Анатолій МАРКЕВІЧ, міністр культуры Рэспублікі Беларусь: “Вектарам, які вызначае напрамак ідэалагічнай і выхаваўчай работы, з'яўляецца Год гістарычнай памяці”

Як адзна­чыў Кі­раў­нік дзяр­жа­вы: “Ку­ль­ту­ра — гэ­та асно­ва са­ма­быт­нас­ці і кры­ні­ца ду­хоў­нас­ці на­цыі. Яна ўва­саб­ляе ўні­ка­ль­ныя тра­ды­цыі бе­ла­рус­ка­га на­ро­да. Яе ства­ра­ль­ная сі­ла аб’­ядноў­вае гра­мад­ства, аб­уджае ў лю­дзей са­мыя доб­рыя, свет­лыя дум­кі і па­чуц­ці”.

Пад­час на­ша­га сён­няш­ня­га па­ся­джэн­ня мы па­він­ны аца­ніць, ці да­стат­ко­ва мы зра­бі­лі ў мі­ну­лым, 2021 го­дзе, каб уз­няць аўта­ры­тэт ку­ль­ту­ры на та­кі вы­со­кі ўзро­вень.

КАД­РА­ВАЯ ПА­ЛІ­ТЫ­КА

За­бяс­пе­ча­насць кад­ра­мі арга­ні­за­цый сфе­ры ку­ль­ту­ры скла­дае ў ся­рэд­нім 96%. Ко­ль­касць ва­кан­сій на ка­нец го­да скла­да­ла 4,5% ад агу­ль­най штат­най ко­ль­кас­ці. Най­мен­шая ко­ль­касць ва­кан­сій — ва ўста­но­вах ад­ука­цыі, най­бо­ль­шая — у клуб­ных і тэ­атра­ль­на-ві­до­віш­чных арга­ні­за­цы­ях.

За апош­нія тры га­ды ва ўста­но­вы ку­ль­ту­ры рэ­спуб­лі­кі бы­лі на­кі­ра­ва­ны па раз­мер­ка­ван­ні 2367 вы­пус­кні­коў. Ця­пер у ся­рэд­нім 45% вы­пус­кні­коў пра­цяг­ва­юць пра­ца­ваць на прад­астаў­ле­ных ім мес­цах па­сля за­кан­чэн­ня ад­пра­цоў­кі па раз­мер­ка­ван­ні. У мэ­тах па­вы­шэн­ня ўдзе­ль­най ва­гі та­кіх спе­цы­яліс­таў рэ­гі­ёнам не­абход­на бо­льш шы­ро­ка вы­ка­рыс­тоў­ваць маг­чы­мас­ці мэ­та­вай пад­рых­тоў­кі кад­раў з лі­ку мясц­овых жы­ха­роў.

У 2021 го­дзе асаб­лі­вая ўва­га бы­ла над­адзе­ная ра­бо­це з кі­роў­чы­мі кад­ра­мі. Ажыц­цяў­ля­ецца па­сту­по­вае ама­ла­джэн­не іх кад­ра­ва­га скла­ду. Так, ся­рэд­ні ўзрост на­зна­ча­ных у 2020—2021 го­дзе кі­раў­ні­коў арга­ні­за­цый — 42-43 га­ды. Па­вы­ша­ныя па­тра­ба­ван­ні з кі­раў­ні­коў не то­ль­кі за вы­ка­нан­не эка­на­міч­ных па­каз­чы­каў, але і за дыс­цып­лі­ну і ма­ра­ль­ны клі­мат у ка­лек­ты­ве.

Раз­ам з тым з пры­зна­ча­ных у 2021 го­дзе кі­раў­ні­коў арга­ні­за­цый бы­лі ў рэ­зер­ве кад­раў 56%. Са­мы вы­со­кі па­каз­чык у г.Мін­ску — 63%, са­мы ніз­кі ў Мін­скай воб­лас­ці — 30%. Гэ­тыя ліч­бы свед­чаць аб не­дас­тат­ко­ва вы­со­кай эфек­тыў­нас­ці фар­мі­ра­ван­ня і пад­рых­тоў­кі кад­ра­ва­га рэ­зер­ву.

У су­вя­зі з гэ­тым Мі­ніс­тэр­ству ку­ль­ту­ры, на­ча­ль­ні­кам упраў­лен­няў ку­ль­ту­ры аб­лас­цей і г.Мін­ска не­абход­на арга­ні­за­ваць се­мі­на­ры, якія па­ста­янна дзей­ні­ча­юць, для “рэ­зер­віс­таў” з мэ­тай пад­рых­тоў­кі рэ­аль­ных кан­ды­да­таў на кі­ру­ючыя па­са­ды.

Мэ­там ума­ца­ван­ня дыс­цып­лі­ны і азда­раў­лен­ня ма­ра­ль­на-псі­ха­ла­гіч­на­га клі­ма­ту ў ка­лек­ты­вах за­клі­ка­нае слу­жыць за­цвяр­джэн­не ў кож­най арга­ні­за­цыі Ко­дэк­са го­на­ру ра­бот­ні­каў ку­ль­ту­ры.

ПРА­ВА­ВОЕ РЭ­ГУ­ЛЯ­ВАН­НЕ Ў СФЕ­РЫ КУ­ЛЬ­ТУ­РЫ

Га­лоў­ным вы­ні­кам ра­бо­ты па ўдас­ка­на­лен­ні пра­ва­во­га рэ­гу­ля­ван­ня сфе­ры ку­ль­ту­ры ста­ла за­вяр­шэн­не ра­бо­ты над за­ко­нап­ра­ектам, які прад­угле­джвае ўня­сен­не змя­нен­няў і да­паў­нен­няў у Ко­дэкс Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь аб ку­ль­ту­ры.

Но­вы за­кон усту­піць у сі­лу з 2023 го­да. Мі­ніс­тэр­ства ўжо пры­мае не­абход­ныя ме­ры для та­го, каб ука­ра­нен­не но­вых норм Ко­дэк­са бы­ло мак­сі­ма­ль­на зруч­ным для рэ­гі­ёнаў і арга­ні­за­цый.

На­прык­лад, у мэ­тах за­бес­пя­чэн­ня пе­рад­ачы на ўзро­вень рэ­гі­ёнаў па­ўна­моц­тваў, якія да­ты­чаць вы­твор­час­ці ра­бот на аб'ектах гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ных каш­тоў­нас­цях трэ­цяй ка­тэ­го­рыі, у 2022 го­дзе бу­дзе да­дат­ко­вае па­вы­шэн­не ква­лі­фі­ка­цыі спе­цы­яліс­таў з аб­лас­цей і ра­ёнаў з па­ве­лі­чэн­нем ко­ль­кас­ці на­ву­чэн­цаў у тры разы (з 25 да 75 ча­ла­век).

СА­ЦЫ­ЯЛЬ­НА-ЭКА­НА­МІЧ­НАЕ РАЗ­ВІЦ­ЦЁ СФЕ­РЫ КУ­ЛЬ­ТУ­РЫ

Дзяр­жаў­ная па­лі­ты­ка ў сфе­ры ку­ль­ту­ры за­хоў­вае сваю са­цы­яль­ную на­кі­ра­ва­насць.

На пра­ця­гу шэ­ра­гу га­доў пе­ра­вы­кон­ва­ецца ўста­ноў­ле­ны дзяр­жаў­ны са­цы­яль­ны стан­дарт у час­тцы рас­хо­даў на ку­ль­ту­ру ў раз­лі­ку на ад­на­го ча­ла­ве­ка. У 2021 го­дзе рас­хо­ды скла­лі 2 ба­за­выя ве­лі­чы­ні пры на­рма­ты­ве 1,5 ба­за­вай ве­лі­чы­ні.

