НАМАЛЯВАЦЬ ФРЭСКУ? НУ ПАСПРАБУЙ!
Напрыклад, Мастацкая галерэя ў Полацку, філіял Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка, якая размяшчаецца ў адным з карпусоў былога езуіцкага калегіума, прапануе сваім наведвальнікам паўдзельнічаць у вырабе самай сапраўднай фрэскі па прыкладзе сценапісу XII—XIX стагоддзяў Спаса-Прэабражэнскага храма ў Полацку.
— Намаляваць фрагмент фрэскі каштуе не так шмат — усяго пяць рублёў, і больш за ўсё ахвотна замаўляюць такі ўрок малявання студэнты або маладыя людзі, — кажа загадчыца Мастацкай галерэі Ларыса Лысенка. — Больш дарослыя людзі гэтым не цікавяцца, а школьнікі, на жаль, пакуль да нас хадзіць перасталі ў сувязі з неспрыяльнай эпідэміялагічнай сітуацыяй.
Сярод іншых цікавых прапаноў Мастацкай галерэі — наведванне гравёрнай майстэрні. Тут можна адчуць сябе сапраўдным Францыскам Скарынам са слаўнага горада Полацка, папрацаваўшы і выразаўшы сваю аўтарскую гравюру. Пасля, з дапамогай супрацоўнікаў, яе можна нават адціснуць на паперы, як гэта рабіў славуты палачанін, і забраць з сабой дадому гэтыя адбіткі. Канешне, наўрад ці яны будуць карыстацца такім жа попытам у сучаснікаў, як “Апостал” ці “Малая падарожная кніжка” Скарыны. Разам з тым, натуральна, пэўная ўвага, павага і, можа, нават белая зайздрасць ад родных і блізкіх неафіта-гравёра будзе яму забяспечана.
Сярод іншых цікавых прапаноў Мастацкай галерэі — фотасесіі ў інтэр’ерах і экскурсіі з аўдыягідам. А ў арт-майстэрні “Калекцыйныя скарбы” кожны ахвотны можа выканаць з гліны рэпліку — мастацкі твор, які адрозніваецца ад арыгіналу памерамі або асобнымі дэталямі выявы, — і забраць яе з сабой. Не варта і казаць, што, маючы падобныя цікавосткі, план платных паслуг супрацоўнікі ўстановы выканалі без асаблівых цяжкасцей.
І яшчэ. Акрамя працы з рэальнымі наведвальнікамі, супрацоўнікі Мастацкай галерэі актыўна працуюць з віртуальнымі гасцямі. Так, па словах Ларысы Лысенка, установа мае сваю старонку ў інтэрнэце — агульны сайт усяго Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка, — а таксама актыўна ўзаемадзейнічае з наведвальнікамі праз сацыяльныя сеткі. У іх размяшчаецца актуальная інфармацыя пра новыя выставы або рэкламуецца дзейнасць галерэі.
ЧАМУ НЕ ПРАДАЮЦЦА СУВЕНІРЫ?
Калі Ларыса Лысенка запэўніла мяне, што ў параўнанні з 2020 годам колькасць наведвальнікаў у Мастацкай галерэі ў Полацку засталася прыкладна такой жа, то ў Карціннай галерэі імя Леаніда Дробава, якая месціцца ў Акцябрскім раёне Гомельскай вобласці, — іншая карціна.
— Наведвальнікаў у нас было летась менш, чым пазалетась, — кажа загадчыца Карціннай галерэі Святлана Гарбар. — Разам з тым, мы ўсё гэтак жа працуем, ладзім разнастайныя акцыі, майстар-класы, актыўна запрашаем наведваць экспазіцыю нашай установы, робім выязныя мерапрыемствы.
