аддзела культуры Брагінскага райвыканкама. На прэс-канферэнцыі Беатрыс дэ Дзюфор, прэзідэнт асацыяцыі, расказала, што назва і ідэя праекта прыйшла да яе падчас вандроўкі…у самалёце. Бо воблакі, як і неба, не маюць межаў, яны нагадваюць пра казку, што нараджаецца ў фантазіі дзіцяці.

/i/content/pi/cult/121/453/Minsk.jpg
Дзецям розных краін і гарадоў свету прапанавалі напісаць і праілюстраваць казку на тэму “Раскажы мне, аблачынка…”. Яе галоўным героем павінна было зрабіцца воблака, а можа, і хмара, адна з тых, што ўтварыліся пасля выбуху на Чарнобыльскай АЭС і пачалі свой шлях над Беларуссю і Украінай, а потым трапілі ў розныя краіны свету.
Што датычыць назвы праекта, дык яна, з аднаго боку, вельмі ўдалая, бо універсальная і абуджае фантазію. А з другога — прымушае ўспомніць назву вядомага беларускага дакументальнага фільма “Пранясі, Божа, хмару”, знятага рэжысёрам А.Шклярэўскім па сцэнарыі музыказнаўцы З.Мажэйка. (Цікава, як супадае мысленне творчых людзей у розных краінах свету!)
Спачатку дзеці разам з дарослымі павінны былі скласці і праілюстраваць казку, а потым зрабіцца героямі фільма, які б яе зафіксаваў і адлюстраваў. Для стварэння фільмаў-казак на тэрыторыі Беларусі быў абраны шэраг школ у раёнах, якія трапілі ў зону найбольш актыўнага радыеактыўнага забруджвання. Гэта Брагінскі, Чачэрскі, Столінскі і Слаўгарадскі раёны. Удзельнічалі ў праекце таксама некаторыя школы Мінска.
Школьнікі разам са сваімі мастацкімі кіраўнікамі, вядомымі мастакамі і мастацтвазнаўцамі, музыкантамі і тэатральнымі педагогамі прыдумвалі казкі. Прычым, розныя па жанры — літаратурныя, выяўленчыя, тэатральныя, музычныя, харэаграфічныя... У праекце аказаліся заняты многія вядомыя ў нашым мастацтве асобы— рэжысёр-лялечнік Аляксей Ляляўскі і кінарэжысёр Ігар Бышнёў, скульптар Канстанцін Селіханаў і графік Таццяна Радзівілка, мастачкі Вольга Сазыкіна і Ганна Балаш, актрыса Яўгенія Кульбачная, мастацтвазнаўцы Таццяна Бембель і Наталля Янкоўская, фотамайстар Георгій Ліхтаровіч і кампазітар Валерый Карэтнікаў, тэатральныя педагогі Наталля Рачкоўская і Уладзімір Кап’ёў.
Цікава, што спалучэнне розных відаў мастацтва ў адным фільме аказалася нечаканым — і амаль заўсёды арыгінальным. Напрыклад, мастацкае фота — і саломкапляценнне; батык — і літаратурная казка. Прафесія дарослых творцаў, іх захопленасць пэўным жанрам карэнным чынам паўплывала на жанр фільма-казкі. Ён зрабіўся… харэаграфічным, як, напрыклад, у Вячаслава Іназемцава, альбо пабудаваным на работах, выкананых у жанры выцінанкі, — народнага мастацтва, якое мае даўнія і трывалыя традыцыі, — як у вучняў Вячаслава Дубінкі.
Дарэчы, пра В.Дубінку трэба сказаць асобна. Ягоная сумесная праца з вучнямі Чачэрскай школы аказалася такой плённай, што ў выніку атрымалася яркая і адметная, сапраўды беларуская выстаўка, паказаная ў межах фестывалю ў будынку Нацыянальнага музея гісторыі і культуры. Сваю выстаўку В.Дубінка вырашыў падарыць Чачэрску. А ўражаныя французы прапанавалі паказаць яе ў Парыжы.
Такім чынам, у межах праекта ў Беларусі было створана 24 фільмы-казкі, а ў свеце — 52. Школьнікі Украіны і Расіі, Францыі і Германіі, Аўстрыі і Іспаніі, Камеруна, Лівана, Філіпін асэнсоўвалі паняцце “экалагічная катастрофа”, а для гэтага распытвалі сваіх бацькоў, бабуль і дзядуль, разважалі пра радыеактыўную абарону. І, вядома, шукалі, думалі і марылі, як пераадолець наступствы Чарнобыля. Арганізатары праекта падлічылі, што ў розных краінах свету ў ім прынялі ўдзел не менш за паўтары тысячы чалавек, толькі ў Беларусі праект рэалізоўваўся на працягу двух апошніх гадоў.
