Рычард СМОЛЬСКІ:
- Не стамляюся паўтараць, што ўсе нашы творчыя ВНУ - гэта "залаты запас" беларускай культуры і мастацтва. Больш за тое, яны - крыніца, якая пастаянна папаўняе раку мастацтва ва ўсіх відах. Штогод з нашых сцен выходзяць маладыя творцы, і яны ўносяць свой уклад у тое, каб гэтая рака была шырокай і глыбокай.
Таццяна КОМАНАВА:
- Задам даволі банальнае пытанне, якое, аднак, год ад году задаюць сотні і тысячы людзей: як адрозніць добрую навучальную ўстанову, якім чынам можна "пралічыць", наколькі якасную адукацыю ў выніку атрымае студэнт?
Рычард СМОЛЬСКІ:
- За гады сваёй дзейнасці Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў выпрацавала і засведчыла не толькі ў нашай краіне, але і па-за яе межамі імідж сур'ёзнай і цікавай творчай навучальнай установы. І сведчаннем таму - дзесяткі і сотні выдатных творцаў у розных відах дзейнасці. Асабліва плённа развіваецца акадэмія ў апошні час: за папярэднія пяць гадоў колькасць студэнтаў павялічылася на 300 чалавек, што для нашай ВНУ складае вельмі значную лічбу; гэта і новыя кафедры, новы факультэт перападрыхтоўкі кадраў і павышэння кваліфікацыі. Вырасла і колькасць замежных студэнтаў, што таксама сведчыць пра высокую якасць адукацыі, якая карыстаецца попытам і за межамі нашай краіны. Мы адкрылі некалькі папулярных спецыяльнасцей: рэстаўрацыя, экспазіцыйны дызайн, дызайн віртуальнага асяроддзя, распрацавалі і зацвердзілі вучэбныя планы для такіх спецыяльнасцей кінаіндустрыі, як прадзюсер, менеджэр, сцэнарыст, рэдактар... Другі, не менш істотны аспект. Сярод іншых ВНУ Акадэмія мастацтваў вызначаецца перш за ўсё высокім узроўнем прафесарска-выкладчыцкага складу. Скажам, сёлета нашы выкладчыкі Уладзімір Зінкевіч, Віктар Альшэўскі, Уладзімір Савіч атрымалі Дзяржаўную прэмію Рэспублікі Беларусь у галіне выяўленчага мастацтва. На тэатральным факультэце таксама шмат знакавых фігур, якіх я называю "тэатральнымі генераламі", - народныя і заслужаныя артысты, дзеячы мастацтваў. Гледзячы на такіх выкладчыкаў, і студэнты цягнуцца, імкнуцца пераймаць іх творчы досвед. Апошні прыклад: у мінулым месяцы студэнт 3 курса кінарэжысуры(майстэрня Аляксандра Яфрэмава) Уладзімір Піскуновіч за сваю кароткаметражную стужку атрымаў першую прэмію на Міжнародным кінафестывалі кароткаметражных фільмаў у Берліне. Менавіта таму клопат пра ўдасканальванне форм арганізацыі навучальнага працэсу, павышэнне кваліфікацыі педагогаў з'яўляецца для нас адным з прыярытэтных. Выдатна, што ў нас працуюць старажылы мастацкай педагогікі, але ж мы мусім дбаць і пра тое, каб у гэтую прафесію ішла моладзь. А дзе нашым выкладчыкам павышаць сваю кваліфікацыю, калі мы - адзіная ВНУ такога кшталту у краіне? Выйсце адно - ехаць у вядучыя профільныя ўстановы краін-суседак: у Маскву, Санкт-Пецярбург, Варшаву...
Барыс КРЭПАК
- ...у Парыж.
Рычард СМОЛЬСКІ:
- Так, і ў Парыж было б нядрэнна таксама... Але ж гэта пытанне, у тым ліку, і фінансавае, і тут мы, канешне, спадзяёмся на падтрымку дзяржавы.
Таццяна КОМАНАВА:
- Магчыма, варта было б пачаць з таго, каб запрашаць вядучых замежных спецыялістаў да нас?