У мэ­тах зба­лан­са­ва­нас­ці фі­нан­са­ван­ня ў сфе­ры ку­ль­ту­ры па­між бю­джэ­там і ўлас­ны­мі срод­ка­мі вы­ні­ко­вай ка­ле­гі­яй на 2021 год быў да­ве­дзе­ны па­каз­чык рос­ту аб’­ёму па­за­бю­джэт­ных (улас­ных) да­хо­даў не менш як на 7,5 пра­цэн­та ў па­ра­ўнан­ні з 2020 го­дам.

Ра­шэн­не вы­ні­ко­вай ка­ле­гіі вы­ка­на­на. Да­хо­ды ад па­за­бю­джэт­най дзей­нас­ці арга­ні­за­цый ку­ль­ту­ры ў 2021 го­дзе скла­лі бо­льш за 145,5 млн руб­лёў — 138,8 пра­цэн­та ад уз­роў­ню 2020 го­да.

Вы­шэй за ся­рэд­ні ўзро­вень за­бяс­пе­чы­лі рост да­хо­даў г.Мінск, Брэс­цкая і Ві­цеб­ская воб­лас­ці. З арга­ні­за­цый рэ­спуб­лі­кан­ска­га пад­па­рад­ка­ван­ня най­бо­льш эфек­тыў­на спра­ца­ва­лі Го­ме­льс­кі цырк, Брэс­цкая крэ­пасць-ге­рой, На­цы­яна­ль­ны мас­тац­кі му­зей.

Вы­ка­на­на ра­шэн­не вы­ні­ко­вай ка­ле­гіі аб па­ве­лі­чэн­ні ў 2021 го­дзе не менш як на 2% аб’­ёму экс­пар­ту па­слуг. Асноў­ная ўдзе­ль­ная ва­га (89,5%) пры­па­дае на ўста­но­вы ад­ука­цыі — 6,8 млн до­ла­раў ЗША з тэм­пам рос­ту ад­нос­на 2021 г. — 105,7%. Істот­на вы­рас аб’­ём экс­пар­тных па­слуг у Бел­дзяр­жфі­лар­мо­ніі, у Рэ­спуб­лі­кан­скім тэ­атры бе­ла­рус­кай дра­ма­тур­гіі і ў На­цы­яна­ль­най біб­лі­ятэ­цы Бе­ла­ру­сі.

Ся­рэд­ня­ме­сяч­ная за­ра­бот­ная пла­та ра­бот­ні­каў ку­ль­ту­ры за год па­вя­лі­чы­ла­ся на 13,9% і за сту­дзень-сне­жань 2021 г. скла­ла 787 руб­лёў. Раз­ам з тым уз­ро­вень за­ра­бот­най пла­ты ра­бот­ні­каў ку­ль­ту­ры за­ста­ецца ве­ль­мі ніз­кім — 54,9% ад ся­рэд­няй за­ра­бот­най пла­ты па кра­іне.

У ад­па­вед­нас­ці з Пра­гра­май дзей­нас­ці Ура­да Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь на пе­ры­яд да 2025 го­да па­стаў­ле­на за­да­ча: па­вы­сіць па­мер апла­ты пра­цы ра­бот­ні­каў сфе­ры ку­ль­ту­ры да 80% ад ся­рэд­няй за­ра­бот­най пла­ты па рэ­спуб­лі­цы.

У су­вя­зі з гэ­тым Мі­ніс­тэр­ствам ку­ль­ту­ры пры­ня­та па­ста­но­ва, у ад­па­вед­нас­ці з якой з 1 сту­дзе­ня 2021 г. уве­дзе­на но­вая сты­му­лю­ючая вы­пла­та — над­баў­ка за спе­цы­фі­ку ра­бо­ты ў сфе­ры ку­ль­ту­ры ра­бот­ні­кам ку­ль­тур­на-асвет­ных арга­ні­за­цый у па­ме­ры 7% ад акла­ду.

Вы­ні­ко­вай ка­ле­гі­яй Мі­ніс­тэр­ства ку­ль­ту­ры бы­ло пры­ня­та ра­шэн­не аб на­кі­ра­ван­ні ў 2021 го­дзе на сты­му­лю­ючыя вы­пла­ты ра­бот­ні­кам арга­ні­за­цый ку­ль­ту­ры па­за­бю­джэт­ных да­хо­даў на 9% бо­льш, чым у 2020 го­дзе. У мэ­тах па­этап­на­га па­ве­лі­чэн­ня за­ра­бот­най платы пры­ня­та ра­шэн­не аб вы­дзя­лен­ні арга­ні­за­цы­ям сфе­ры ку­ль­ту­ры да­дат­ко­ва 36,9 млн руб­лёў, у су­вя­зі з чым з 1 сту­дзе­ня 2022 г. уста­ноў­ле­на над­баў­ка за пра­цу ў га­лі­не ў па­ме­ры 16% ад акла­ду.

Ад­ной з важ­ных за­дач па-ра­ней­ша­му бу­дзе за­ста­вац­ца па­ве­лі­чэн­не на 9% аб’­ёму па­за­бю­джэт­ных (улас­ных) да­хо­даў, што на­кі­роў­ва­юцца на сты­му­лю­ючыя вы­пла­ты ра­бот­ні­кам сфе­ры ку­ль­ту­ры.

ПРА­ФЕ­СІЙ­НАЕ МАС­ТАЦ­ТВА

У Год на­род­на­га адзін­ства го­дзе Мі­ніс­тэр­ствам ку­ль­ту­ры пра­ве­дзе­на 55 дзяр­жаў­ных спе­цы­яль­ных ку­ль­тур­ных ме­рап­ры­емстваў, што на 30% бо­льш у па­ра­ўнан­ні з па­пя­рэд­нім го­дам.

Шы­ро­кае гра­мад­скае пры­знан­не атры­ма­лі фо­рум “Сім­вал Адзін­ства”, га­ла-кан­цэрт для дэ­ле­га­таў і гас­цей шос­та­га Усе­бе­ла­рус­ка­га на­род­на­га схо­ду, рэ­спуб­лі­кан­скае свя­та “Ку­пал­ле” (“Алек­сан­дрыя збі­рае сяб­роў”), XXX Між­на­род­ны фес­ты­валь мас­тац­тваў “Сла­вян­скі ба­зар у Ві­цеб­ску”, На­цы­яна­ль­ны кон­курс пры­га­жос­ці “Міс Бе­ла­русь”, кан­цэр­тныя пра­гра­мы да дзяр­жаў­ных свят і па­мят­ных дат, між­на­род­ныя і рэ­спуб­лі­кан­скія фес­ты­ва­лі.

Ад­бор твор­чых кан­цэп­цый ме­рап­ры­емстваў ажыц­цяў­ляў­ся на кон­кур­снай асно­ве, у іх пра­вя­дзен­ні бра­лі актыў­ны ўдзел ма­ла­дыя рэ­жы­сё­ры, у кан­цэр­тных пра­гра­мах вы­сту­пі­лі 37 ма­ла­дых са­ліс­таў — лаў­рэ­атаў між­на­род­ных і рэ­спуб­лі­кан­скіх кон­кур­саў і фес­ты­ва­ляў.

Курс на шы­ро­кае пры­цяг­нен­не твор­чай мо­ла­дзі да пра­вя­дзен­ня зна­ка­вых ку­ль­тур­ных пра­ектаў у жыц­ці кра­іны бу­дзе пра­цяг­ну­ты ў 2022 го­дзе.

Тэ­атра­мі рэ­спуб­лі­кан­скай і ка­му­на­ль­най форм улас­нас­ці за­бяс­пе­ча­на пе­ра­вы­ка­нан­не па­каз­чы­каў па ко­ль­кас­ці пра­ве­дзе­ных ме­рап­ры­емстваў і ўлас­ных да­хо­даў.