Як кажа Святлана Гарбар, у фондах карціннай галерэі, якая з’яўляецца філіялам Цэнтра гісторыі і культуры Акцябрскага раёна, сабраны калекцыі жывапісу, графікі, скульптуры, фотадакументаў. У трох залах можна ўбачыць палотны розных аўтараў (пераважная большасць з іх — мясцовыя) і разнастайнай тэматыкі — партрэты, пейзажы, нацюрморты. Ва ўстанове на пастаяннай аснове экспануецца выстава работ Леаніда Дробава пад назвай “Палітра памяці”. Акрамя таго, тут жа дзейнічаюць выставы лялек, камянёў і нават персанажаў беларускай міфалогіі.
На жаль, у Карціннай галерэі імя Леаніда Дробава няма свайго сайта, таму актуальную інфармацыю пра ўласную дзейнасць супрацоўнікі выкладваюць на старонках у сацыяльных сетках. Не прадаюць тут і сувеніры для наведвальнікаў, бо, па словах Святланы Гарбар, для гэтага патрэбны касавы апарат, які ва ўстанове адсутнічае.
ПА ЗАЯЎЛЕНЫХ ТЭМАХ...
А вось у Светлагорску, у Карціннай галерэі “Традыцыя” імя Германа Пранішнікава, свой сайт на прасторах інтэрнэту знайшоўся. Па адрасе gallery.svet.museum.by можна адшукаць шмат цікавай інфармацыі і пра саму ўстанову культуры, адкрытую ў 1992 годзе, і пра яе дзейнасць.
— У нас пастаянна ладзяцца выставы мясцовых мастакоў, а яшчэ мы актыўна супрацоўнічаем з абласным аддзяленнем Саюза мастакоў Беларусі, таму ў нас можна пабачыць і работы творцаў з усёй Гомельшчыны, — расказала “К” дырэктар Карціннай галерэі “Традыцыя” імя Германа Пранішнікава Наталля Акінцова. — Ёсць у нас і анлайн-праекты, разлічаныя на віртуальнага наведвальніка.
Па словах Наталлі Акінцовай, ва ўстанове працягваецца работа па азнаямленні працоўных калектываў горада з фондамі карціннай галерэі. Таксама ладзяцца выезды ва ўстановы адукацыі горада і раёна. Так, у рамках супрацоўніцтва з установамі адукацыі карцінная галерэя ажыццяўляе падбор і дэманстрацыю матэрыялаў па заяўленых тэмах, напрыклад “Мастакі Светлагорска пра Светлагорск”, “Зіма бывае розная”, “Што такое партрэт”, “Біблейская тэматыка работ Ісачова” і некаторых іншых.
— Асноўны фонд карціннай галерэі складае больш за 600 твораў мастацтва: жывапіс, графіка, скульптура, — адзначае Наталля Акінцова. — Гэта працы нашых беларускіх і замежных мастакоў, падораныя ці набытыя для карціннай галерэі.
У горадзе на пастаяннай аснове працуюць выставы мастакоў і скульптараў Светлагоршчыны пад назвай “Светлагорскі вернісаж”. Таксама традыцыйнымі з’яўляюцца выставы жанчын-мастачак Гомельшчыны. І, натуральна, акрамя выставачнай дзейнасці, на базе галерэі ладзяцца разнастайныя культурна-масавыя мерапрыемствы: майстар-класы, інтэрактыўныя лекцыі, квэсты, перформансы ды тэматычныя сустрэчы.
А ЯК У ВЁСЦЫ МАХРО?
Пра падобную дзейнасць мне расказвалі і ў іншых мастацкіх галерэях Беларусі. Напрыклад, у Карціннай галерэі Аляксея Кузьміча, якая з’яўляецца філіялам музейнага комплексу Напалеона Орды і месціцца ў вёсцы Махро Іванаўскага раёна Брэсцкай вобласці, здаўна ладзяць экскурсіі, віктарыны, арт-гадзіны, выязныя выставы. Таксама тут, у галерэі, можна ўбачыць жывапісныя творы і асабістыя рэчы знакамітага земляка.