Рычард СМОЛЬСКІ
- Акурат гэта мы робім, і ў акадэміі на сённяшні дзень пабывалі многія, пачынаючы ад Зураба Цэрэтэлі і да Алега Табакова... Але яны, як правіла, праводзяць свае майстаркласы ў першую чаргу для студэнтаў.
Таццяна КОМАНАВА:
- Калі вярнуцца да тэмы навучання, якія ў гэтым годзе былі самыя запатрабаваныя спецыяльнасці ў Акадэміі мастацтваў?
Рычард СМОЛЬСКІ:
- Як старшыня Прыёмнай камісіі, магу сказаць, што тут нейкіх радыкальных перамен не адбылося. У лідэрах - тэатральны факультэт, а там - акцёрская прафесія і рэжысура. Таксама гукарэжысура - прафесія практычная: выхаванцы з дыпломам гукарэжысёра добра ўладкоўваюцца ў многіх установах, нават у рэстаранах, начных клубах сёння патрабуецца якасная адукацыя. Вялікая ўвага з боку моладзі і запатрабаванасць на факультэце дызайну, дзе на асобныя спецыяльнасці проста бум абітурыентаў: перш за ўсё, гэта дызайн інтэр'ера, віртуальны дызайн. І традыцыйна самы нізкі конкурс - на мастацкім факультэце: прыкладна 2 чалавекі на месца. Тут ёсць аб'ектыўныя прычыны: па-першае, на станковы жывапіс, графіку, скульптуру ці манументальнае мастацтва проста так, "з вуліцы", не паступіш, бо да абітурыентаўпрад'яўляюцца высокія патрабаванні, лепш за ўсё - сярэдняя мастацкая адукацыя. Па-другое, выхаванцам мастацкага факультэта цяжэй за іншых уладкавацца ў жыцці і элементарна зарабіць сабе на кавалак хлеба. Хоць акадэмія і робіць у гэтым накірунку пэўныя крокі: яшчэ гадоў дзесяць таму мы распрацавалі новыя адукацыйныя стандарты, згодна з якімі ўвялі для іх у дыплом спецыяльнасць "выкладчык". Хаця, канешне ж, у першую чаргу мы рыхтуем творцаў, але гэта дае ім дадатковую магчымасць знайсці сабе месца працы ў сферы адукацыі.
Барыс КРЭПАК:
- У сувязі з гэтым мяне цікавіць, як акадэмія прасочвае лёсы сваіх выпускнікоў? Існуе нейкая статыстыка адносна таго, чым яны займаюцца, або выйшлі гэтыя жывапісцы, графікі са сцен сваёй ВНУ і - бывайце здаровы?
Рычард СМОЛЬСКІ:
- Сама па сабе статыстыка - навука даволі жорсткая і дакладная, і ад яе нікуды не падзенешся. Згодна з ёй, да прыкладу, у акцёрскай прафесіі праз 10 гадоў пасля заканчэння навучання застаецца працаваць не больш за 30 - 40%. Прыкладна такія ж лічбы атрымліваюцца і ў дачыненні да графікаў, жывапісцаў.
Міхаіл БАРАЗНА:
- Дадам, што два гады таму ў Палацы мастацтваў адбылася выстаўка выпускнікоў мастацкага факультэта - там нам таксама задавалі гэтае пытанне. І на сённяшні дзень кожная кафедра акадэміі мае статыстыку адносна лёсу сваіх выхаванцаў, хто і дзе працуе, наколькі актыўна выстаўляецца. Я ўжо не кажу пра лаўрэатаў і стыпендыятаў Фонду Прэзідэнта па падтрымцы таленавітай моладзі. Акадэмія ў курсе, чым займаюцца нашы выпускнікі, - іх, урэшце, не так і багата. Вось, да прыкладу, наша Анжэла Малышава абараняе доктарскую дысертацыю ва універсітэце Валенсіі.
Барыс КРЭПАК:
- Яна вернецца?
Міхаіл БАРАЗНА:
- Думаю, застанецца. Але яна заўсёды будзе выстаўляцца ды, як і да гэтага часу, падпісваць сябе беларускай мастачкай.
