 |
І часта бывае так: трэба спачатку ад чагосьці адмовіцца, каб потым да яго вярнуцца. Іншымі словамі, прайсці адзін круг і, распачаўшы другі, зразумець: ты прыйшоў, шмат чаго назапасіўшы, таму ён стане не паўторам, а новым вітком спіралі. Ці ўсе сёння ведаюць, да прыкладу, што той жа Карл Орф, перш чым стварыць свой шэдэўр — сцэнічную кантату “Карміна Бурана”, шмат пісаў эксперыментальных твораў. А потым назваў тыя свае авангардныя спробы “дэкадэнцкай лухтой”, і справай жыцця для кампазітара стала вяртанне даўніны. Тым не менш, ствараючы на аснове сярэднявечнага рукапісу сваю “Карміну Бурана”, ён напоўніцу выкарыстаў увесь свой ранейшы вопыт.
— Прыклад, мабыць, красамоўны, але асабіста я ўспрымаю ваш цяперашні “новы меладызм” не рэзкім паваротам у супрацьлеглы бок, а далейшым развіццём ранейшых тэндэнцый у вашай творчасці. Свае самыя складаныя сімфанічныя творы вы заўсёды завяршалі яркім меладычным фрагментам — менавіта вакальным (сольным ці харавым), які і заставаўся ў памяці слухачоў. Так было ў Пятай сімфоніі “Памяць зямлі”, Шостай “Полацкія пісьмёны”, у балеце “Жарсці (Рагнеда)”. На пэўным этапе творчасці гэтая “меладычная кульмінацыя” стала лідзіраваць, адсунуўшы ўбок працяглыя “падыходы-ўступы”.
— Можа, і так. Але чым далей, тым больш я задумваюся над тым, як доўга яшчэ нам, сучасным кампазітарам, трэба спасцігаць веліч Чайкоўскага. І як нам разгадаць загадку Вердзі, бо і сёння не зачаравацца яго мелодыкай, прыдатнай для прыгожых спеваў, немагчыма.
— Тым не менш, для кампазітара вельмі важны не толькі чужы вопыт, але і свой, уласны. І назапасіць яго “завочна”, ствараючы партытуры “ў стол”, без уласнага слухацкага аналізу напісанага, немагчыма.
— Вы маеце рацыю. Таму для кампазітараў кожнае новае выкананне іх твораў — гэта не проста радасць, але і магчымасць далейшага самаўдасканалення, асэнсавання таго, што атрымалася, а што, можа, і не. У тым жа “Шчыгрыне” частка “Баркарола” з’явілася раптоўна. Паслухаўшы яе на рэпетыцыі Дзяржаўнага акадэмічнага сімфанічнага аркестра на чале з Аляксандрам Анісімавым, я яе дапрацоўваў, зразумеўшы, што патрэбна прыгожае гучанне нізкіх медных духавых. А колькі зрабіў для нас, кампазітараў, кіраўнік капэлы “Санорус” Аляксей Шут! У тым жа “Маленькім прынцы” менавіта ён скіраваў пастаноўку так, каб яна была зразумелай нават дзятве.
— Чула, пасля “Маленькага прынца” вашы оперныя задумы памножыліся.
— Сапраўды, яшчэ ўлетку распачаў камічныя оперныя сцэны “Пярэпалах” на лібрэта Таццяны Мушынскай. Гэта, так бы мовіць, “опера пра оперу”: за два дні да прэм’еры ў тэатры знікае дырыжор і, галоўнае, ноты. Адкласці спектакль? Але ўжо запрошаны мэр, іншыя ганаровыя госці. І тут з’яўляецца нікому не вядомая дэбютантка… Не, гэта трэба слухаць, бо музыку пераказваць дарэмна. І зараз я “даводжу” сваю партытуру: ніжэй за папярэдні ўзровень ствараць папросту нельга. Таму да ўзнагарод стаўлюся нават з некаторай асцярожнасцю, бо яны патрабуюць далейшага развіцця. Але, разам з тым, яны ж і стымулююць творчасць, прыносяць той творчы парыў, тыя душэўны запал і натхненне, без якіх працаваць немагчыма.
Надзея БУНЦЭВІЧ
Фота Юрыя ІВАНОВА
Фота Юрыя ІВАНОВА