— Зала, прысвечаная Аляксею Кузьмічу, падзеленая на некалькі сектараў па тэмах і перыядах яго творчасці, — кажа загадчык галерэі Вольга Клімавец. — Створаны мемарыяльны куток з асабістымі рэчамі і прадметамі з майстэрні мастака, дзе можна пабачыць мальберт, эцюднік, фарбы і пэндзлі, працоўныя інструменты, кнігі і часопісы з дарчымі надпісамі.
Як кажа Вольга Клімавец, апошнім часам колькасць наведвальнікаў установы значна скарацілася, бо і ў школах раёна, і ў летніках экскурсіі былі пад забаронай. А вось экскурсіі для наведвальнікаў з санаторыя “Алеся”, які месціцца непадалёк, праходзілі гэтак жа часта, як і звычайна.
“РАСКРУЦІЦЦА” ПРАЗ СЕЦІВА
Адзначу, што на скарачэнне колькасці наведвальнікаў скардзіліся мне далёка не ўсе загадчыкі мастацкіх галерэй. Напрыклад, апошняе маё тэлефанаванне было ў Рэчыцу. Тут у Карціннай галерэі імя Аляксандра Ісачова, якая з’яўляецца філіялам мясцовага краязнаўчага музея, працуюць дзве экспазіцыйныя залы. У адной месціцца пастаянная экспазіцыя жывапісных і графічных работ Аляксандра Ісачова з фондаў Рэчыцкага краязнаўчага музея, а ў другой ладзяцца зменныя выставы жывапісу і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва з фондаў і прыватных калекцый.
Дык вось. Выкананню плана платных паслуг дапамагае тое, што цяпер установу наведвае нашмат больш людзей, чым у 2020 годзе. Як кажа дырэктар Рэчыцкага краязнаўчага музея Наталля Заева, па яе меркаванні, колькасць наведвальнікаў выйшла прыкладна на даковідны ўзровень. Акрамя таго, у Рэчыцкім краязнаўчым музеі дзейнічае сувенірная крама, дзе, сярод іншага, можна набыць і палотны мясцовых мастакоў.
— Апроч усяго, мы актыўна пазіцыянуем сваю работу, у тым ліку і працу Карціннай галерэі, у інтэрнэце, — кажа Наталля Заева. — А ўсё дзякуючы таму, што ў нас ёсць свой сайт, які з’явіўся ў канцы 2020 года. Таксама мы шырока выкарыстоўваем сацыяльныя сеткі. Напрыклад, для таго, каб пашырыць кола нашых аднадумцаў і прыхільнікаў, мы завітвалі на сайты рэчыцкіх школ, шукалі там прозвішчы настаўнікаў і дадавалі іх сабе ў сябры ў сацыяльных сетках. Бо, як вядома, школьнікі — гэта асноўны наш кантынгент сярод наведвальнікаў. Увогуле магу сказаць, што за год колькасць нашых падпісчыкаў і наведвальнікаў у Сеціве павялічылася прыкладна ў 3-4 разы.
Як бачна, карцінныя галерэі, як і іншыя ўстановы культуры ў розных кутках Беларусі, нягледзячы на наяўную эпідэміялагічную сітуацыю, навучыліся працаваць з наведвальнікамі досыць паспяхова. А актыўнасць у сацыяльных сетках, стварэнне сваіх сайтаў і іх пазіцыянаванне ды “раскрутка” на прасторах інтэрнэту дапамагаюць ім у гэтай працы, што называецца, напоўніцу і не менш за стварэнне сувенірных крамаў ды ўвядзенне шэрагу новых платных паслуг. Перспектывы ў гэтым кірунку, падаецца, даволі значныя. Імкнуцца дасягнуць максімальных вынікаў — задача не толькі супрацоўнікаў мастацкіх галерэй у буйных гарадах, але і ў невялікіх райцэнтрах Беларусі.