Ад­нак тэ­атра­мі не вы­ка­на­ны пла­на­вы па­каз­чык па ко­ль­кас­ці гле­да­чоў. У тэ­атрах рэ­спуб­лі­кан­скай фор­мы ўлас­нас­ці вы­ка­нан­не гэ­та­га па­каз­чы­ка скла­ла 76 пра­цэн­таў, ка­му­на­ль­най — 88 пра­цэн­таў.

Не­га­тыў­ны ўплыў тут ака­за­лі як аб­ме­жа­ван­ні па 50-пра­цэн­тнай за­паў­ня­ль­нас­ці за­лаў, якія ме­лі мес­ца, так і пра­лі­кі ў фар­мі­ра­ван­ні рэ­пер­ту­арнай па­лі­ты­кі, не­вы­ка­нан­не пла­наў па па­ста­ноў­ках прэ­м’ер­ных спек­так­ляў, сла­бое вы­ка­рыс­тан­не маг­чы­мас­цей рэ­кла­мы ў сет­цы Інтэр­нэт.

Спа­дзя­юся, усе ра­бот­ні­кі тэ­атраў зра­бі­лі на­леж­ныя вы­сно­вы і та­кое не па­ўто­рыц­ца ў 2022 го­дзе.

Тым бо­льш у на­шых тэ­атрах ня­ма­ла пры­кла­даў эфек­тыў­най пра­цы, на якія трэ­ба раў­няц­ца астат­нім. Ся­род тэ­атраў рэ­спуб­лі­кан­скай фор­мы ўлас­нас­ці най­бо­льш па­спя­хо­вы­мі ста­лі Ма­ла­дзёж­ны тэ­атр эстра­ды, тэ­атр-сту­дыя кі­на­акцё­ра На­цы­яна­ль­най кі­нас­ту­дыі “Бе­ла­ру­сь­фі­льм” і На­цы­яна­ль­ны ака­дэ­міч­ны тэ­атр імя Янкі Ку­па­лы, ся­род рэ­гі­яна­ль­ных — тэ­атры Брэс­цкай, Ві­цеб­скай, Мін­скай аб­лас­цей.

Раз­ам з тым у аўтсай­да­рах ака­за­лі­ся На­цы­яна­ль­ны ака­дэ­міч­ны дра­ма­тыч­ны тэ­атр імя Мак­сі­ма Гор­ка­га і тэ­атры Гро­дзен­скай, Ма­гі­лёў­скай, Го­ме­льс­кай аб­лас­цей і го­ра­да Мін­ска, кі­раў­ні­кам якіх у 2022 го­дзе не­абход­на пры­няць ме­ры па пры­цяг­нен­ні гле­да­ча і на­рош­чван­ні ўлас­ных да­хо­даў.

Кан­цэр­тны­мі арга­ні­за­цы­ямі рэ­спуб­лі­кан­скай фор­мы ўлас­нас­ці ў цэ­лым за­бяс­пе­ча­на вы­ка­нан­не ўсіх пла­на­вых па­каз­чы­каў. Ста­ноў­чым пры­кла­дам мо­гуць слу­жыць Бе­ла­рус­кая дзяр­жаў­ная фі­лар­мо­нія і Бе­ла­рус­кі дзяр­жаў­ны ансамбль “Пес­ня­ры”, якія пе­ра­вы­ка­на­лі да­ве­дзе­ныя пла­ны.

Ся­род ад­ста­ючых — Дзяр­жаў­ны ака­дэ­міч­ны ансамбль тан­ца Бе­ла­ру­сі і Бе­ла­рус­кі дзяр­жаў­ны за­слу­жа­ны ха­рэ­агра­фіч­ны ансамбль “Ха­рош­кі”, якія не вы­ка­на­лі план па ўлас­ных да­хо­дах.

Кан­цэр­тны­мі арга­ні­за­цы­ямі ка­му­на­ль­най фор­мы ўлас­нас­ці за­бяс­пе­ча­на вы­ка­нан­не ўсіх пла­на­вых па­каз­чы­каў, за вы­клю­чэн­нем па­каз­чы­ка па ко­ль­кас­ці ме­рап­ры­емстваў, які склаў 87% ад пла­на.

Най­бо­льш па­спя­хо­выя вы­ні­кі пра­цы па­ка­за­лі кан­цэр­тныя арга­ні­за­цыі Ві­цеб­скай, Го­ме­льс­кай і Мін­скай аб­лас­цей. Ся­род ад­ста­ючых ака­за­лі­ся арга­ні­за­цыі Брэс­цкай, Гро­дзен­скай аб­лас­цей і го­ра­да Мін­ска.

Ся­род асноў­ных пры­чын не­вы­ка­нан­ня да­ве­дзе­ных пла­наў — сла­бая ра­бо­та па аб­наў­лен­ні рэ­пер­ту­ару ка­лек­ты­ваў, па­паў­нен­ні прэ­м’ер­ны­мі кан­цэр­тны­мі пра­гра­ма­мі і не­эфек­тыў­ная арга­ні­за­цыя гас­тро­ль­най дзей­нас­ці, у пер­шую чар­гу за мя­жой.

Бо­ль­шай ува­гі па­тра­бу­юць пы­тан­ні раз­віц­ця і пад­трым­кі вы­яўлен­ча­га мас­тац­тва ў рэ­гі­ёнах. Не вы­ка­на­лі ра­шэн­не вы­ні­ко­вай ка­ле­гіі аб за­куп­цы не менш як 15 тво­раў сва­іх зем­ля­коў для мясц­овых му­зе­яў Брэс­цкі і Ма­гі­лёў­скі аб­лвы­кан­ка­мы. У 2022 го­дзе гэ­тае да­ру­чэн­не па­він­на быць вы­ка­на­на ўсі­мі рэ­гі­ёна­мі.

У па­чат­ку 2022 го­да Ура­дам за­цвер­джа­на но­вая рэ­дак­цыя Па­ла­жэн­ня аб па­ра­дку ства­рэн­ня (рэ­кан­струк­цыі) і пры­ёмкі тво­раў ма­ну­мен­та­ль­на­га і ма­ну­мен­та­ль­на-дэ­ка­ра­тыў­на­га мас­тац­тва на тэ­ры­то­рыі Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь, якая дасць маг­чы­масць на­вес­ці па­ра­дак у пы­тан­нях ад­бо­ру эскіз­ных пра­ектаў, ства­рэн­ня і ўста­ноў­кі тво­раў.

У мэ­тах ра­цы­яна­ль­на­га пла­на­ван­ня гэ­тай ра­бо­ты ў рэ­гі­ёнах у 2022 го­дзе не­абход­на пра­вес­ці інвен­та­ры­за­цыю тво­раў ма­ну­мен­та­ль­на­га мас­тац­тва і склас­ці звод­ны пе­ра­лік па рэ­гі­ёнах.

Бо­льш уваж­лі­ва­га і не­абы­яка­ва­га стаў­лен­ня па­тра­буе арга­ні­за­цыя ра­бо­ты па вы­лу­чэн­ні та­ле­на­ві­тай мо­ла­дзі на за­ахвоч­ван­ні спе­цы­яль­на­га фон­ду Кі­раў­ні­ка дзяр­жа­вы. Аса­біс­тую ад­каз­насць за гэ­тую ра­бо­ту па­він­ны не­сці кі­раў­ні­кі ўста­ноў ад­ука­цыі, ку­ль­ту­ры і на­ча­ль­ні­кі ўпраў­лен­няў ку­ль­ту­ры і су­пра­цоў­ні­кі Мі­ніс­тэр­ства ку­ль­ту­ры.

АД­УКА­ЦЫЯ Ў СФЕ­РЫ КУ­ЛЬ­ТУ­РЫ

Кан­тын­гент на­ву­чэн­цаў у дзі­ця­чых шко­лах мас­тац­тваў склаў бо­льш за 115,4 ты­ся­чы на­ву­чэн­цаў, або 11,4% на­ву­чэн­цаў шко­ль­на­га ўзрос­ту кра­іны, што на 860 на­ву­чэн­цаў менш, чым у 2020 го­дзе.

