Штотыднёвая грамадска-асветнiцкая газета
Выдаецца з кастрычнiка 1991 года
За­па­ве­ты Аляк­сан­дра Са­лаў­ёва
У Ві­цеб­ску шмат га­доў існа­ва­ла тра­ды­цыя — вя­лі­кі­мі вы­ста­ва­мі ў ся­рэ­дзі­не ве­рас­ня адзна­чаць дзень на­ра­джэн­ня Сан Са­ны­ча, як па-род­на­му ўсе на­зы­ва­лі ста­рэй­ша­га ві­цеб­ска­га мас­та­ка, па­тры­ярха і ле­ген­ду ві­цеб­ска­га аван­гар­да Аляк­сан­дра Са­лаў­ёва. І сё­ле­та тра­ды­цыя не пе­ра­рва­ла­ся — у Ві­цеб­скім цэн­тры су­час­на­га мас­тац­тва ад­кры­ла­ся вы­ста­ва да 95-год­дзя мас­та­ка. Вось то­ль­кі ўпер­шы­ню падзея ад­бы­ла­ся ўжо без са­мо­га твор­цы — у маі гэ­та­га го­да Аляк­сандр Аляк­сан­дра­віч па­кі­нуў свет. Раз­ам з ад­крыц­цём вы­ста­вы да яго­на­га дня на­ра­джэн­ня пра­йшоў і ве­чар па­мя­ці. Што бу­дзе з вя­лі­кай твор­чай спад­чы­най Аляк­сан­дра Са­лаў­ёва, з біб­лі­ятэ­кай, з архі­вам? Усё за­веш­ча­на Цэн­тру су­час­на­га мас­тац­тва.
Па­ўста­год­дзя на вар­це па­мя­ці
25 ве­рас­ня 1971 го­да ад­бы­ло­ся ўра­чыс­тае ад­крыц­цё Ме­ма­ры­яль­на­га ком­плек­са “Брэс­цкая крэ­пасць-ге­рой”, яко­му бы­ло на­ка­на­ва­на зра­біц­ца ад­ным з са­мых зна­ка­вых мес­цаў па­мя­ці пра падзеі Вя­лі­кай Айчын­най вай­ны, шы­ро­ка вя­до­мых не то­ль­кі ў Бе­ла­ру­сі, але і да­лё­ка за яе меж­амі. Сё­ле­та 24 ве­рас­ня ў Брэс­це пра­йшлі ўра­чыс­тыя ме­рап­ры­емствы, пры­мер­ка­ва­ныя да пя­ці­дзе­ся­ці­год­дзя ком­плек­са, які з гэ­тай на­го­ды быў уша­на­ва­ны ад­ной з най­вы­шэй­шых дзяр­жаў­ных уз­на­га­род Бе­ла­ру­сі — ордэ­нам Фран­цыс­ка Ска­ры­ны. Якім быў шлях ле­ген­дар­най крэ­пас­ці да ста­ту­су Ме­ма­ры­яла, і як ця­пер тут збе­ра­га­ецца па­мяць аб падзе­ях ва­сь­мі­дзе­ся­ці­га­до­вай да­ўні­ны, а так­са­ма аб іншых, не менш ці­ка­вых эпі­зо­дах з мі­нуў­шчы­ны гэ­тай не­звы­чай­най мясц­іны?
Ад­чуць па­чуц­цё пры­го­жа­га
Гэ­ты ма­тэ­ры­ял пра шко­лу мас­тац­тваў род­на­га Бе­ра­зі­но мне асаб­лі­ва тра­пят­лі­ва пі­саць. Бо яшчэ шко­ль­ні­кам я ка­ля двух га­доў браў уро­кі гі­та­ры. І хоць інстру­мент па­куль што не пад­па­рад­коў­ва­ецца ўсім ма­ім му­зыч­ным жа­дан­ням, з лю­боў­ю ўспа­мі­наю ча­сы, як не без на­стой­лі­вас­ці атрым­лі­ва­ла­ся граць ме­ло­дыі лю­бі­ма­га гур­та, раз­бі­рац­ца ў но­тах, пра­во­дзіць доў­гія за­нят­кі до­ма і ў сце­нах гэ­та­га бу­дын­ка. Але не то­ль­кі ў мя­не бы­лі вы­дат­ныя мо­ман­ты па­гру­жэн­ня ў твор­часць. Бя­рэ­зін­ская шко­ла мас­тац­тваў у ліс­та­па­дзе адзна­чыць 60-га­до­вы юбі­лей, а зна­чыць праз яе кла­сы пра­йшла вя­лі­кая ко­ль­касць дзя­цей, у якіх раз­ві­ва­ла­ся па­чуц­цё пры­го­жа­га. Та­му я і вы­ра­шыў на­ве­даць род­ныя сце­ны.
