Фан­тас­тыч­ныя сю­жэ­ты Уладзіміра Ка­рат­ке­ві­ча ў якас­ці на­тхнен­ня

Паліна Зюль. "Праклён"

— Ча­му вы вы­ра­шы­лі па­сту­паць ме­на­ві­та ў Ака­дэ­мію мас­тац­тваў?

— З ма­лен­ства за­хап­ля­ла­ся чы­тан­нем кніг і, на­ту­ра­ль­на, кніж­най ілюс­тра­цы­яй. У на­шай кра­іне най­бо­льш прэс­тыж­най на­ву­ча­ль­най уста­но­вай, якая здо­ль­ная даць ад­ука­цыю ў га­лі­не мас­тац­ка­га афар­млен­ня кніг, з’яўля­ецца ме­на­ві­та Ака­дэ­мія мас­тац­тваў. Мас­тац­кі фа­ку­ль­тэт быў аб­ра­ны та­му, што я ні­ко­лі не ме­ла схі­ль­нас­цей да ды­зай­ну.

Варта заўважыць, што пры паступленні ў акадэмію ў якас­ці твор­ча­га экза­ме­на аб­іту­ры­енты спе­цы­яль­нас­цей мас­тац­ка­га фа­ку­ль­тэ­та для ад­бо­рач­най ка­мі­сіі пад­аюць раз­на­пла­на­выя пра­цы па ма­люн­ку, жы­ва­пі­се, кам­па­зі­цыі, вы­ка­на­ныя са­ма­стой­на ці з да­па­мо­гай на­стаў­ні­каў.

— Якім чы­нам на­ву­чан­не ў ака­дэ­міі па­ўплы­ва­ла на ва­ша твор­чае ста­наў­лен­не?

— На­ву­чан­не ў ака­дэ­міі са­мым ра­шу­чым чы­нам па­ўплы­ва­ла на фар­мі­ра­ван­не мя­не як асо­бы: ад са­мых пра­за­ічных аспек­таў, та­кіх як са­ма­стой­нае жыц­цё ў чу­жым го­ра­дзе, да най­бо­льш твор­чых — маг­чы­масць па­тра­піць у гру­пу ве­ль­мі роз­ных і не­ве­ра­год­на та­ле­на­ві­тых сту­дэн­таў, раз­ві­вац­ца по­бач з які­мі мне па­шан­ца­ва­ла на пра­ця­гу шас­ці га­доў. Ад­на­знач­на гэ­та па­спры­яла па­шы­рэн­ню кру­гаг­ля­ду, на­кі­ра­ва­ла на шлях фар­мі­ра­ван­ня аса­біс­та­га мас­тац­ка­га по­чыр­ку і сты­лю.

На­сы­ча­ныя сту­дэн­цкія га­ды па­кі­да­юць па­сля ся­бе мнос­тва яркіх успа­мі­наў. У сце­нах ака­дэ­міі вя­до­мыя бе­ла­рус­кія дзея­чы мас­тац­тва пе­рад­аюць свае ве­ды но­ва­му па­ка­лен­ню. Ад­ным з са­мых за­па­мі­на­ль­ных мо­ман­таў на­ву­чан­ня для на­шай ге­ра­іні ста­ла пер­шая, увод­ная лек­цыя май­стра-дру­ка­ра Ра­ма­на Мі­ка­ла­евіч Сус­та­ва. Яго­ныя сло­вы ства­ры­лі пе­рад ва­чы­ма Паліны цэ­лы сус­вет гра­фіч­ных дру­кар­скіх тэх­нік, па­зна­ёмі­лі з да гэ­тай па­ры не­вя­до­мы­мі тэр­мі­на­мі: афорт, гра­вю­ра, лі­таг­ра­фія і інш.