Пра­гра­му ся­рэд­няй спе­цы­яль­най ад­ука­цыі асвой­ва­лі амаль 5 ты­сяч ча­ла­век, вы­шэй­шай — бо­льш за 4,5 ты­ся­чы.

Усе 3 уста­но­вы вы­шэй­шай ад­ука­цыі ў сфе­ры ку­ль­ту­ры вы­ка­на­лі кан­тро­ль­ныя ліч­бы пры­ёму. З 19 уста­ноў ся­рэд­няй спе­цы­яль­най ад­ука­цыі вы­ка­нан­не гэ­та­га па­каз­чы­ка не бы­ло за­бяс­пе­ча­на то­ль­кі ў Ві­цеб­скім му­зыч­ным ка­ле­джы імя Са­ляр­цін­ска­га. Трэ­ба адзна­чыць, што ў 2020 го­дзе ў сіс­тэ­ме ад­ука­цыі ў сфе­ры ку­ль­ту­ры гэ­ты па­каз­чык не вы­ка­на­лі 4 уста­но­вы. Раз­ам з тым адзна­ча­на зні­жэн­не ко­ль­кас­ці на­ву­чэн­цаў па мэ­та­вым на­кі­ра­ван­ні.

Усе вы­пус­кні­кі ўста­ноў вы­шэй­шай і ся­рэд­няй спе­цы­яль­най ад­ука­цыі, якія пад­ля­га­лі раз­мер­ка­ван­ню, бы­лі за­бяс­пе­ча­ныя пер­шым пра­цоў­ным мес­цам.

У су­вя­зі з аб­ме­жа­ван­ня­мі, вы­клі­ка­ны­мі эпі­дэ­міч­най сі­ту­ацы­яй, ко­ль­касць за­меж­ных гра­ма­дзян, якія па­сту­пі­лі ва ўста­но­вы ад­ука­цыі, у 2021 го­дзе скла­ла 733 ча­ла­ве­кі і ў па­ра­ўнан­ні з 2020 го­дам ска­ра­ці­ла­ся на 129 на­ву­чэн­цаў. Раз­ам з тым экс­парт па­слуг у га­лі­не ад­ука­цыі ў сфе­ры ку­ль­ту­ры ў 2021 го­дзе па­вя­лі­чыў­ся на 105,7% і склаў 6,8 млн до­ла­раў ЗША.

Са­мым сла­бым мес­цам у сіс­тэ­ме ад­ука­цыі ў сфе­ры ку­ль­ту­ры за­ста­юцца пе­ра­пад­рых­тоў­ка і па­вы­шэн­не ква­лі­фі­ка­цыі кад­раў. У та­кіх ад­ука­цый­ных па­слу­гах ма­юць па­трэ­бу ка­ля 2 ты­сяч ра­бот­ні­каў га­лі­ны.
Па­тра­бу­юцца пе­ра­гляд і аб­наў­лен­не пра­грам па­вы­шэн­ня ква­лі­фі­ка­цыі з улі­кам но­вых тэн­дэн­цый у раз­віц­ці эка­но­мі­кі, да­сяг­нен­няў ра­бо­ты ўста­ноў ку­ль­ту­ры, бо­льш шы­ро­кае пры­цяг­нен­не да вы­кла­дан­ня леп­шых спе­цы­яліс­таў-пра­кты­каў арга­ні­за­цый ку­ль­ту­ры. Пы­тан­не архі­важ­нае.

Век­та­рам, які вы­зна­чае на­пра­мак ідэ­ала­гіч­най і вы­ха­ваў­чай ра­бо­ты ва ўста­но­вах ад­ука­цыі, з’яў­ля­ецца Год гіс­та­рыч­най па­мя­ці. Пра­ца з дзе­ць­мі і мо­лад­дзю па­він­на за­бяс­пе­чыць фар­мі­ра­ван­не па­тры­ётаў сва­ёй кра­іны, ад­каз­ных лю­дзей з кан­струк­тыў­най гра­ма­дзян­скай па­зі­цы­яй.

КУ­ЛЬ­ТУР­НА-АСВЕТ­НІЦ­КІЯ ЎСТА­НО­ВЫ

Сет­ка ку­ль­тур­на-асвет­ніц­кіх уста­ноў у 2021 го­дзе ска­ра­ці­ла­ся на 131 арга­ні­за­цыю. Ра­бо­та па ўдас­ка­на­лен­ні сет­кі бу­дзе прад­оўжа­на і ў 2022 го­дзе шля­хам пе­ра­хо­ду на не­ста­цы­янар­ныя фор­мы аб­слу­гоў­ван­ня і ства­рэн­ня ўста­ноў зме­ша­на­га ты­пу ў на­се­ле­ных пун­ктах з ма­лой ко­ль­кас­цю жы­ха­роў.

Пра­ве­дзе­ная апты­мі­за­цыя не ака­за­ла не­га­тыў­на­га ўплы­ву на якасць і да­ступ­насць па­слуг уста­ноў ку­ль­ту­ры. Раз­ам з тым у шэ­ра­гу ра­ёнаў Ві­цеб­скай, Го­ме­льс­кай, Мін­скай аб­лас­цей у 2022 го­дзе не­абход­на апе­ра­тыў­на вы­ра­шыць за­да­чу ўка­ра­нен­ня ма­бі­ль­ных форм ку­ль­тур­на­га аб­слу­гоў­ван­ня гра­ма­дзян.

Уста­ноў­ле­ны па­каз­чык па ко­ль­кас­ці на­вед­ван­няў му­зе­яў, біб­лі­ятэк і клу­баў вы­ка­на­ны на 140, 115, 107 пра­цэн­таў ад пла­на ад­па­вед­на.

Гэ­та­му са­дзей­ні­ча­ла па­ве­лі­чэн­не ко­ль­кас­ці пра­ве­дзе­ных вы­стаў, экс­кур­сій, ку­ль­тур­на-ад­ука­цый­ных ме­рап­ры­емстваў у му­зе­ях на 24,6%; ме­рап­ры­емстваў, якія пра­во­дзяц­ца клуб­ны­мі ўста­но­ва­мі, на 11% да ўзроў­ню 2020 го­да, ука­ра­нен­не но­вых інтэ­рак­тыў­ных форм ра­бот; ад­крыц­цё но­вых экс­па­зі­цый На­цы­яна­ль­на­га мас­тац­ка­га му­зея Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь, му­зе­яў Брэс­цкай і Гро­дзен­скай аб­лас­цей.

Агу­ль­ная ко­ль­касць на­вед­ван­няў біб­лі­ятэк скла­ла 30 823 554 на­вед­ван­ні, ці 3297 на­вед­ван­няў на 1000 ча­ла­век на­се­ль­ніц­тва, пры пла­не 2854.

Жы­ха­рам ма­ла­на­се­ле­ных вё­сак пра­па­ну­юцца па­слу­гі 106 біб­лі­обу­саў. Раз­ам з тым у 13 ра­ёнах Ві­цеб­скай, Го­ме­льс­кай, Мін­скай, Ма­гі­лёў­скай аб­лас­цей біб­лі­обу­сы ад­сут­ні­ча­юць, што не­га­тыў­на ўплы­вае на да­ступ­насць па­слуг біб­лі­ятэк на­се­ль­ніц­тву.

