Дранікі і бабку — толькі з жару!

№ 52 (869) 27.12.2008 - 02.01.2009 г

Андрэй ЛЮБЛІНСКІ, шэф-повар рэстарана, што спецыялізуецца на традыцыйнай беларускай кухні, у сваёй прафесіі — 35 гадоў. І адчувае сябе… мастаком: двойчы ж адну і тую страву аднолькава не прыгатуеш!

— Асаблівасць старадаўняй беларускай кухні заключаецца ў тым, што ўсё гатавалася збольшага ў печы: або тушылася, або парылася, або варылася. А таксама ў тым, што нашы стравы адразу ж падаюцца. Разагрэву і выкарыстанню на другі дзень яны ўжо не падлягаюць. У чым адметнасць, скажам, нашай бабкі? Яна ж на наступны дзень ужо не такая смачная! Гэтак жа і з дранікамі, разагрэтымі другім разам. Беларускія стравы трэба падаваць з полымя, з жару.
— Дарэчы, беларусы лічаць, што яны “вынайшлі” дранікі...
— Дадзеную страву можна сустрэць і ў кухнях суседніх народаў. Вядома, што ў Вялікім княстве Літоўскім, Рускім і Жамойцкім жылі беларусы, украінцы, рускія, жмудзіны (сучасныя літоўцы), татары, яўрэі. Таму ежа гэтых народаў шмат у чым падобная. Увогуле, дранікі, хутчэй за ўсё, прыйшлі з былой Жамойціі. Бо раней бульба з’явілася ў дадзеным рэгіёне, а потым паступова распаўсюдзілася ў Беларусі, Польшчы, Украіне.
— Якім чынам папаўняеце скарбонку старажытных рэцэптаў?
— Літаратуры на гэтую тэму ў нас няшмат, таму, у асноўным, інфармацыю збіраю ў Інтэрнеце. Наогул, істотнай розніцы ў прыгатаванні страў, да прыкладу, у Віцебскай і Магілёўскай абласцях, практычна не існуе, толькі назвы іншыя. Істотны ўплыў на разнастайнасць ежы аказвала тое, наколькі заможным было насельніцтва рэгіёна. Калі бабка была ежай простых людзей, дык кручэльнікі, якія рабіліся з птушкі, фаршыраваліся памідорамі, спажываліся заможнымі. Многія стравы са сталоў панскіх, княжацкіх родаў рабіліся з часам вядомымі і сярод іншых слаёў насельніцтва.
Цікава, што ўсе старадаўнія беларускія рэцэпты не ўтрымліваюць згадак пра сучасныя спецыі: у нашых продкаў былі толькі чатыры іх віды — соль, перац, кроп, часнок. Апошні — традыцыйна беларускі.
— А чым цікавая наша кухня ХІХ стагоддзя?
— У ХІХ стагоддзі тэхнічны прагрэс прынёс новыя вынаходніцтвы. Дадаў новае і ў прыгатаванне ежы: з’яўляюцца больш сучасныя печы і, адпаведна, тэхналогіі. Як вынік — з’яўленне смажаных страў. Аднак смажанне — не ў беларускай традыцыі: бабка — парылася, тамілася ў печцы, той жа боршч — таміўся амаль суткі.
— Цікава, колькі гадоў вы збіраеце рэцэпты беларускай кухні?
— На працягу шасці гадоў, у маёй калекцыі іх — каля 300. І па ўсіх з іх спрабаваў гатаваць. У працэсе пастаянна ўношу свае змены. Нельга ж прыгатаваць два разы абсалютна аднолькавую страву!
Наталля БАДЗІЛОЎСКАЯ