Штотыднёвая грамадска-асветнiцкая газета
Выдаецца з кастрычнiка 1991 года
Зямля – глеба, Зямля – планета
У лютым у Нацыянальным мастацкім музеі працавала выстава пад назваю “Рух зямлі”. Цікавая яна была ўжо тым, што праходзіла ў новых залах музея, пачатку эксплуатацыі якіх так доўга чакала культурніцкая грамада. Нарэшце аматары мастацтва змаглі пабачыць і ацаніць новыя экспазіцыйныя магчымасці нашай нацыянальнай скарбніцы, а таксама сустрэцца з творамі з фондаў музея, якія не надта часта даставалі з запаснікоў з прычыны дэфіцыту выставачнай прасторы.
Карціны пісаў пра вечнае
Споў­нілася 150 год з дня на­ра­джэн­ня вы­дат­на­га май­стра кра­яві­ду Ві­то­ль­да Ка­эта­на­ві­ча Бя­лы­ніц­ка­га-Бі­ру­лі (1872—1957). Ён кла­сік бе­ла­рус­ка­га і рус­ка­га вы­яўлен­ча­га мас­тац­тва. Наш На­цы­яна­ль­ны мас­тац­кі му­зей ва­ло­дае са­май вя­лі­кай ка­лек­цы­яй тво­раў сла­ву­та­га жы­ва­піс­ца. Яна скла­дае бо­льш за 460 эцю­даў і за­вер­ша­ных кар­цін асноў­на­га фон­ду і бо­льш як 160 на­ву­ко­ва-да­па­мож­на­га. Гэ­тае ба­гац­це з’яўля­ецца прад­ме­там на­шай гор­дас­ці і пад­ста­вай для за­йздрас­ці рас­ійскіх му­зей­шчы­каў, якія ка­лі­сь­ці гэ­ту ка­лек­цыю ўпус­ці­лі. У той час як мы па­ру­пі­лі­ся.
Спяваем песні мы з сялянскіх хат
Вось ужо 32 га­ды на­род­ны фа­льк­лор­ны ансамбль вёс­кі Го­ры Крас­на­по­льс­ка­га ра­ёна “Гор­скія ха­ра­шу­хі” імкнец­ца за­хоў­ваць і рас­кры­ваць са­ма­быт­ныя на­цы­яна­ль­на-мас­тац­кія з’явы пе­сен­най ку­ль­ту­ры Крас­на­по­льш­чы­ны і ра­біць усё маг­чы­мае, каб яскра­выя фар­бы аўтэн­тыч­на­га фа­льк­ло­ру гэ­тай зям­лі ззя­лі і асвят­ля­лі ўсё ва­кол сва­ёй чыс­ці­нёй, пры­га­жос­цю і не­паў­тор­нас­цю.
І слова роднае гучала…
Чытанне — з ліку тых абавязковых уменняў, што працягваюць жыццё чытача. Чым больш розуму, тым большая прага да асэнсавання асабістага існавання… Праблема адна: як на тое ўменне “захварэць”. Хачу распавесці пра свой эпікрыз. Эпіцэнтрам стала маці. Яна чытала ўсё і заўжды. Я пісаў ужо, што ў радыусе яе ўспрымання свету чытаць пачыналі літаральна ўсе. Пра матчын уплыў усё. Тут патлумачыць трэба: яна і бацька былі настаўнікамі. А школа тады месцілася праз дарогу ад нашай хаты. Бацькі не проста працавалі, яны жылі там. Калектыў быў дружны, адзіная ідэя аб’ядноўвала… У выніку выхоўвалі мяне старшакласніцы і старэйшая на шэсць гадоў сястра. Чытаць мяне вучыла менавіта яна.