У мэ­тах фар­мі­ра­ван­ня адзі­най элек­трон­най ба­зы дзяр­жаў­на­га кніж­на­га фон­ду “Элек­трон­ная біб­лі­ятэ­ка” ства­ра­юцца цэн­тры па аб­ліч­боў­цы ў аб­лас­ных біб­лі­ятэ­ках усіх рэ­гі­ёнаў. У 2021 го­дзе аб­ста­ля­ван­не на­бы­та Брэс­цкай, Го­ме­льс­кай і Гро­дзен­скай аб­лас­ця­мі. У 2022 го­дзе гэ­тая ра­бо­та бу­дзе прад­о-
ўжа­на ў Ві­цеб­скай, Мін­скай і Ма­гі­лёў­скай аб­лас­цях.

Ад­ной з асноў­ных пра­блем раз­віц­ця біб­лі­ятэк у 2021 го­дзе з’я­ві­ла­ся не­вы­ка­нан­не да­ру­чэн­ня Кі­раў­ні­ка дзяр­жа­вы па на­кі­ра­ван­ні на кам­плек­та­ван­не фон­даў пуб­ліч­ных біб­лі­ятэк не менш як 12% ад су­мы, прад­угле­джа­най на іх змест. Па вы­ні­ках го­да гэ­ты па­каз­чык па кра­іне склаў 11,9% з пры­чы­ны не­вы­ка­нан­ня на­рма­ты­ву Ві­цеб­скай воб­лас­цю (11,9%) і дру­гі год за­пар Ма­гі­лёў­скай воб­лас­цю (7,2%).

У 2022 го­дзе за­пла­на­ва­ная рэ­алі­за­цыя пі­лот­на­га пра­екта фі­нан­са­ван­ня біб­лі­ятэк з пры­мя­нен­нем на­рма­ты­ву бю­джэт­най за­бяс­пе­ча­нас­ці рас­хо­даў на ака­зан­не па­слуг у раз­лі­ку на ад­ну ты­ся­чу ча­ла­век, якая дасць маг­чы­масць уста­на­віць пра­мую за­леж­насць па­між аб’­ёмам вы­дзя­ля­емых біб­лі­ятэ­цы срод­каў і ко­ль­кас­цю аб­слу­гоў­ва­емых ёю чы­та­чоў і па­вы­сіць эфек­тыў­насць яе ра­бо­ты.

У клуб­ных уста­но­вах раз­ам з па­ве­лі­чэн­нем ко­ль­кас­ці ме­рап­ры­емстваў і ко­ль­кас­ці на­вед­ван­няў ме­рап­ры­емстваў у па­ра­ўнан­ні з 2020 го­дам на­зі­ра­ецца змян­шэн­не ко­ль­кас­ці клуб­ных фар­мі­ра­ван­няў на 511 фар­мі­ра­ван­няў і іх удзе­ль­ні­каў на 2111 ча­ла­век. Ахоп на­се­ль­ніц­тва клуб­ны­мі фар­мі­ра­ван­ня­мі скла­дае 2,9% пры пла­не 3% ад агу­ль­най ко­ль­кас­ці жы­ха­роў кра­іны. Ся­род ад­ста­ючых — клу­бы Ві­цеб­скай, Го­ме­льс­кай і Мін­скай аб­лас­цей.

У цэ­лым у 2022 го­дзе змест ра­бо­ты ўсіх ку­ль­тур­на-асвет­ных арга­ні­за­цый вы­зна­ча­ецца тэ­ма­ты­кай Го­да гіс­та­рыч­най па­мя­ці. Ва ўсіх му­зе­ях ства­ра­юцца экс­па­зі­цыі, пры­све­ча­ныя ахвя­рам ге­на­цы­ду бе­ла­рус­ка­га на­ро­да ў га­ды Вя­лі­кай Айчын­най вай­ны, у біб­лі­ятэ­ках і клу­бах пра­во­дзяц­ца ме­рап­ры­емствы гіс­то­ры­ка-кра­язнаў­чай і па­тры­ятыч­най тэ­ма­ты­кі, а так­са­ма на пры­шчап­лен­не агу­ль­на­ча­ла­ве­чых каш­тоў­нас­цей.

КІ­НЕ­МА­ТАГ­РА­ФІЯ

У 2021 го­дзе ра­бо­та кі­на­га­лі­ны бы­ла на­цэ­ле­ная на рэ­алі­за­цыю пад­ыхо­даў, за­кла­дзе­ных ва Ука­зе Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь “Аб раз­віц­ці кі­не­ма­таг­ра­фіі”, што да­ло маг­чы­масць за­бяс­пе­чыць рост эка­на­міч­ных па­каз­чы­каў кі­на­выт­вор­час­цей.

На­цы­яна­ль­ная кі­нас­ту­дыя “Бе­ла­ру­сь­фі­льм” па­га­сі­ла за­па­зы­ча­нас­ці і па вы­ні­ках го­да вы­йшла на ста­ноў­чыя вы­ні­кі фі­нан­са­ва-гас­па­дар­чай дзей­нас­ці.

Кі­нас­ту­ды­яй і не­дзяр­жаў­ны­мі вы­твор­ца­мі за­вер­ша­на вы­твор­часць 20 фі­ль­маў, у тым лі­ку 4 мас­тац­кіх, 11 да­ку­мен­та­ль­ных і 5 ані­ма­цый­ных кі­нас­ту­жак.

У дзяр­жаў­ных кі­нап­ра­кат­ных арга­ні­за­цы­ях у па­ра­ўнан­ні з 2021 го­дам вы­рас­лі па­каз­чы­кі па ко­ль­кас­ці гле­да­чоў і ўлас­ных да­хо­дах. Кі­на­тэ­атры кра­іны на­ве­да­лі 4396,5 тыс. ча­ла­век, што на 910,3 тыс. ча­ла­век бо­льш, чым у 2020 го­дзе. Уся­го кі­на­ві­до­віш­чны­мі і кі­нап­ра­кат­ны­мі арга­ні­за­цы­ямі ў 2021 го­дзе бы­лі ака­за­ны па­слу­гі на су­му 30756,2 тыс. руб­лёў, што на 13312,13 бо­льш, чым у 2020 го­дзе.

Мі­ніс­тэр­ствам ку­ль­ту­ры і На­цы­яна­ль­най кі­нас­ту­ды­яй “Бе­ла­ру­сь­фі­льм” бы­ло ад­ноў­ле­на пра­вя­дзен­не Мін­ска­га між­на­род­на­га кі­на­фес­ты­ва­лю “Ліс­та­пад”.

Дзя­ку­ючы пры­цяг­нен­ню да ра­бо­ты но­вай твор­чай ка­ман­ды ў фес­ты­ва­лі пры­ня­ла ўдзел рэ­кор­дная ко­ль­касць кра­ін — 54, па­шы­ры­ла­ся ге­агра­фія ўдзе­ль­ні­каў за кошт уклю­чэн­ня ў пра­гра­му ра­бот кі­не­ма­таг­ра­фіс­таў СНД, Азіі, Афры­кі, якія ра­ней пра­ктыч­на не бы­лі прад­стаў­ле­ны на фес­ты­ва­лі. Упер­шы­ню за апош­нія га­ды фес­ты­ва­ль­ныя па­ка­зы ад­бы­лі­ся не то­ль­кі ў Мін­ску, але і ва ўсіх рэ­гі­ёнах Бе­ла­ру­сі.

У 2022 го­дзе да вы­твор­час­ці рых­ту­ецца раз­на­стай­ная па сва­ім тэ­ма­тыч­ным і жан­ра­вым на­паў­нен­ні кі­нап­ра­дук­цыя. Вя­дзец­ца су­мес­ная вы­твор­часць трох мас­тац­кіх фі­ль­маў су­мес­на з Рас­ійскай Фе­дэ­ра­цы­яй, кі­нап­ра­ект аб Вя­лі­кай Айчын­най вай­не рэ­алі­зу­ецца су­мес­на з Уз­бе­кіс­та­нам.