Па­пу­ля­ры­зу­ючы ку­ль­ту­ру до­ма і за мя­жой
28 ве­рас­ня ад­бы­ла­ся чар­го­вая апа­рат­ная на­ра­да мі­ніс­тра ку­ль­ту­ры Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь Ана­то­лія Мар­ке­ві­ча з на­ча­ль­ні­ка­мі ўпраў­лен­няў і ад­дзе­лаў мі­ніс­тэр­ства. Дзя­ку­ючы срод­кам ві­дэа­су­вя­зі удзел у на­ра­дзе пры­ня­лі так­са­ма на­ча­ль­ні­кі ўпраў­лен­няў ку­ль­ту­ры аб­лас­ных вы­ка­наў­чых ка­мі­тэ­таў.
Якой бу­дзе на­ступ­ная зна­ход­ка?
“К” пі­са­ла ўжо, што ў Га­ль­шан­скім за­мку пад­час ад­на­ўлен­чых ра­бот бы­ла ад­шу­ка­на ўні­ка­ль­ная пліт­ка. Гіс­то­рыя, як ака­за­ла­ся, мае пра­цяг. Вы­яўле­на яшчэ і тэ­ра­ко­та­вая пад­ло­га XVII ста­год­дзя. Сло­вам, за­мак пра­цяг­вае здзіў­ляць сва­імі та­ямні­ца­мі.
Еўра­пей­ская спад­чы­на ў Вя­лі­кім
30 ве­рас­ня па іні­цы­яты­ве і пры пад­трым­цы Мі­ніс­тэр­ства ку­ль­ту­ры Бе­ла­ру­сі ў Вя­лі­кім тэ­атры опе­ры і ба­ле­та на­шай кра­іны ад­бы­ло­ся ўра­чыс­тае свят­ка­ван­не Дзён еўра­пей­скай спад­чы­ны.
Бяс­пе­ка пра­цы - спра­ва важ­ная
У мі­ніс­тэр­стве ку­ль­ту­ры 29 ве­рас­ня ад­бы­ла­ся на­ра­да па вы­ні­ках вы­ка­нан­ня ком­плек­сна­га пла­на ме­рап­ры­емстваў па за­бес­пя­чэн­ні бяс­пе­кі вы­твор­чай дзей­нас­ці за сту­дзень-жні­вень 2021 го­да з удзе­лам кі­раў­ні­коў дзяр­жаў­ных арга­ні­за­цый, пад­па­рад­ка­ва­ных мі­ніс­тэр­ству. На сус­трэ­чы за­кра­на­лі­ся так­са­ма тэ­мы пра­цоў­най дыс­цып­лі­ны, па­жар­най бяс­пе­кі, ахо­вы пра­цы, уста­ноў­ле­ных па­тра­ба­ван­няў па экс­плу­ата­цыі бу­дын­каў, пад­тры­ман­ні ў па­ра­дку пры­лег­лых да іх тэ­ры­то­рый. Пра­во­дзіў на­ра­ду на­мес­нік мі­ніс­тра ку­ль­ту­ры Сяр­гей Са­ра­кач.
Ка­лі б Да­рэ жыў сён­ня…
У вы­ста­вач­най за­ле На­цы­яна­ль­на­га цэн­тра су­час­ных мас­тац­тваў экс­па­ну­юцца тво­ры Гус­та­ва Да­рэ. Гэ­та бо­льш за 120 лі­таг­ра­фій — ілюс­тра­цый да сус­вет­на вя­до­мых кніг. Ды і са­мі гэ­тыя ілюс­тра­цыі сус­вет­на вя­до­мыя. Мы ж іх ра­ней ба­чы­лі то­ль­кі ў пе­ра­вы­дан­нях сус­вет­най кла­сі­кі, пры­чым не­дас­ка­на­лая па­ліг­ра­фія не маг­ла пе­ра­даць мнос­тва ню­ансаў не­паў­тор­на­га сты­лю і тэх­ні­кі мас­та­ка, і, ад­па­вед­на, мы ме­лі ве­ль­мі пры­бліз­нае ўяў­лен­не, што за мас­так Гус­таў Да­рэ на­сам­рэч. Ця­пер жа ёсць маг­чы­масць на свае во­чы па­ба­чыць зроб­ле­нае ру­кою ге­нія.