Да та­го як вы­йсці за па­рог Ака­дэ­міі мас­тац­тваў у якас­ці ква­лі­фі­ка­ва­на­га спе­цы­яліс­та, сту­дэн­ты на пра­ця­гу го­да кар­пат­лі­ва пра­цу­юць над дып­лом­ным пра­ектам. Спа­чат­ку яны вы­зна­ча­юцца з тэ­май, ма­тэ­ры­яла­мі, ства­ра­юць эскі­зы…

— Што па­ўплы­ва­ла на вы­бар тэ­мы для ва­шай дып­лом­най ра­бо­ты?

— Мя­не за­ўжды цяг­ну­ла да фан­тас­тыч­ных сю­жэ­таў, а ў “Дзі­кім па­ля­ван­ні ка­ра­ля Ста­ха” Ула­дзі­мі­ра Ка­рат­ке­ві­ча ўся апо­весць па­бу­да­ва­ная ва­кол міс­тыч­най, звыш­на­ту­ра­ль­най з’я­вы. Пад­час пра­цы я на­тхня­ла­ся твор­час­цю та­кіх мас­та­коў, як Об­ры Бёр­дслі і Альб­рэхт Дзю­рэр. Уплыў іх сты­ляў і пад­ыхо­даў ві­да­воч­ны.

Амаль па­ўго­да я ра­бі­ла эскі­зы. Астат­нія два з па­ло­вай ме­ся­цы я вы­кон­ва­ла пра­цы ў ма­тэ­ры­яле, раз­дру­коў­ва­ла іх і афар­мля­ла. Трэ­ба адзна­чыць, што та­кі рас­клад ані­як не з’яў­ля­ецца апты­ма­ль­ным: ча­су ка­тас­тра­фіч­на не ха­па­ла ме­на­ві­та з-за за­цяг­ну­та­га эта­пу рас­пра­цоў­кі эскі­заў. Да­па­ма­гае сту­дэн­там на гэ­тым шля­ху ўся ка­фед­ра гра­фі­кі, з якой на пра­ця­гу шос­та­га кур­са ад­бы­ва­юцца час­тыя сус­трэ­чы, і, вя­до­ма ж, кі­раў­нік дып­ло­ма. Ма­ім дып­лом­ным кі­раў­ні­ком стаў Ва­ле­рый Пят­ро­віч Сла­вук, зна­ка­мі­ты бе­ла­рус­кі мас­так-гра­фік і кніж­ны ілюс­тра­тар, і я бяс­кон­ца ўдзяч­ная яго­най пад­трым­цы і па­ра­дам.

Сва­ім мер­ка­ван­нем аб пра­цы Па­лі­ны Зюзь падзя­ліў­ся пра­фе­сар мас­тац­ка­га фа­ку­ль­тэ­та БДАМ Ва­ле­рый Сла­вук:

— Трэ­ба раз­умець, што дып­лом­ная ра­бо­та — па­каз­чык та­го, як ча­ла­век сфар­мі­ра­ваў­ся на пра­ця­гу на­ву­чан­ня. Лі­чу, што пад­час пра­цы над дып­ло­мам лепш не пе­ра­шка­джаць. Пер­ша­па­чат­ко­ва Па­лі­на ўда­ла вы­бра­ла тэ­му, яна бы­ла ў ёй за­ці­каў­ле­ная, та­му пра­цы атры­ма­лі­ся та­кі­мі ары­гі­на­ль­ны­мі.

Па­ўста­лі пы­тан­ні з вы­ба­рам ма­тэ­ры­ялаў, бо Па­лі­на жа­да­ла пра­ца­ваць са скла­да­най гра­фіч­най тэх­ні­кай і та­кі­мі ма­тэ­ры­яла­мі, як цынк і мя­дзя­ныя плас­ці­ны, якія па­тра­бу­юць доў­гай апра­цоў­кі. У вы­ні­ку сту­дэн­тка спы­ні­ла­ся на тэх­ні­цы лі­наг­ра­вю­ры, а ў якас­ці асноў­на­га ма­тэ­ры­ялу быў ска­рыс­та­ны лі­но­ле­ум.