Уладзімір УРОДНІЧ:
- Я б хацеў працягнуць тэму якасці адукацыі, якую вы закранулі на самым пачатку. Чаму да нас варта ісці і чаму да нас едуць вучыцца нават замежныя студэнты? У якасці прыкладу прывяду словы Міхаіла Міхалакіса - нашага студэнта з Кіпра, які казаў прыкладна так: "Я захацеў асвоіць мастацкую грамату, але ні ў Вялікабрытаніі, дзе я быў, ні ў Германіі або Італіі не здолеў гэтага зрабіць, бо там пануе фармальнае мастацтва, і толькі ў Беларусі я змог атрымаць уяўленне пра асновы прафесіі - атрымаць базавае навучанне, азы мастацкага мыслення: прасторавае бачанне, асэнсаванне". Мы ганарымся тым, што з савецкага перыяду акадэмія атрымала "ў спадчыну" бліскучыя ўзоры мастацкай адукацыі - тыя праграмы і вучэбныя планы, па якіх сёння працуюць Рэпінскі, Сурыкаўскі інстытуты ў Расіі і кіеўская Акадэмія. Яны за шматгадовую практыку даказалі, што лепшай мадэлі мастацкай адукацыі пакуль што не існуе. Але акрамя гэтага, мы павінны выхоўваць у нашых студэнтах пачуццё грамадзянскасці, і я лічу, што чалавека як Асобу найлепшым чынам здольныя фарміраваць менавіта лепшыя ўзоры так званага "суровага стылю" савецкай эпохі, а не канцэптуальнае мастацтва. І сёння, калі мастацкія крытэрыі шмат у чым размытыя і суб'ектыўныя, мусіць быць пэўны парадак у ацэнках, фарміраванне пэўнай ідэалагічнай плыні, своеасаблівага кодэксу гонару для мастакоў, каб тыя ведалі, да якога берага плыць і што будзе далей. А не высвятляць, каму бліжэй экспрэсіяністы, а каму - авангард 20-х гадоў мінулага стагоддзя.
Крысціна СТРЫКЕЛЕВА:
- У сувязі з гэтым хачу "перацягнуць коўдру" на факультэт дызайну. Бо дызайн якраз вельмі сінтэтычная па сваёй прыродзе прафесія, якая сумяшчае не толькі творчасць, але і эканамічную, тэхнічную, навуковую дзейнасць. І, ствараючы вобраз, мы разумеем, што ён не толькі мастацкі, але - праектны, які ўспрымаецца пачуццёва, аднак ляжыць на навуковай, тэхнічнай аснове ды цвёрдым эканамічным разліку. Больш за тое, калі сёння мы гаворым пра стварэнне дызайнерскага вобраза для прадуктаў, якія ў значнай ступені арыентаваныя на экспарт, мы павінны не забываць, што ў ім мусяць сумяшчацца каштоўнасці культуры рэгіёна з узроўнем і патэнцыялам навукова-тэхнічнага развіцця краіны. Кажу гэта без пафасу - узровень дызайнерскага мыслення адлюстроўвае і ўзровень развіцця айчыннай прамысловасці. Сёння, калі ва ўсім свеце ў рамках працэсу глабалізацыі назіраецца канкурэнцыя культур, дызайн фактычна з'яўляецца адным з іміджавыхскладнікаў краіны. Разумеючы спецыфіку дзейнасці, мы, у адрозненне ад іншых камерцыйных ВНУ нашай краіны, адстойваем стандарты акадэмічнай адукацыі. А ў якасці дадатковай навуковай кампаненты - у акадэміі адкрыты адзіны ў рэспубліцы савет па абароне кандыдацкіх дысертацый па тэхнічнай эстэтыцы дызайну, што дазволіла факультэту развіваць навуковую школу па дадзеным кірунку ў краіне. Акрамя таго, пачала працу кафедра гісторыі і тэорыі дызайну, па даручэнні Прэзідэнта - адкрытая лабараторыя па камп'ютэрным дызайне і дызайнерскім праектаванні.
Барыс КРЭПАК:
- А можна казаць на сённяшні дзень пра беларускую школу дызайну?