Ушачы: памяць і мірнае жыццё
Кож­ны ра­ён у Бе­ла­ру­сі мае сваю глы­бо­кую і ўні­ка­ль­ную гіс­то­рыю. Ушач­чы­на на Ві­цеб­шчы­не вя­до­мая ў пер­шую чар­гу парт­ызан­скай ба­явой сла­вай, а так­са­ма зна­ка­мі­тым “Пра­ры­вам”, ка­лі ўзя­тыя ў ка­ль­цо ня­мец­кі­мі сі­ла­мі ляс­ныя ва­яры пра­бі­ва­лі­ся на­сус­трач Чыр­во­най Арміі. Акра­мя та­го, у гэ­тым ра­ёне на­ра­дзі­лі­ся ад­ра­зу ча­ты­ры вя­до­мыя бе­ла­рус­кія лі­та­ра­та­ры: Еўда­кія Лось, Пят­русь Броў­ка, Ва­сіль Бы­каў, Ры­гор Ба­ра­ду­лін. А пры­шчап­ля­юць твор­чыя здо­ль­нас­ці ва Уша­чах дзе­цям у ня­даў­на ўзве­дзе­ным бу­дын­ку му­зыч­най шко­лы та­ле­на­ві­тыя пед­аго­гі, май­стры сва­ёй спра­вы.
Дзе сёлета сыдуцца культурныя шляхі
З 2010-га ў на­шай кра­іне пра­хо­дзіць рэ­спуб­лі­кан­ская акцыя “Ку­ль­тур­ная ста­лі­ца го­да”, якая мае на мэ­це прэ­зен­та­цыю са­ма­быт­нас­ці га­ра­доў і рэ­гі­ёнаў. Сё­ле­та га­на­ро­вы ста­тус атры­ма­ла Орша — мес­ца з ба­га­тай спад­чы­най, край, дзе гіс­то­рыя гус­та рас­се­яла сля­ды свае. Пла­на­мі на зна­ка­вы год падзя­ліў­ся на­ча­ль­нік ад­дзе­ла ку­ль­ту­ры Аршан­ска­га рай­вы­кан­ка­ма Сяр­гей Гар­ба­чоў.
Гліна спявае
У па­ўноч­ным рэ­гі­ёне ўра­та­ва­лі ад за­быц­ця ста­ра­жыт­ны від на­род­на­га мас­тац­тва, які му­сіць стаць яшчэ ад­ным ку­ль­тур­ным брэн­дам краю. Гэ­та глі­ня­ныя цац­кі Аршан­ска­га Пад­няп­роў­я і Ві­цеб­ска­га Падзвін­ня. Іх тра­ды­цый­ныя воб­ра­зы і тэх­на­ло­гія вы­ра­бу ў 2020 го­дзе ўне­се­ны ў Дзяр­жаў­ны спіс гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ных каш­тоў­нас­цей як эле­мент не­ма­тэ­ры­яль­най спад­чы­ны. Но­сь­бі­та­мі пры­зна­ны ўся­го во­сем ча­ла­век, ся­род якіх — май­стар-ме­та­дыст Аршан­ска­га до­ма ра­мёс­тваў Тац­ця­на Шын­ка­ро­ва.
Новы музей — справа гонару
Зна­ёмства гас­цей Оршы з ге­ра­ічнай гіс­то­ры­яй го­ра­да па­чы­на­ецца, як то­ль­кі яны сы­хо­дзяць з цяг­ні­ка на пе­рон. По­бач з вак­за­лам вы­сіц­ца по­мнік Кан­стан­ці­ну За­сло­на­ву, які ў га­ды Вя­лі­кай Айчын­най вай­ны арга­ні­за­ваў на мясц­овым чы­гу­нач­ным вуз­ле пад­по­ль­ныя гру­пы і зла­дзіў з імі шэ­раг ды­вер­сій су­праць аку­пан­таў. І ма­ну­мент не адзі­ны на­па­мін пра ге­роя: не­да­лё­ка ад стан­цыі, на ву­лі­цы Мо­ла­ка­ва, рых­ту­юць да ад­крыц­ця но­вы ва­енна-гіс­та­рыч­ны му­зей, на­зва­ны ў го­нар сла­ву­та­га ка­ман­дзі­ра.