АХО­ВА ГІС­ТО­РЫ­КА-КУ­ЛЬ­ТУР­НАЙ СПАД­ЧЫ­НЫ

У 2021 го­дзе Мі­ніс­тэр­ствам ку­ль­ту­ры і орга­на­мі кі­ра­ван­ня ку­ль­ту­рай у рэ­гі­ёнах бы­ла пра­цяг­ну­тая пра­ца па вы­яўлен­ні, за­ха­ван­ні і па­пу­ля­ры­за­цыі аб’­ектаў гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­най спад­чы­ны.

Дзяр­жаў­ны спіс гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ных каш­тоў­нас­цей па­поў­ніў­ся 18 но­вы­мі аб’­екта­мі. Най­бо­льш актыў­на ра­бо­та па над­анні ста­ту­су гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­най каш­тоў­нас­ці ле­тась пра­во­дзі­ла­ся ў Гро­дзен­скай воб­лас­ці, най­менш актыў­на — у Го­ме­льс­кай воб­лас­ці і г. Мін­ску.

Ад­рэс­таў­ра­ва­ны 83 гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ныя каш­тоў­нас­ці. Агу­ль­ны аб’­ём на­кі­ра­ва­ных на гэ­тыя мэ­ты срод­каў склаў бо­льш за 79 млн руб­лёў, у тым лі­ку срод­каў рэ­спуб­лі­кан­ска­га бю­джэ­ту — 40,7 млн руб­лёў.

Ся­род най­бо­льш зна­ка­вых аб’­ектаў, уве­дзе­ных у экс­плу­ата­цыю ў 2021 го­дзе, мож­на адзна­чыць за­вяр­шэн­не пус­ка­вых ком­плек­саў у Крэў­скім, На­ваг­руд­скім за­мках, у Ста­рым за­мку ў г. Грод­на, Ко­саў­скім па­ла­цы, крып­ты кас­цё­ла Бо­жа­га Це­ла ў г. Ня­сві­жы, бу­дын­каў На­цы­яна­ль­на­га мас­тац­ка­га му­зея ў Мін­ску і інш.

З фон­ду Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь па пад­трым­цы ку­ль­ту­ры і мас­тац­тва вы­дзе­ле­на 1,4 мі­ль­ёна руб­лёў на ад­на­ўлен­не Га­ль­шан­ска­га за­мка, аб’­ектаў ся­дзі­бы Агін­скіх у агра­га­рад­ку За­лес­се, кап­лі­цы ў вёс­цы За­ка­зель Дра­гі­чын­ска­га ра­ёна, бу­дын­кі му­зея ў го­ра­дзе Ле­пе­лі.

Акту­аль­най за­да­чай на най­блі­жэй­шую пер­спек­ты­ву за­ста­ецца па­ве­лі­чэн­не ко­ль­кас­ці ад­рэс­таў­ра­ва­ных і пры­ста­са­ва­ных пад су­час­ныя па­трэ­бы по­мні­каў архі­тэк­ту­ры.

Сён­ня ў кра­іне на­ліч­ва­ецца бо­льш за 300 аб’­ектаў гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­най спад­чы­ны, якія не вы­ка­рыс­тоў­ва­юцца і зна­хо­дзяц­ца ў не­зда­ва­ль­ня­ючым ста­не. На 70% гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ных каш­тоў­нас­цей ад­сут­ні­ча­юць за­цвер­джа­ныя пра­екты зон ахо­вы.

Знач­ныя не­да­хо­пы ў ра­бо­це з гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ны­мі каш­тоў­нас­ця­мі бы­лі адзна­ча­ны па вы­ні­ках пра­вер­кі, пра­ве­дзе­най Ге­не­ра­ль­най пра­ку­ра­ту­рай Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь. У 2022 го­дзе ўсе вы­ка­за­ныя за­ўва­гі бу­дуць вы­праў­ле­ны і да­лей­шая ра­бо­та па ахо­ве гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­най спад­чы­ны арга­ні­за­ва­на на но­вым якас­ным уз­роў­ні.

МА­ТЭ­РЫ­ЯЛЬ­НА-ТЭХ­НІЧ­НАЕ ЗА­БЕС­ПЯ­ЧЭН­НЕ

У 2021 го­дзе Мі­ніс­тэр­ствам ку­ль­ту­ры і орга­на­мі кі­ра­ван­ня ку­ль­ту­рай у рэ­гі­ёнах за­бяс­пе­ча­на вы­ка­нан­не пла­наў па рэ­кан­струк­цыі, ка­пі­та­ль­ным і бя­гу­чым ра­мон­це аб’­ектаў ку­ль­ту­ры, на­быц­ці аб­ста­ля­ван­ня і му­зыч­ных інстру­мен­таў.

Гра­шо­выя срод­кі, вы­дзе­ле­ныя ў рам­ках Дзяр­жаў­най інвес­ты­цый­най пра­гра­мы ў аб’­ёме 15 млн руб­лёў, асво­ены ў 2021 го­дзе ў по­ўным аб’­ёме. Уве­дзе­ны ў экс­плу­ата­цыю: пер­шы і чац­вёр­ты пус­ка­выя ком­плек­сы На­цы­яна­ль­на­га мас­тац­ка­га му­зея Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь; трэ­цяя чар­га аб’­екта “Рэ­кан­струк­цыя з рэ­стаў­ра­цы­яй кас­цё­ла Бо­жа­га Це­ла ў г. Ня­сві­жы” — крып­та; чац­вёр­ты пус­ка­вы ком­плекс аб’­екта “По­мнік архі­тэк­ту­ры XIX ста­год­дзя. Ко­саў­скі па­ла­ца­ва-па­рка­вы ансамбль”.

Вы­ка­на­ны ка­пі­та­ль­ны ра­монт на 14 аб’­ектах ку­ль­ту­ры і бя­гу­чы ра­монт на 27 аб’­ектах на агу­ль­ную су­му 5,8 млн руб­лёў.

На на­быц­цё му­зыч­ных інстру­мен­таў і аб­ста­ля­ван­ня вы­дзе­ле­на і асво­ена ў 2021 го­дзе бо­льш як 6 млн руб­лёў. За­куп­ле­на 1344 адзін­кі інстру­мен­таў (157% ад пла­на), ад­ра­ман­та­ва­на 709 адзі­нак інстру­мен­таў (193% ад пла­на).

У 2022 го­дзе на пра­цяг бу­даў­ніц­тва 9 аб’­ектаў вы­дзе­ле­ны срод­кі рэ­спуб­лі­кан­ска­га бю­джэ­ту ў аб’­ёме 13 162,9 тыс. руб­лёў, на ка­пі­та­ль­ны ра­монт 17 аб’­ектаў прад­угле­джа­на 4201,3 тыс. руб­лёў, на бя­гу­чы ра­монт 22 уста­ноў ку­ль­ту­ры — 2 359,1 тыс. руб­лёў.

МІЖ­НА­РОД­НАЕ СУ­ПРА­ЦОЎ­НІЦ­ТВА

У 2021 го­дзе пра­йшлі Дні ку­ль­ту­ры Бе­ла­ру­сі ў Ка­зах­ста­не і ў Пры­мор­скім краі Рас­ійскай Фе­дэ­ра­цыі, а так­са­ма Дні ку­ль­ту­ры Та­джы­кіс­та­на ў Бе­ла­ру­сі. Ад­быў­ся шэ­раг зна­ка­вых ме­рап­ры­емстваў у рам­ках 30-год­дзя ўтва­рэн­ня СНД. Ся­род іх — 36-е па­ся­джэн­не Са­ве­та па ку­ль­тур­ным су­пра­цоў­ніц­тве дзяр­жаў — удзе­ль­ніц СНД пад стар­шын­ствам Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь, Між­на­род­ная вы­стаў­ка “ART EXPO” дзяр­жаў — удзе­ль­ніц СНД у г.Ба­ры­са­ве і іншыя.