Крысціна СТРЫКЕЛЕВА:
- У залежнасці ад таго, што мы будзем укладваць у паняцце "беларуская школа дызайну". Калі маецца на ўвазе канкрэтная школа, існуючая ў нашым рэгіёне, - яна, безумоўна, ёсць. Калі ж "беларускім" мы будзем называць тое, што мае сваё адметнае нацыянальнае аблічча на міжнароднай арэне, дык тут пакуль адбываецца працэс станаўлення. Але тут я хачу працытаваць Зураба Цэрэтэлі і адзначыць, што гэтая праблема датычыць не толькі нас: "Дызайн традыцыйна прылічваецца не столькі да мастацтва, колькі да прамысловасці, вытворчасці і прасоўвання тавару. І дзяржаўныя структуры пакуль не азадачаныя стварэннем механізмаў, перш за ўсё заканадаўчых, якія б зрабілі для прадпрыемстваў рэальнага сектара эканомікі прывабным укараненне ў вытворчы працэс айчынных дызайнерскіх распрацовак".
Барыс КРЭПАК:
- А як размяркоўваюцца вашы студэнты?
Крысціна СТРЫКЕЛЕВА:
- На працягу апошніх пяці гадоў мы ўстойліва забяспечваем 100-працэнтнае размеркаванне. Асобна хочацца адзначыць, што з шэрагаў нашых выпускнікоў сёння сфарміравалася, да прыкладу, дызайнерская група на базе МАЗа, дастаткова вялікі корпус - у акадэміка Высоцкага ў НДІ трактарабудавання, ёсць дызайн-група і на "Атланце". Дарэчы, той рэдакцыйны чайнік, якім вы зараз карыстаецеся, яны ўжо крыху "падрэдагавалі" і ў новай мадэлі будуць унесеныя змены ў форму носіка.
Таццяна КОМАНАВА:
- Безумоўна, сутнасць размеркавання заключаецца не ў тым, каб адно толькі даць выпускнікам першае месца працы, але і стварыць умовы для таго, каб яны адразу ж маглі паказаць, на што здатныя, прымяніць свае навыкі і творчы імпэт на практыцы. У сувязі з гэтым я, як чалавек, чыя праца непасрэдна звязана з тэатральнай сферай, з пэўным недаўменнем і абурэннем канстатавала той факт, што практычна ўсе сёлетнія выпускнікі з эксклюзіўнай спецыялізацыяй "акцёр музычнага тэатра" не змаглі знайсці сваёй адукацыі адпаведнага профільнага прымянення. Як бачыцца гэтая праблема супрацоўніцтва са "спажыўцом" - тэатрамі, кінематографам - на тэатральным факультэце?
Уладзімір МІШЧАНЧУК:
- Вельмі шмат залежыць непасрэдна ад кіраўнікоў нашых тэатраў. Але, на жаль, далёка не ўсе з іх зацікаўлены ў тым, каб іх калектывы папаўняліся маладымі кадрамі. Згадаю нядаўні мой выпуск, які практычна ўсім курсам узялі ў Новы драматычны тэатр. Гэта быў цалкам правільны і рацыянальны ход з боку гарадскога ўпраўлення культуры з пункту гледжання зацікаўленасці і лёсам выпускнікоў, і будучыняй самога тэатра. 11 чалавек прыйшлі ў трупу са сваім рэпертуарам - шасцю спектаклямі, якія патрабавалася толькі перанесці на новую сцэну. Але, на жаль, кіраўніцтва тэатра аднеслася да гэтай справы вельмі суб'ектыўна, і маладыя людзі проста "растварыліся". Падобная сітуацыя і з Музычным тэатрам, які паставіўся да нашага выпускнога курса сёлета, на маю думку, таксама не па-гаспадарску, узяўшы ў трупу да сябе толькі траіх чалавек. Я не вельмі хвалююся за далейшы творчы лёс гэтых выпускнікоў - яны знойдуць, а многія і ўжо знайшлі сябе ў прафесіі, і сваю кваліфікацыю як акцёры музычнага тэатра яны не страцяць. Шкада, што ад гэтага трацяць гледачы.