Трыб’ют — па­ва­га на­цы­яна­ль­на­га
Ба­гац­це бе­ла­рус­ка­га на­ро­да не­маг­чы­ма апі­саць сло­ва­мі, яно не­абсяж­нае, бо скла­да­ецца з роз­ных ка­ва­лач­каў адзі­на­га цэ­ла­га — гэ­та і гіс­то­рыя кра­іны, леп­шыя і доб­рыя тра­ды­цыі на­ро­да, воб­раз жыц­ця бе­ла­ру­саў і, без­умоў­на, ку­ль­ту­ра — са­ма­быт­ная і не­паў­тор­ная. Ме­на­ві­та яна спры­яе эстэ­тыч­на­му, інтэ­лек­ту­аль­на­му раз­віц­цю гра­мад­ства, ро­біць ча­ла­ве­ка ча­ла­ве­кам, уз­вы­шае і ўзба­га­чае яго ду­хоў­ны свет.
Но­вая тэ­ры­то­рыя Фі­га­ро
1 кас­трыч­ні­ка, аку­рат у Між­на­род­ны дзень му­зы­кі, ад­кры­вае свой юбі­лей­ны 10-ы се­зон тэ­атр “Тэ­ры­то­рыя мю­зік­ла”. У гэ­ты ве­чар на сцэ­не Рэ­спуб­лі­кан­ска­га Па­ла­ца ку­ль­ту­ры пра­фса­юзаў ад­бу­дзец­ца прэм’ерны “Фі­га­ро” — спек­такль, пер­шым па­ка­зам яко­га гэ­ты ка­лек­тыў за­вяр­шаў улет­ку мі­ну­лы се­зон.
Яблы­кі жыц­ця і бо­лю
У Ма­гі­лёў­скім аб­лас­ным тэ­атры дра­мы і ка­ме­дыі імя В. Ду­ні­на-Мар­цін­ке­ві­ча, што ў Баб­руй­ску, ад­кры­лі 77-ы се­зон. Дзве “шчас­лі­выя ся­мёр­кі” па­зна­ча­ны бе­ла­рус­кай прэм’ерай — “Пэ­ся і Янко”, а так­са­ма VIII Рэ­спуб­лі­кан­скім фес­ты­ва­лем на­цы­яна­ль­най дра­ма­тур­гіі, што пры­зна­ча­ны на 12 — 16 ліс­та­па­да.
Каханне і смерць на самым узлёце
У 70-я га­ды мі­ну­ла­га ста­год­дзя апо­весць аме­ры­кан­ска­га пі­сь­мен­ні­ка і кі­нас­цэ­на­рыс­та Эры­ка Сі­га­ла “Гіс­то­рыя ка­хан­ня” бы­ла надзвы­чай па­пу­ляр­най не то­ль­кі ў шта­тах, але і да­лё­ка за іх меж­амі. Яна вы­йшла на­кла­дам у 30 мі­ль­ёнаў асоб­ні­каў і бы­ла пе­ра­кла­дзе­на на 33 мо­вы роз­ных на­ро­даў све­ту. Ад­на­ймен­ны фі­льм стаў лі­да­рам пра­ка­ту 1971 го­да. За сцэ­на­рый гэ­тай стуж­кі пі­сь­мен­нік атры­маў прэ­мію “За­ла­ты гло­бус”. Да­рэ­чы, са­вец­кія гле­да­чы не змаг­лі яго па­гля­дзець, тым не менш зна­ка­мі­тая пес­ня з яго гу­ча­ла ледзь не штод­ня з кож­на­га рэ­пра­дук­та­ра (час­цей за ўсё ў вы­ка­нан­ні Бі­се­ра Кі­ра­ва аль­бо Мус­лі­ма Ма­га­ма­ева).