Важ­ным на­прам­кам на­шай ра­бо­ты з’яў­ля­ецца актыў­нае ўза­ема­дзе­янне з гра­мад­скі­мі аб’­яднан­ня­мі бе­ла­ру­саў за­меж­жа, якія ця­пер на­ліч­ва­юць 207 арга­ні­за­цый.

У рам­ках пра­вя­дзен­ня Дзён бе­ла­рус­кай ку­ль­ту­ры ў Рэ­спуб­лі­цы Ка­зах­стан у кас­трыч­ні­ку 2021 го­да ад­бы­ла­ся сус­трэ­ча прад­стаў­ні­коў бе­ла­рус­кай ды­яспа­ры Ка­зах­ста­на з га­ра­доў Нур-Сул­тан, Ка­ра­ган­да, Па­ўла­дар.

У ліс­та­па­дзе 30 кі­раў­ні­коў за­меж­ных бе­ла­рус­кіх ама­тар­скіх ка­лек­ты­ваў мас­тац­кай твор­час­ці з 7 кра­ін пра­йшлі ста­жы­роў­ку ва ўста­но­вах ку­ль­ту­ры.

У 2022 го­дзе Мі­ніс­тэр­ствам ку­ль­ту­ры за­пла­на­ва­на пра­вя­дзен­не аб­мен­ных Дзён ку­ль­ту­ры з Рас­ійскай Фе­дэ­ра­цы­яй, шэ­ра­гам дзяр­жаў СНД, Кі­тай­скай На­род­най Рэ­спуб­лі­кай (у анлайн-фар­ма­це), арга­ні­за­цыя ў но­вым фар­ма­це Фес­ты­ва­лю на­цы­яна­ль­ных ку­ль­тур, у якім пры­муць удзел прад­стаў­ні­кі ўсіх гра­мад­скіх аб’­яднан­няў бе­ла­ру­саў за­меж­жа. Сён­ня гэ­тая іні­цы­яты­ва ўжо вы­клі­ка­ла ста­ноў­чы рэ­за­нанс у ды­яспа­рах.

Інфар­ма­цый­нае за­бес­пя­чэн­не дзей­нас­ці сфе­ры ку­ль­ту­ры

На­ко­ль­кі важ­ная сво­еча­со­ва пад­адзе­ная інфар­ма­цыя, пра­ві­ль­на вы­бу­да­ва­ная інфар­ма­цый­ная па­лі­ты­ка, да­лі зра­зу­мець падзеі апош­ніх га­доў.

Сён­ня ві­да­воч­ная за­пат­ра­ба­ва­насць гра­мад­ства да апе­ра­тыў­на­га прад­астаў­лен­ня інфар­ма­цыі, аб чым свед­чыць ці­ка­васць да тэ­ле­грам-ка­на­ла мі­ніс­тэр­ства. То­ль­кі за апош­ні ме­сяц ко­ль­касць яго­ных пад­піс­чы­каў па­вя­лі­чы­ла­ся на 9%. Важ­на пра­цяг­ваць і пад­вы­шаць эфек­тыў­насць пра­цы ў інфар­ма­цый­ным по­лі.

Па­ва­жа­ныя чле­ны ка­ле­гіі і за­про­ша­ныя!

У 2022 го­дзе мы ста­вім пе­рад га­лі­ной ку­ль­ту­ры важ­ныя і ад­каз­ныя за­да­чы, якія бу­дуць са­дзей­ні­чаць па­спя­хо­вай рэ­алі­за­цыі мэт пра­вя­дзен­ня Го­да гіс­та­рыч­най па­мя­ці, рос­ту эка­на­міч­ных па­каз­чы­каў дзей­нас­ці арга­ні­за­цый ку­ль­ту­ры і да­хо­даў ра­бот­ні­каў, па­вы­шэн­ню аўта­ры­тэ­ту і прэс­ты­жу на­цы­яна­ль­най ку­ль­ту­ры ў Бе­ла­ру­сі і за мя­жой.

У га­лі­не кад­ра­вай ра­бо­ты:

за­бяс­пе­чыць рэ­алі­за­цыю пла­наў ме­рап­ры­емстваў па фар­мі­ра­ван­ні дзей­сна­га рэ­зер­ву кад­раў, не да­пус­каць на­зна­чэн­ня на па­са­ды кі­раў­ні­коў ра­бот­ні­каў, ра­ней зво­ль­не­ных па дыс­крэ­ды­ту­ючых аб­ста­ві­нах;

пры­няць у дзяр­жаў­ных арга­ні­за­цы­ях ку­ль­ту­ры Ко­дэкс го­на­ру пра­цаў­ні­коў ку­ль­ту­ры.

У га­лі­не пра­ва­во­га рэ­гу­ля­ван­ня сфе­ры ку­ль­ту­ры:

пры­няць За­кон аб уня­сен­ні змя­нен­няў і да­паў­нен­няў у Ко­дэкс Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь аб ку­ль­ту­ры.

У га­лі­не са­цы­яль­на-эка­на­міч­на­га раз­віц­ця ку­ль­ту­ры:

па­вя­лі­чыць не менш чым на 7,5% аб’­ём па­за­бю­джэт­ных (улас­ных) да­хо­даў;

за­бяс­пе­чыць рост не менш чым на 2% аб’­ёму экс­пар­ту па­слуг арга­ні­за­цы­ямі, пад­па­рад­ка­ва­ны­мі Мі­ніс­тэр­ству ку­ль­ту­ры;

за­бяс­пе­чыць па­ве­лі­чэн­не не менш чым на 9% аб’­ёму па­за­бю­джэт­ных (улас­ных) да­хо­даў, якiя на­кi­роў­ва­юцца на сты­му­лю­ючыя вы­пла­ты ра­бот­ні­кам арга­ні­за­цый ку­ль­ту­ры.

У га­лі­не пра­фе­сій­на­га мас­тац­тва:

пры­цяг­ваць да пра­вя­дзен­ня дзяр­жаў­ных спе­цы­яль­ных ме­рап­ры­емстваў ма­ла­дых рэ­жы­сё­раў (не менш за два за год) і прад­стаў­ні­коў та­ле­на­ві­тай мо­ла­дзі — пе­ра­мож­цаў між­на­род­ных, на­цы­яна­ль­ных, рэ­гі­яна­ль­ных кон­кур­саў і фес­ты­ва­ляў (не менш за 30 за год);

ажыц­ця­віць пе­ра­ход дзяр­жаў­ных тэ­атраў на но­вы ме­ха­нізм бю­джэт­на­га фі­нан­са­ван­ня;

пра­вес­ці інвен­та­ры­за­цыю тво­раў ма­ну­мен­та­ль­на­га і ма­ну­мен­та­ль­на-дэ­ка­ра­тыў­на­га мас­тац­тва, уста­ноў­ле­ных у Рэ­спуб­лі­цы Бе­ла­русь, і сфар­мі­ра­ваць рэ­спуб­лі­кан­скі пе­ра­лік гэ­тых тво­раў.

У га­лі­не ад­ука­цыі:

су­мес­на з аб­лвы­кан­ка­ма­мі, Мін­скім гар­вы­кан­ка­мам, арга­ні­за­цы­ямі — за­каз­чы­ка­мі кад­раў пры­няць ме­ры па па­ве­лі­чэн­ні на­ву­чэн­цаў па мэ­та­вым на­кі­ра­ван­ні;

ад­крыць гру­пы для на­ву­чан­ня па ад­ука­цый­ных пра­гра­мах па­вы­шэн­ня ква­лі­фі­ка­цыі кі­раў­ні­коў і на­стаў­ні­каў дзі­ця­чых школ мас­тац­тваў, ра­бот­ні­каў клуб­ных арга­ні­за­цый, ме­та­дыч­ных цэн­траў на­род­най твор­час­ці, тэ­атра­ль­на-ві­до­віш­чных арга­ні­за­цый, спе­цы­яліс­таў, ад­каз­ных за ахо­ву гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­най спад­чы­ны;

за­бяс­пе­чыць рост ко­ль­кас­ці на­ву­чэн­цаў — за­меж­ных гра­ма­дзян ва ўста­но­вах вы­шэй­шай і ся­рэд­няй спе­цы­яль­най ад­ука­цыі;

у мэ­тах па­ве­лі­чэн­ня экс­пар­ту ад­ука­цый­ных па­слуг акты­ві­за­ваць ра­бо­ту па па­пу­ля­ры­за­цыі бе­ла­рус­кай ад­ука­цыі за мя­жой, у пер­шую чар­гу ў кра­інах СНД, па­вы­шэн­ні яе кан­ку­рэн­таз­до­ль­нас­ці.