Таццяна КОМАНАВА:
- Раней існавала негалоснае правіла, што студэнтам-акцёрам не дазвалялася ў часе вучобы іграць у тэатрах ці здымацца ў кіно. Сёння ж, пачынаючы з 2 - 3 курса, яны спрабуюць свае сілы на сцэне, на экране. Чым гэта прадыктавана?
Уладзімір МІШЧАНЧУК:
- Нельга не ісці ў нагу з часам і не бачыць таго, што адбываецца паза сценамі нашай ВНУ. Сёння дзейнічаюць іншыя рытмы і іншыя законы. Мы, безумоўна, займаемся школай акцёрскай прафесіі, але гэта не прадугледжвае пэўнай "кансервацыі". Улічваючы хаця б той імпэт, з якім сёння развіваецца наш кінематограф, чаму б ім не даць магчымасць паспрабаваць сябе ў прафесіі?
Таццяна КОМАНАВА:
- Тым больш, што падобная практыка дае магчымасць адчуць на ўласнай скуры ўсе нюансы калектыўнай творчасці.
Уладзімір МІШЧАНЧУК:
- Абсалютна згодзен. Улічыце яшчэ і тое, што сёння ў беларускім кінематографе бяруць у свае рукі справу маладыя рэжысёры - нашы выпускнікі, выхаванцы акадэміі і на тэлебачанні. І тое, што яны запрашаюць да сябе будучых акцёраў, сведчыць, акрамя іншага, і пра фарміраванне нашага новага мастацкага стылю. А гэта, безумоўна, лепш, чым шукаць "зорак" па-за межамі краіны.
Барыс КРЭПАК:
- А як вырашаецца акадэміяй праблема з кадрамі для мастацтвазнаўчага аналізу? Чаму ў нас такая крытычная сітуацыя з наяўнасцю мастацкай крытыкі?
Міхаіл БАРАЗНА:
- Хачу пачаць адказ на ваша пытанне крыху здалёк. Год таму Акадэмія прайшла атэстацыю, а гэта - вялікая колькасць крытэрыяў і неабходных дакументаў. Ды тое, па вялікім рахунку, толькі малая доля, нашмат важнейшы крытэрый для нашай атэстацыі - роля Акадэміі ў культурнай прасторы Беларусі. Мы - унікальны сплаў разумнага кансерватызму, навацый і інавацый. У прэсе ж, асабліва ў апошнія паўгода, робяць з нас нейкіх кансерватыўных монстраў, якія "душаць" дзяцей, не дазваляюць ім маляваць, як яны хочуць, займацца акцёрскімі эксперыментамі і не даюць здымаць альтэрнатыўнае кіно. Мяне проста абураюць падобныя тэндэнцыі. Акадэмія вядзе жыццё менавіта культурнае, а не эпатажнае, бо задача мастацтва не ў тым, каб весяліць публіку. Культура і грамадства - гэта самы шырокі спектр пытанняў: тут і рэстаўрацыя помнікаў, і выхаванне маладых пакаленняў, і дапамога старэйшым пакаленням. Я неаднаразова падкрэсліваю, што работы нашых мастакоў знаходзяцца і ў анкалагічных цэнтрах, у дзіцячых садах, ВНУ, дзяржаўных установах - і ўсё гэта працуе на нас. І тыя ж дызайнерскія распрацоўкі таксама робяцца не для таго, каб некага весяліць: гэта не татуіроўкі, а - аўтамабіль, вагон. Запытайцеся ў нашых студэнтаў, і вам кожны адкажа, што ніхто ў акадэміі свабоду творчасці не забараняе. Мы - за акадэмічны кансерватызм, але ж у любой спецыяльнасці ёсць месца і для мастацкага эксперымента. Што да прэтэнзій на адрас мастацтвазнаўчага фронту адносна недастатковасці крытыкі, дык параўнайце, колькі за час існавання акадэміі было выпушчана мастакоў, і колькі крытыкаў - у дзесяткі разоў меней. Але многія з тых выпускнікоў, якія атрымалі ў нас мастацтвазнаўчую адукацыю, плённа працуюць у дзяржструктурах, ВНУ, у сродках масавай інфармацыі.