Старшыня журы фестывалю Ален Флешэр, вядомы французскі кінарэжысёр, фатограф і пісьменнік, дырэктар Нацыянальнай студыі сучаснага мастацтва, падчас абмеркавання фільмаў выказаў такую думку: “Пасля кожнага гора, пасля кожнай трагедыі прыходзіць цішыня. Але пазней, услед за цішынёй, прыходзіць мастацтва…”.
Праграма фестывалю ўключала шмат падзей. Згадаю прэс-канферэнцыю ў кінатэатры “Цэнтральны” ў Мінску, дзе выступілі ўсе, хто меў непасрэднае дачыненне да кінафестывалю і ягонай арганізацыі. На сценах фае кінатэатра экспанаваліся шматлікія мастацкія работы школьнікаў, зробленыя ў межах праекта. Яны былі выкананы ў розных тэхніках: малюнкі алоўкам і фламастэрам, туш— пяро, гуаш, фатаграфіі.
У наступныя дні прагляд зробленых фільмаў прайшоў у Мінскім палацы дзяцей і моладзі, а таксама — у Дзіцячым рэабілітацыйна-аздараўленчым цэнтры “Ждановічы”. Там жа паспела выступіць і французская казачніца Мюр’ель Блог, якая ўжо не ўпершыню прыязджае ў Мінск.А галоўныя падзеі разгарнуліся ў Брагіне ў два апошнія дні фестывалю— 9 і 10 чэрвеня. Напэўна, яшчэ ніколі за апошнія гады не высаджваўся на брагінскую зямлю такі моцны “мастацкі дэсант”, у які ўваходзілі і прадстаўнікі фрацузскай асацыяцыі “Спадчына без межаў”, і стваральнікі фільмаў разам са сваімі вучнямі. Два творчыя калектывы прыехалі з Кіева, адзін— з расійскай Разані.Канцэртныя нумары на сцэне Брагінскага РДК чаргаваліся з кадрамі з фільмаў, прадстаўленнем удзельнікаў і ўзнагароджаннем пераможцаў. У склад міжнароднага журы ўваходзілі прадстаўнікі пяці краін— Францыі, Швейцарыі, Расіі, Украіны і Беларусі. Замест шасці плануемых, вылучана дзевяць фільмаў-пераможцаў. Сярод іх — два фільмы з Кіева (створаныя ў гімназіі імя Т.Шаўчэнкі №109 і ў сярэдняй школе № 181), а таксама сем беларускіх фільмаў-казак: два з іх “нарадзіліся” ў сталіцы (Нацыянальны цэнтр творчасці дзяцей і моладзі і Рэспубліканская гімназія-каледж пры Беларускай акадэміі музыкі), два — у Брагінскім РДК, астатнія — у Брагінскай сярэдняй школе, Камарынскім доме дзіцячай творчасці і ў Свенскай сярэдняй школе Слаўгарадскага раёна.
Карысць ад такіх міжнародных праектаў велізарная. Магчыма, удзельнікі праекта — дзеці і дарослыя — яе не адразу ўсвядомілі. Творчых асоб прываблівала магчымасць паспрабаваць сябе ў новых жанрах, займець вучняў і паслядоўнікаў. Дзяцей — магчымасць паглядзець на творчых людзей зблізку, пазнаёміцца, пасябраваць, паўдзельнічаць ва унікальным майстар-класе. А ўсіх аб’ядноўвалі павага і ўвага да сваёй гісторыі, няхай і трагічнай. Нягледзячы на драматызм чарнобыльскай тэмы, многія фільмы-казкі прасякнуты верай у будучыню, паэтычнасцю і аптымізмам.Усе фільмы-пераможцы восенню 2007 года паедуць на заключны этап міжнароднага фестывалю, які адбудзецца ў Парыжы. Якраз да гэтага часу будзе выдадзены каталог, які найбольш поўна падасць гісторыю праекта, дзіцячыя мастацкія работы, якія былі створаны падчас яго, а таксама сюжэты казак. Дызайнам каталога будзе займацца вядомы беларускі мастак Уладзімір Цеслер. Як мультымедыйны вынік праекта “Раскажы мне, аблачынка…” выйдзе зборнік DVD, куды ўвойдуць усе фільмы, створаныя агульнымі намаганнямі дзяцей і мастакоў. Пераможцы парыжскага этапа будуць адзначаны ўзнагародамі, а лепшую казку надрукуюць у адным з найбуйных выдавецтваў Францыі.
Але і гэта яшчэ не ўсё. У верасні 2007-га ў Іркуцку пройдзе фестываль экалагічнага кіно. Невыпадкова сярод членаў журы прысутнічаў Я.Усаў, начальнік фотакінааддзела Грынпіса Расіі. Фільмы, адабраныя расійскім Грынпісам падчас прысуджэння “брагінскага Оскара”, трапяць на фестываль у Іркуцку.

Таццяна МУШЫНСКАЯ
Мінск — Брагін — Мінск

P.S. Цікава, як сфармулюе сваю новую ідэю асацыяцыя “Спадчына без межаў”, які новы праект яна прапануе?
Т.М.

Падзяліцца