У га­лі­не ку­ль­тур­на-асвет­ніц­кай ра­бо­ты:

пра­вес­ці рэ­арга­ні­за­цыю ўста­ноў ку­ль­ту­ры шля­хам ства­рэн­ня ўста­ноў зме­ша­на­га ты­пу зы­хо­дзя­чы з ко­ль­кас­ці жы­ха­роў на­се­ле­ных пун­ктаў;

рэ­алі­за­ваць пі­лот­ны пра­ект фі­нан­са­ван­ня біб­лі­ятэк з пры­мя­нен­нем на­рма­ты­ву бю­джэт­най за­бяс­пе­ча­нас­ці рас­хо­даў на ака­зан­не па­слуг у раз­лі­ку на ад­ну ты­ся­чу ча­ла­век, якія жы­вуць на тэ­ры­то­рыі ад­мі­ніс­тра­цый­на-тэ­ры­та­ры­яль­най адзін­кі;

ства­рыць рэ­гі­яна­ль­ныя цэн­тры на ба­зе аб­лас­ных біб­лі­ятэк па аб­ліч­боў­цы біб­лі­ятэч­ных да­ку­мен­таў, аснас­ціў­шы іх не­абход­ным аб­ста­ля­ван­нем і пра­грам­ным за­бес­пя­чэн­нем.

У га­лі­не кі­не­ма­таг­ра­фіі:

за­бяс­пе­чыць на­рош­чван­не су­мес­най вы­твор­час­ці фі­ль­маў з Рас­ійскай Фе­дэ­ра­цы­яй, Уз­бе­кіс­та­нам, Ка­зах­ста­нам;

па­шы­рыць рын­кі збы­ту бе­ла­рус­кай фі­ль­мап­ра­дук­цыі за кошт кра­ін СНД, Кі­тай­скай На­род­най Рэ­спуб­лі­кі і іншых дзяр­жаў азі­яцка­га рэ­гі­ёна;

у мэ­тах пры­цяг­нен­ня та­ле­на­ві­тай мо­ла­дзі да вы­твор­час­ці фі­ль­маў пра­вес­ці кон­курс кі­нап­ра­ектаў ся­род ма­ла­дых кі­не­ма­таг­ра­фіс­таў з пра­вя­дзен­нем па яго вы­ні­ках ма­ла­дзёж­на­га кі­на­фес­ты­ва­лю.

У га­лі­не ахо­вы гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­най спад­чы­ны:

пра­вес­ці ў 2022 го­дзе ма­ні­то­рынг ста­ну не­ру­хо­мых ма­тэ­ры­яль­ных гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ных каш­тоў­нас­цей;

рас­пра­ца­ваць і рэ­алі­за­ваць пла­ны ме­рап­ры­емстваў на пе­ры­яд да 2025 го­да па за­ха­ван­ні гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­ных каш­тоў­нас­цей па­кро­ка­вы­мі дзея­ння­мі па кож­ным аб’­екце, які зна­хо­дзіц­ца ў не­зда­ва­ль­ня­ючым ста­не;

рас­пра­ца­ваць і рэ­алі­за­ваць пла­ны кі­ра­ван­ня Мір­скім і Ня­свіж­скім за­мка­мі як аб’­екта­мі ЮНЕС­КА.

У га­лі­не ка­пі­та­ль­на­га бу­даў­ніц­тва і ма­тэ­ры­яль­на-тэх­ніч­на­га за­бес­пя­чэн­ня га­лі­ны ку­ль­ту­ры:

за­бяс­пе­чыць кан­троль за хо­дам бу­даў­ніц­тва і вы­ка­нан­нем гра­фі­каў вы­твор­час­ці ра­бот на аб’­ектах ку­ль­ту­ры;

у пер­ша­чар­го­вым па­ра­дку на­кі­роў­ваць срод­кі рэ­спуб­лі­кан­ска­га і мясц­овых бю­джэ­таў на фі­нан­са­ван­не ўвод­ных аб’­ектаў, а так­са­ма аб’­ектаў, якія ма­юць вы­со­кую сту­пень бу­даў­ні­чай га­тоў­нас­ці;

у тэр­мін да 20 снеж­ня 2022 го­да ўвес­ці ў экс­плу­ата­цыю аб’­екты: Ко­саў­скі па­ла­ца­ва-па­рка­вы ансамбль і ком­плекс бы­ло­га ка­ле­гі­ума езу­ітаў у в. Юра­ві­чы;

Мі­ніс­тэр­ству ку­ль­ту­ры су­мес­на з Мі­ніс­тэр­ства­мі эка­но­мі­кі і фі­нан­саў пра­пра­ца­ваць пы­тан­не вы­дзя­лен­ня да­дат­ко­вых срод­каў на за­вяр­шэн­не ра­бо­ты ў га­лоў­ным кор­пу­се па­ла­ца­ва-па­рка­ва­га ансам­бля ў вёс­цы Жы­лі­чы з мэ­тай уво­ду яго ў экс­плу­ата­цыю ў 2022 го­дзе;

Ві­цеб­ска­му аб­лвы­кан­ка­му да 1 чэр­ве­ня 2022 г. за­вяр­шыць ка­пі­та­ль­ны ра­монт Па­ла­ца ку­ль­ту­ры ў го­ра­дзе Ба­рань Аршан­ска­га ра­ёна.

У га­лі­не між­на­род­на­га су­пра­цоў­ніц­тва:

у мэ­тах пра­соў­ван­ня бе­ла­рус­кай ку­ль­ту­ры за­бяс­пе­чыць ства­рэн­не і раз­мяш­чэн­не на сай­тах арга­ні­за­цый ку­ль­ту­ры анлайн-вер­сій ме­рап­ры­емстваў з суб­ціт­ра­мі на англій­скай і кі­тай­скай мо­вах, удзел у між­на­род­ных анлайн-фес­ты­ва­лях і кон­кур­сах;

су­мес­на з Мі­ніс­тэр­ствам за­меж­ных спраў аказ­ваць да­па­мо­гу арга­ні­за­цы­ям ку­ль­ту­ры Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь ва ўста­наў­лен­ні пра­мых кан­так­таў з за­меж­ны­мі парт­нё­ра­мі для арга­ні­за­цыі гас­тро­ляў, пры­цяг­нен­ня за­меж­най бяз­вып­лат­най да­па­мо­гі для рэ­алі­за­цыі ку­ль­тур­ных пра­ектаў;

для фар­мі­ра­ван­ня ста­ноў­ча­га імі­джу дзяр­жа­вы за­бяс­печ­ваць вы­ступ­лен­ні кан­струк­тыў­на на­стро­еных прад­стаў­ні­коў бе­ла­рус­кай ды­яспа­ры за мя­жой у срод­ках ма­са­вай інфар­ма­цыі ў су­вя­зі з важ­ны­мі падзе­ямі ўнут­ра­на­га і між­на­род­на­га жыц­ця Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь.

За­вяр­ша­ючы свой да­клад, ха­чу падзя­ка­ваць кож­на­му з вас і вы­ка­заць надзею на прад­уктыў­ную пра­цу ў да­лей­шым.