Барыс КРЭПАК:
- Але я кажу не пра мастацтвазнаўцаў і гісторыкаў мастацтва, а менавіта пра крытыкаў.
Міхаіл БАРАЗНА:
- Ёсць такія і сярод маладых людзей: Дзяніс Раманоўскі, які зараз працуе ў Стакгольме, Іна Рэут, што цяпер у Варшаве...
Таццяна КОМАНАВА:
- Нашы выпускнікі, якія зараз плённа працуюць за мяжой, - гэта нагода для гонару за ўласную школу ці, усё ж, "уцечка мазгоў"?
Міхаіл БАРАЗНА:
- Я б увогуле не ставіў пытанне гэтак рубам.
Барыс КРЭПАК:
- Я падыходжу практычна: каму з маладых крытыкаў можна было б заказаць аналітычны артыкул, напрыклад, для нашага выдання?..
Рычард СМОЛЬСКІ:
- Чаму сёння літаратурна-мастацкая крытыка ў заняпадзе? Ды таму, што яна - незапатрабаваная. Раней газеты за два месяцы замаўлялі рэцэнзію на тую ці іншую прэм'еру. Сёння ж маладыя перспектыўныя кадры з-за адсутнасці запатрабаванасці ідуць у навуку, педагогіку.
Міхаіл БАРАЗНА:
- Ёсць яшчэ і эканамічны складнік. Ці можна сёння пражыць на ганарары ад публікацый? Памятаю, у свой час працаваў у выдавецтве, і яшчэ тады мяне шакіравала тое, што мастак - аўтар макета кнігі - атрымліваў ганарар разоў у 25 большы, чым аўтар кнігі, які працаваў над яе тэкстам год, а можа і болей. Таму сёння крытыка - гэта хобі, якім людзі займаюцца ў вольны ад асноўнай працы час. Я таксама, услед за Рычардам Баляслававічам, хачу сказаць, што якасць адукацыйнага ўзроўню, які забяспечвае сёння акадэмія, грунтуецца на высокім узроўні нашых выкладчыкаў: яна існуе да таго часу, пакуль у ёй будуць працаваць унікальныя спецыялісты - лідэры мастацкіх працэсаў. І гэта, натуральна ж, уплывае і на ўзровень нашых выпускнікоў. Як старшыня Манументальнага савета пры Міністэрстве культуры Рэспублікі Беларусь магу згадаць мемарыял, прысвечаны падзеям Першай сусветнай вайны, які неўзабаве адкрыецца ў Смаргоні, ці новы этап конкурсу на скульптурную кампазіцыю ў Трасцянцы, які ў хуткім часе будзе аб'яўлены. Выпускнікі якой іншай ВНУ могуць гэтыя работы выканаць? Ці па сілах акажуцца для канцэптуалістаў праекты, дзе патрабуюцца сур'ёзныя веды, уменні, арыентацыя ў сусветных мастацкіх працэсах і тэндэнцыях? Думаю, што і ў фарміраванні беларускага павільёна для Венецыянскай біенале студэнты акадэміі мусяць прыняць самы актыўны ўдзел. Канешне, мы абмежаваныя матэрыяльнай базай: каб была ў нас свая маленькая тэлестудыя, добра абсталяваныя майстэрні, годная камп'ютэрная база - мы мелі б магчымасць большай рэалізацыі нашых праектаў.
Уладзімір МІШЧАНЧУК:
- Але ж не такія ўжо мы і бедненькія. Так, пытанне матэрыяльнай базы заўсёды актуальнае - грошай многа не бывае. Але, тым не менш, у перспектыве ў нас з'явіцца новы факультэт экранных мастацтваў - вялікі дзякуй за тое, што дзяржава звярнула ўвагу на пытанне падрыхтоўкі кадраў для айчыннай кінагаліны. На сённяшні дзень у нас на кінатэлекафедрах створана відэатэка лепшых фільмаў свету, дзякуючы гранту Прэзідэнта набылі 4 лічбавыя камеры, мантажныя камп'ютэры, тэхніку для запісу гуку, тры лабараторыі. У нас адкрылася новая спецыялізацыя - рэжысура анімацыйнага фільма. І практыку нашы студэнты праходзяць на тэлебачанні, на кінастудыі.