З “мыш­кай” і кніж­кай
Я — ча­ла­век з псі­ха­ло­гі­яй жы­ха­ра ра­ённа­га цэн­тра. У та­кім, дзе ўсе сва­які, су­се­дзі і ро­дзі­чы, рос і ста­леў па­ло­ву жыц­ця. Сін­дром мес­тач­ко­ва­га го­на­ру — у кры­ві (“мес­тач­ко­вы” тут — ні­як не ад­моў­ная ры­са). Пра­ца­ваць на­ві­да­во­ку і шчы­ра — спра­ва цяж­кая, але рэ­аль­ная. Інша­га спо­са­бу “га­да­ваць” аўта­ры­тэт па­куль не пры­ду­ма­лі. Вось та­кая прэ­амбу­ла. А ця­пер — пра тое, што сён­ня хва­люе. Якім ба­чу ідэ­аль­ны ра­ён і яго ідэ­аль­ны ку­ль­тур­ны змест? Па­спра­бую ад­ка­заць. Ра­ёнам, як пад­аец­ца, па­ві­нен кі­ра­ваць мясцо­вы і ма­ла­ды ду­шой ча­ла­век. Каб не ехаў уве­ча­ры на­ча­ваць у іншы ра­ён, а раз­ам з жон­кай ішоў у РДК на кан­цэрт, спек­такль, тан­ца­ва­ль­ны ве­чар. Та­кія, па­вер­це, ёсць, з та­кі­мі я раз­маў­ляў і атрым­лі­ваў ад гэ­та­га за­да­ва­ль­нен­не.
Юзаф Су­рэ­віч. Жыц­цё, ад­да­дзе­нае тэ­атру
Мы пра­цяг­ва­ем зна­ёміць на­шых чы­та­чоў з на­ры­сам жыц­ця ад­на­го з са­мых вя­до­мых ві­лен­скіх тэ­атра­лаў ХІХ ста­год­дзя, пер­шыя кро­кі яко­га да пра­фе­сій­най сцэ­ны бы­лі зроб­ле­ныя ў ама­тар­скім фі­ла­мац­кім тэ­атры ў ма­ёнтку Слі­зе­няў у Бар­тні­ках, ку­ды ён па­тра­піў дзя­ку­ючы свай­му сва­яку Та­ма­шу За­ну.
Вяр­тан­не Па­ўноч­ных Афі­наў
25 ве­рас­ня ў ся­дзі­бе-му­зеі Агін­скіх у За­лес­сі ад­бы­ла­ся зна­ка­вая імпрэ­за. На­го­дай для яе па­слу­жы­ла тры­яда да­таў - 256 гадоў — з дня на­ра­джэн­ня Мі­ха­ла Кле­афа­са Агін­ска­га, 7 гадоў з дня за­сна­ван­ня му­зея, 6 гадоў ад­крыц­цю му­зей­най экс­па­зі­цыі. Каб да­ве­дац­ца, як пра­йшло свя­та і што но­ва­га ў За­лес­сі, мы па­ра­змаў­ля­лі з арга­ні­за­та­ра­мі і ўдзе­ль­ні­ка­мі імпрэ­зы.
Свя­тасць зям­лі на­шай
У На­цы­яна­ль­ным мас­тац­кім му­зеі ад­кры­ла­ся вы­ста­ва па­мя­ці ўла­ды­кі Фі­ла­рэ­та. Яго­ны по­ўны ты­тул гу­чыць як Міт­ра­па­літ Мін­скі і Слуц­кі, Па­тры­яршы Экзарх усяе Бе­ла­ру­сі, Свя­та-Успен­скай Жы­ро­віц­кай аб­іце­лі свя­та­архі­ман­дрыт. Але ўся кра­іна ве­да­ла яго про­ста па іме­ні, якое яму бы­ло да­дзе­на пад­час па­стры­жэн­ня ў ма­нас­тва ў го­нар пра­вед­на­га Фі­ла­рэ­та Мі­лас­ці­ва­га. Кра­іна ве­да­ла свай­го міт­ра­па­лі­та па іме­ні і лі­чы­ла за вя­лі­кі ма­ра­ль­ны аўта­ры­тэт. Вы­ста­ва на­зы­ва­ецца “Свя­тасць зям­лі Бе­ла­рус­кай”. Прад­стаў­ле­ны на ёй тво­ры мас­тац­ка­га пле­нэ­ру, які мае та­кую ж на­зву і сё­ле­та ла­дзіў­ся ў шос­ты раз. Арга­ні­за­та­ра­мі пра­екта вы­сту­пі­лі Бе­ла­рус­кая пра­вас­лаў­ная цар­ква, Мі­ніс­тэр­ства ку­ль­ту­ры РБ, Бе­ла­рус­кі са­юз мас­та­коў і іншыя гра­мад­скія арга­ні­за­цыі. На вер­ні­са­жы зга­да­ны твор­чы са­юз прад­стаў­ляў яго­ны стар­шы­ня Глеб От­чык. На­ша­му ка­рэс­пан­дэн­ту да­вя­ло­ся з ім па­гу­та­рыць.