На трох вялікіх і мудрых кітах
Пра Ві­цеб­шчы­ну я ма­гу ка­заць бяс­кон­ца і з вя­лі­кай лю­боў­ю. То­ль­кі тут, я пе­ра­ка­на­ны, маг­ло ўзнік­нуць і за­ма­ца­вац­ца не­ве­ра­год­нае сло­ва “ма­ль­цы” з на­ціс­кам на пер­шы склад і зна­чэн­нем зу­ха­ва­тай бра­тэр­скай еднас­ці. Ме­на­ві­та тут быў па­бу­да­ва­ны гас­па­дар­чым спо­са­бам пер­шы на Бе­ла­ру­сі дом ад­мыс­ло­ва для ра­бот­ні­каў ку­ль­ту­ры. І ад­кры­ты пер­шы ра­ённы Дом ра­мёс­тваў. І ўсё гэ­та ў Глы­бо­кім. А та­кой звон­кай ке­ра­мі­кі, як у Шу­мі­лі­не, я бо­льш ні­дзе не чуў. І не каш­та­ваў я бо­льш та­кіх смач­ных яблы­каў, як у му­зей­ным са­дзе Сі­ко­ры на Шар­каў­шчы­не.
Скар­бні­ца ве­даў у но­вым фар­ма­це
За­нят­кі па за­меж­ных мо­вах для шко­ль­ні­каў, кур­сы камп’ютар­най пі­сь­мен­нас­ці, шко­ла ма­ля­ван­ня для да­рос­лых, бяс­плат­ная кан­су­ль­та­цыя на­та­ры­уса, кніж­ныя спат­кан­ні — та­кія анон­сы апуб­лі­ка­ва­ныя на сай­це Ві­цеб­скай аб­лас­ной біб­лі­ятэ­кі імя У.І. Ле­ні­на. І гэ­та до­каз, што ўста­но­ва ста­ла сво­еа­саб­лі­вай гас­цёў­няй, дзе ба­віць во­ль­ны час мож­на не то­ль­кі з кні­гай. У біб­лі­ятэ­цы ахвот­на ідуць на экс­пе­ры­мен­ты, каб пры­цяг­нуць но­вых ка­рыс­та­ль­ні­каў, але не ад­маў­ля­юцца ад тра­ды­цый­ных фун­кцый.
Каляндар багаты на падзеі
Што­год у лі­пе­ні Ві­цебск пры­мае ты­ся­чы гас­цей з іншых га­ра­доў Бе­ла­ру­сі і за­меж­жа. Пуб­лі­ку роз­ных па­ка­лен­няў у аб­лас­ны цэнтр пры­цяг­вае між­на­род­ны фес­ты­валь мас­тац­тваў “Сла­вян­скі ба­зар”. Але ку­ль­тур­нае жыц­цё ў го­ра­дзе не за­ці­хае з апош­ні­мі акор­да­мі гэ­та­га фо­ру­му, бо твор­чы год пра­цяг­ва­юць іншыя фес­ты­ва­лі роз­ных кі­рун­каў — ад аўтар­скай пес­ні да су­час­най ха­рэ­агра­фіі. Іх арга­ні­за­та­рам вы­сту­пае цэнтр ку­ль­ту­ры “Ві­цебск”. Пра зна­ка­выя пра­екты ўста­но­вы вя­дзём гу­тар­ку з ге­не­ра­ль­ным ды­рэк­та­рам Гле­бам ЛА­ПІЦ­КІМ.
Скарбы Прыдзвінскай зямлі
Ві­цеб­скі край збе­ра­гае мнос­тва ку­ль­тур­ных на­быт­каў: рос­сып гіс­та­рыч­ных і архі­тэк­тур­ных по­мні­каў, эле­мен­ты не­ма­тэ­ры­яль­най спад­чы­ны, яркія су­час­ныя імпрэ­зы. Ту­рыс­там га­ран­та­ва­ныя ці­ка­выя пад­арож­жы, мясц­овым жы­ха­рам — ка­рыс­ны ад­па­чы­нак, маг­чы­масць да­кра­нуц­ца да ад­мет­ных уз­ораў мас­тац­тва і пра­явіць свае здо­ль­нас­ці. Якіх на­ма­ган­няў гэ­та каш­туе і чым яшчэ рэ­гі­ён аб­яцае ўра­зіць, рас­ка­заў на­ча­ль­нік упраў­лен­ня ку­ль­ту­ры Ві­цеб­ска­га аб­лвы­кан­ка­ма Пётр ПАД­ГУР­СКІ.