Крысціна СТРЫКЕЛЕВА:
- Так, мы валодаем неабходным патэнцыялам і робім усё, каб быць канкурэнтаздольнымі. Але я б хацела абазначыць некалькі праблем, якія не могуць не трывожыць. Сёння аклад нашага выкладчыка - 340 тысяч. І гэта пры тым, што прафесія дызайнер запатрабаваная, і многія фірмы гатовыя плаціць куды большыя грошы. Прывяду простыя лічбы: на факультэце дызайну сёння займаецца 565 студэнтаў, з якіх 226 - за кошт дзяржаўнага бюджэту. Гэта - інавацыйны факультэт. А вось станочны парк... Студэнты працуюць на маральна і фізічна састарэлым абсталяванні.
Рычард СМОЛЬСКІ:
- У мяне адна надзея, што калі мы бачым гэтыя нашы праблемы і не саромеемся пра іх гаварыць, мы ўрэшце дастукаемся да тых, хто ў стане іх вырашыць.
Крысціна СТРЫКЕЛЕВА:
- Я хачу вярнуцца да пытання аб тым, што ўвогуле сёння ў нашым грамадстве ўяўляе сабой паняцце культуры? Гэта ўсяго толькі адпаведныя арганізацыі: музеі, тэатры, галерэі?.. Думаю, неабходна пераасэнсаваць сам маштаб разумення гэтага паняцця, правесці своеасаблівы "апгрэйд" сістэмы нашага светапогляду і ўбачыць: паняцце тое распасціраецца на ўсе сферы нашага жыцця, без выключэння.
Рычард СМОЛЬСКІ:
- Канешне, за адзін "круглы стол" абмеркаваць усе праблемы немагчыма. Але я хачу, каб сёння прагучалі і канкрэтныя прапановы з боку акадэміі адносна таго, як развівацца далей - каб працэс выхавання мастацкіх кадраў краіны быў больш мэтанакіраваным і эфектыўным. Мы прапануем, каб у наступным годзе была распрацаваная комплексная ўрадавая праграма па ўмацаванні і развіцці матэрыяльна-тэхнічнай базы сярэдніх спецыяльных і вышэйшых навучальных устаноў сістэмы Міністэрства культуры. Спадзяёмся, будзе падрыхтаваны і прыняты дакумент па замацаванні базавых устаноў культуры, адукацыі, інфармацыі, прамысловых прадпрыемстваў для праходжання творчай і вучэбна-вытворчай практыкі студэнтамі БДАМ. Выступаем і за тое, каб заснавалі імянныя стыпендыі імя нашых славутых творцаў для лепшых студэнтаў акадэміі, а таксама пачалі выдзяляцца мэтавыя фінансавыя сродкі для арганізацыі стажыроўкі вядучых выкладчыкаў і лепшых студэнтаў старшых курсаў у буйнейшых расійскіх і іншых замежных навучальных установах. А на 2011 год прапануем завяршыць перавод сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў пад вучэбна-метадычнае кіраўніцтва вышэйшых навучальных устаноў Міністэрства культуры, што дазволіць збалансаваць і скаардынаваць іх навучальныя планы і адукацыйныя стандарты, удасканаліць працэс комплекснай падрыхтоўкі кадраў для галіны; а таксама стварыць у структуры акадэміі на базе факультэта павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў Вышэйшую школу сцэнічных, выяўленчых і экранных мастацтваў з бюджэтным фінансаваннем.
Таццяна КОМАНАВА:
- Нашу размову хацелася б скончыць на думцы, агучанай Крысцінай Аляксандраўнай: сапраўды, наспеў час правесці "апгрэйд" грамадскай свядомасці і прыйсці да таго, што мастакі не проста малююць карціны, дызайнеры праектуюць інтэр'еры, а акцёры іграюць ролі, а ўсё гэта - людзі, Асобы, якія фарміруюць аблічча сучаснай нацыянальнай культуры.
Фота Юрыя ІВАНОВА