 |
— Асабіста для мяне было вельмі важна, што ў Беларусі існуе добрая навуковая школа. Над тэмамі, што закранаюць беларускую культуру, працуюць рэдкія спецыялісты, таму я вырашыў абавязкова выправіцца ў Мінск, каб напісаць работу, якая раскрые для майго народа вашу нацыянальную культуру. Паколькі ў Балгарыі я працую на кафедры культуралогіі і спецыялізуюся на часах Сярэднявечча, то мяркую вывучаць менавіта мінулае вашай краіны, яе фальклор.
— Ці супала пабачанае ў Мінску з вашымі папярэднімі ўяўленнямі аб нашай сталіцы?
— Шчыра кажучы, напярэдадні прыезду я вышукаў у Інтэрнеце фотаздымкі горада. Але наяве ўражанне аказалася куды мацнейшае! Мінск — горад з цудоўнай архітэктурай. Тут няма ўласцівых сусветным мегаполісам бясконцых пробак, сталіца багатая на чароўныя паркі, прыгожыя цэрквы, добразычлівых жыхароў. Кожны дзень я пешкі вяртаюся дадому і не стамляюся захапляцца Нямігай, Траецкім прадмесцем і іншымі гарадскімі пейзажамі. Асаблівыя пачуцці выклікала Нацыянальная бібліятэка Беларусі: так вольна пад час работы я сябе не адчуваў ні ў адной установе. Трэба шчыра прызнаць, што ў Балгарыі няма такой шыкоўнай бібліятэкі.
За два месяцы я адчуў неверагоднае віраванне культурнага жыцця. Уражвае колькасць рэспубліканскіх і міжнародных падзей, накшталт Мінскага міжнароднага кінафестывалю “Лістапад” ці Беларускага міжнароднага фестывалю тэатраў лялек. Сапраўды, Мінск — культурная сталіца рэспублікі.
— Вы выкладаеце беларускім студэнтам балгарскую мову. Чаму яе называюць адначасова класічнай і экзатычнай?
— З адказу на гэтае пытанне я люблю распачынаць свае заняткі. Балгарская мова — нашчадак таго кораня, ад чаго вядзецца славянскае пісьменства. Справа ў тым, што Кірыла і Мяфодзій запісвалі тую мову, якую яны ведалі, — гэта была балгарская. Балазе ва ўсім свеце яе называюць стараславянскай, і толькі мы — старабалгарскай. Экзатычнасць жа заключаецца ў тым, што па паходжанні яна — славянская, па структуры — албанская. Яна аналітычная, без склонавай сістэмы, крыху нагадвае італьянскую, грэчаскую, румынскую. Але з задавальненнем адзначу, што гэтая акалічнасць не перашкаджае беларусам добра яе засвойваць. На другім курсе ў мяне ўжо ёсць студэнты, якія вольна размаўляюць па-балгарску.
— Ці пабачылі вы за мінулыя два месяцы ў Мінску штрыхі падабенства і адрознення дзвюх краін?
— Вялікую розніцу двух славянскіх народаў я пабачыў толькі ў мелодыцы, рытме мовы. Паколькі балгары адносяцца і да балканскай культуры, то на многім ляжыць пячатка грэчаскага, турэцкага фанетычнага строя. Таму ў беларускіх цэрквах мне напачатку не хапала афонскіх нотак у спевах.
У астатнім у нас шмат агульнага: славянства, праваслаўе, кірыліца… Ды і фальклор беларускі і балгарскі з’яўляецца агульнаславянскім. Возьмем каляндар народных святаў, такія этнаграфічныя рэчы, як уладкаванне жылля, рамяство, — у іх мы знойдзем даволі шмат падобных рыс.
І яшчэ ў беларусаў я прыкмеціў тое, што вельмі нагадвае мне балгарскае мысленне. Беларусь і Балгарыя — дзве невялікія краіны, таму ў нашых народаў няма ганарлівага стаўлення да сябе, а з гэтага вынікаюць паважлівыя, раўнапраўныя, добрасуседскія адносіны да грамадзян іншых дзяржаў. У беларусаў і балгар годнае мінулае. Мне імпануе, што нашы народы імкнуцца сцвердзіць свае дасягненні ва ўсіх сферах дзейнасці.
Наcтaccя ПАНКРАТАВА