Край герояў і талентаў
Ві­цеб­ская воб­ласць — у пэў­ным сэн­се не зу­сім звы­чай­ная ў па­ра­ўнан­ні з іншы­мі рэ­гі­ёна­мі на­шай кра­іны. Рас­цяг­нуў­шы­ся ад за­ход­ніх да ўсход­ніх меж­аў дзяр­жа­вы, яна ўклю­чае ў ся­бе рэ­гі­ёны, лё­сы якіх у пэў­ныя пе­ры­яды гіс­то­рыі склад­ва­лі­ся па-роз­на­му, — і тым не менш яны за­ўжды бы­лі не­па­рыў­на звя­за­ныя між са­бой.
Закрытая тэма
9 кас­трыч­ні­ка 1977 го­да ра­дыё і тэ­ле­ба­чан­не СССР аб­вяс­ці­ла са­вец­ка­му на­ро­ду: “Сён­ня ў 5 га­дзін 40 хві­лін у Са­вец­кім Са­юзе ажыц­цёў­ле­ны за­пуск кас­міч­на­га ка­раб­ля “Са­юз-25”. Ка­ман­дзір ка­раб­ля пад­пал­коў­нік Ка­ва­лё­нак Ула­дзі­мір Ва­сі­ль­евіч, бор­тін­жы­нер Ру­мін Ва­ле­рый Вік­та­ра­віч”. Да­та за­пус­ку вы­бра­на не вы­пад­ко­ва — усё раз­лі­ча­на: 1977-ы — год 60-год­дзя Кас­трыч­ніц­кай рэ­ва­лю­цыі, да та­го ж на­пя­рэ­дад­ні пры­ня­та но­вая Кан­сты­ту­цыя СССР: “ста­лін­скую” за­мя­ні­ла “брэж­неў­ская”. Але стаць тры­умфа­ль­ным гэ­та­му па­лё­ту не су­джа­на… Ча­му? Што ж зда­ры­ла­ся? Гэ­та доў­га, ажно да 2011 го­да, лі­чы­ла­ся, існа­ва­ла як
“Я родам з Крынак з-пад Бялынічаў...”
Чыс­так­роў­ны бе­ла­рус, вы­ха­дзец са ста­ра­жыт­на­га шля­хец­ка­га ро­ду, ён сва­ім пей­заж­ным жы­ва­пі­сам на­тхнё­на і моц­на ўвай­шоў у вя­лі­кую ка­гор­ту мас­та­коў све­ту і стаў по­бач з та­кі­мі па­сі­янар­ны­мі пей­за­жыс­та­мі, як І.Ле­ві­тан, І.Айва­зоў­скі, І.Шыш­кін, А.Ку­інджы, К.Ма­нэ, К.Ка­ро, К.Пі­са­ро, У.Цёр­нер, Д.Кан­стэбл, М.Сар’ян, наш су­час­нік і яго ма­лод­шы ка­ле­га па пэн­дзлі В.Цвір­ка. Ві­то­ль­да Ка­эта­на­ві­ча ня­ма з на­мі ўжо 65 га­доў, але вя­до­ма: та­кія твор­цы не ад­ыхо­дзяць у ня­быт, бо для нас і на­шых на­шчад­каў за­ста­юцца іхнія па­лот­ны, у якіх веч­на жы­ве шчод­рае сэр­ца і ду­ша, пры­га­жосць і ча­ла­ве­ка­люб­ства. Не­хта ска­заў, што “сты­хія лю­бо­ві ўклад­ва­ецца то­ль­кі ў рам­кі па­эзіі”. Да­да­мо: і ў рам­кі вы­яўлен­ча­га мас­тац­тва — так­са­ма. Ме­на­ві­та та­ко­га мас­тац­тва, яко­му пры­свя­ціў сваё жыц­цё гэ­ты вы­дат­ны бе­ла­рус­кі і рас­ійскі мас­так, чыя юбі­лей­ная вы­ста­ва тво­раў ад­кры­ла­ся 3 са­ка­ві­ка ў На­цы­яна­ль­ным мас­тац­кім му­зеі Бе­ла­ру­сі.
Сайт переехал на новый адрес – kultura-info.by

Новы нумар

Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова
"Культура і мастацтва"

© 2007 - 2024 «Культура». Зроблена ў «Вэбпрофі»