Май­стар не той, хто ве­дае, што па­трэб­на ра­біць. А той, хто ве­дае, ча­го ра­біць не трэ­ба. У вы­ні­ку ў Па­лі­ны ўсё атры­ма­ла­ся вы­дат­на. Ка­мі­сія вы­со­ка аца­ні­ла яе ста­ран­ні і па­хва­лі­ла дзяў­чы­ну, а пра­цы на лі­но­ле­уме вы­гля­да­лі ве­ль­мі эстэ­тыч­на. Як скла­дзец­ца лёс Па­лі­ны, за­ле­жыць ад яе. Ха­це­ла­ся б, каб яна не губ­ля­ла на­тхнен­ня і пра­цяг­ва­ла ства­раць.

Пра свой по­спех Па­лі­на рас­па­вя­дае сціп­ла:

— Вы­клад­чы­кі пры­ня­лі дып­лом­ны пра­ект з не­ча­ка­на вы­со­кай адзна­кай. Та­кой рэ­акцыі я не ча­ка­ла ме­на­ві­та та­му, што пад­час пра­цы за­ся­ро­джва­ла ўва­гу на тым, што не здо­ле­ла зра­біць і ад­люс­тра­ваць, а гэ­та цал­кам пе­ра­ва­жы­ла лю­быя па­спя­хо­выя дэ­та­лі.

Ка­лі дып­лом­ная ра­бо­та ўда­ла аб­аро­не­ная і ча­ка­ны дып­лом атры­ма­ны, ма­ла­дыя спе­цы­яліс­ты ад­праў­ля­юцца на сваё пер­шае пра­цоў­нае мес­ца. Шу­каць яго вы­пус­кні­кам мас­тац­ка­га фа­ку­ль­тэ­та БДАМ — гра­ма­дзя­нам Бе­ла­ру­сі — не трэ­ба. Га­ран­та­ва­нае пра­цаў­лад­ка­ван­не за­бяс­печ­вае дзяр­жа­ва.

— Якой вы ўяў­ля­еце сваю най­блі­жэй­шую бу­ду­чы­ню?

— Пла­ны на блі­жэй­шыя два га­ды — пра­ца па раз­мер­ка­ван­ні ў Гро­дзен­скім дзяр­жаў­ным ка­ле­джы мас­тац­тваў. Так­са­ма маю на­мер актыў­на раз­ві­вац­ца ў га­лі­не кніж­най і стан­ко­вай гра­фі­кі.

Сё­ле­та пры­ём да­ку­мен­таў у Бе­ла­рус­кую дзяр­жаў­ную ака­дэ­мію мас­тац­тваў ажыц­цяў­ля­ецца з 18 па 24 лі­пе­ня. На воч­ную дзён­ную фор­му на­ву­чан­ня за­пла­на­ва­на на­браць 134 аб­іту­ры­енты.

— Што б вы маг­лі па­жа­даць бу­ду­чым сту­дэн­там ака­дэ­міі?

— Па­ра­іла б ісці ўслед за ма­рай, ня­гле­дзя­чы ні на што. Бу­дуць уз­лё­ты і падзен­ні, але ў лю­бым вы­пад­ку пра­цяг­вай­це свой твор­чы па­лёт.

Гіс­то­рыя Па­лі­ны чар­го­вы раз да­казвае, што ад­чу­ван­не твор­чай во­лі пры­во­дзіць да дзіў­ных вы­ні­каў. Не­звы­чай­ная інтэр­прэ­та­цыя сю­жэ­та “Дзі­ка­га па­ля­ван­ня ка­ра­ля Ста­ха” ў эскі­зах маладой мастачкі быц­цам бы сыш­ла са ста­ро­нак ко­мік­саў. У пра­цах вы­пус­кні­цы БДАМ чап­ля­юць дэ­та­лё­ва пра­пра­ца­ва­ныя ге­роі і ве­лі­зар­ная ко­ль­касць дро­бя­зей, якія мож­на раз­гля­даць пад­оўгу.