Майстар імправізаціі Таццяна Шыдлоўская
З дзя­цін­ства Та­ня тан­ца­ва­ла і спя­ва­ла. Здо­ль­нас­ці атры­ма­ла ў спад­чы­ну ад ба­ць­коў: ма­ма доб­ра тан­чы­ла, а ба­ць­ка доб­ра спя­ваў. Па­чуў­шы но­вую ме­ло­дыю, ма­лая па­чы­на­ла свой та­нец-імпра­ві­за­цыю, час­та ра­бі­ла кан­цэр­ты для сва­якоў. Ма­ма ад­вя­ла сваю пля­сун­ню ў тан­ца­ва­ль­ны гур­ток До­ма ку­ль­ту­ры хі­мі­каў (у ця­пе­раш­ні час — Свет­ла­гор­скі цэнтр ку­ль­ту­ры). У пад­лет­ка­вым уз­рос­це дзяў­чы­на тан­чы­ла ў ка­лек­ты­ве ба­ль­ных тан­цаў пад кі­раў­ніц­твам Тац­ця­ны Са­ла­ро­вай, але ма­ры­ла тра­піць у склад рытм-ба­ле­та “Эўры­ды­ка”. Гэ­ты тан­ца­ва­ль­ны ка­лек­тыў у 1978 го­дзе ства­ры­ла Ні­на Хо­дар як ад­ну з час­так не­ве­ра­год­на па­пу­ляр­на­га ў тыя га­ды клу­ба ама­та­раў мас­тац­тваў “Арфей”. Клуб, на жаль, ужо да­ўно за­чы­не­ны, а “Эўры­ды­ка” па­спя­хо­ва вы­сту­пае да гэ­та­га ча­су. У 1984 го­дзе ма­ра Тац­ця­ны ўва­со­бі­ла­ся ў жыц­цё — яна ўвай­шла ў склад ка­лек­ты­ву рытм-ба­ле­та да та­го ча­су ўжо пад кі­раў­ніц­твам Люд­мі­лы Аль­ха­ві­ко­вай.
"Па­ха­ваць стра­лу", каб жы­ла вёс­ка
“Як пуш­чу стра­лу ды па ўсём ся­лу…” — гу­чыць у бе­ла­рус­кіх вёс­ках, ка­лі ла­дзіц­ца аб­рад “Па­ха­ван­не стра­лы”. Ме­на­ві­та гэ­тая пес­ня ста­ла лей­тма­ты­вам но­ва­га да­ку­мен­та­ль­на­га фі­ль­ма рэ­жы­сё­ра Га­лі­ны Ад­амо­віч “Стра­ла”, прэм’ерны па­каз яко­га ад­бу­дзец­ца 7 кас­трыч­ні­ка ў мін­скім кі­на­тэ­атры “Пі­янер”. Вёс­ка Стаў­бун Вет­каў­ска­га ра­ёна Го­ме­льс­кай воб­лас­ці — ад­но з ня­мно­гіх мес­цаў на зям­лі, дзе аб­рад за­ха­ваў­ся: што­год на са­ра­ка­вы дзень па­сля Вя­лі­кад­ня вяс­ко­выя жан­чы­ны на ча­ле з са­мы­мі ста­рэй­шы­мі збі­ра­юцца і ідуць у поле “ха­ваць стра­лу” — гэ­так жа, як ста­год­дзя­мі ра­бі­лі іх про­дкі. Ідуць і спя­ва­юць. І ўсё ж кі­но не пра аб­рад і яго ўні­ка­ль­насць, а пра ўні­ка­ль­насць гэ­тых бе­ла­рус­кіх жан­чын, якія, па­вод­ле слоў рэ­жы­сё­ра, як тыя ка­ры­яты­ды — тры­ма­юць свет.
Сайт переехал на новый адрес – kultura-info.by

Новы нумар

Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова
"Культура і мастацтва"

© 2007 - 2024 «Культура». Зроблена ў «Вэбпрофі»