Удзел у гэтых мерапрыемствах прынялі старшыня Савета Рэспублікі Наталля Качанава, міністр адукацыі Ігар Карпенка, міністр сувязі і інфарматызацыі Канстанцін Шульган, першы намеснік міністра інфармацыі Андрэй Кунцэвіч, намеснік міністра культуры Валерый Грамада, упаўнаважаны па справах рэлігій і нацыянальнасцей Аляксандр Румак, першы сакратар Цэнтральнага камітэта Беларускага Рэспубліканскага Саюза Моладзі Аляксандр Лук’янаў, а таксама праз арганізаваны тэлемост прадстаўнікі мясцовых органаў улады з усіх абласцей Беларусі.
У сваім выступе на адкрыцці экспазіцыі Наталля Качанава адзначыла: “Я шчыра рада вітаць усіх на гэтай выдатнай выставе, якая прысвечана ўз’яднанню Заходняй і Усходняй Беларусі, бо менавіта тады, у верасні 1939 года, наша краіна набыла тэрытарыяльную цэласнасць і наш народ быў аб’яднаны”. Старшыня Савета Рэспублікі падкрэсліла: “Мы павінны памятаць свае карані, сваю гісторыю. Мы мусім зрабіць усё, каб такая адзіная краіна і адзіны народ былі заўсёды, каб у такой цудоўнай краіне, у якой жывём сёння мы, жылі тыя пакаленні, якія ідуць за намі”.
Артэфакты і дакументы змагання
Агульнарэспубліканскі музейны праект, прымеркаваны да Дня народнага адзінства, быў падрыхтаваны Нацыянальным гістарычным музеем і абласнымі музейнымі ўстановамі і прэзентаваны з дапамогай тэлемоста, зладжанага пры садзейнічанні Белтэлерадыёкампаніі і Міністэрства сувязі і інфарматызацыі.
На выставе “17 верасня — Дзень народнага адзінства”, якая была прадстаўленая ў Нацыянальным гістарычным музеі, можна пабачыць музейныя прадметы, якія сведчаць аб жыцці беларусаў у складзе міжваеннай польскай дзяржавы і іх змаганні за свае правы, аб дзейнасці Беларускай сялянска-работніцкай грамады, Камуністычнай партыі і Камуністычнага саюза моладзі Заходняй Беларусі.
Асобная вітрына прысвечаная асобе Сяргея Прытыцкага — у 1936 годзе ён здзейсніў замах на жыццё правакатара, які сведчыў у судзе супраць членаў падполля. Сяргей Прытыцкі быў асуджаны польскім судом на пажыццёвае зняволенне і здолеў вызваліцца з турмы толькі з прыходам у Заходнюю Беларусь Чырвонай арміі ў верасні 1939 года, а ў пасляваенны час займаў пасады старшыні Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР і намесніка старшыні Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР. На выставе можна пабачыць яго скураное паліто, кабуру ад пісталета, а таксама фрагмент падлогі з гільзай, выпушчанай падчас гістарычнага стрэлу ў зале суда.
У экспазіцыі таксама прадстаўленыя беларускамоўныя перыядычныя выданні міжваенных гадоў, плакаты, транспаранты, улёткі, якія распаўсюджваліся камуністычным падполлем, а таксама друкарскі станок і шапірограф, на якіх друкаваліся гэтыя агітацыйныя матэрыялы. Асаблівая ўвага нададзеная дзейнасці Таварыства беларускай школы і цяжкім умовам, якія ствараліся тагачаснымі польскімі ўладамі для існавання беларускага школьніцтва ў Заходняй Беларусі.
Гістарычная падзея, якая афіцыяльна замацавала ўз’яднанне беларускага народа ў складзе адной дзяржавы, — Народны сход Заходняй Беларусі, які адбыўся напрыканцы кастрычніка 1939 года ў Беластоку, — таксама найшла сваё асвятленне на выставе.
Тут можна пабачыць арыгінал Дэкларацыі сходу па пытанні аб уваходжанні Заходняй Беларусі ў склад Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі. Падзеям Народнага сходу прысвечанае і маштабнае жывапіснае палатно, створанае мастакамі Ісаакам Давідовічам і Яўгенам Ціхановічам, якое паказвае момант выступу з трыбуны Сяргея Прытыцкага.
Таксама ў рамках адкрыцця выставы адбылася прэзентацыя кнігі-альбома “17 верасня. Дзень народнага адзінства”, укладзенай лаўрэатам прэміі “За духоўнае адраджэнне” Уладзімірам Ліхадзедавым, у якой прадстаўленыя фотаздымкі і рэпрадукцыі дакументаў, звязаныя з гісторыяй Заходняй Беларусі ў міжваенныя гады і яе далучэннем да Савецкага Саюза.
Прыярытэт — у захаванні гістарычнай памяці
Пасля ўрачыстага адкрыцця выставы на базе Нацыянальнага гістарычнага музея адбыўся круглы стол “Дзень народнага адзінства як сімвал кансалідацыі беларускага народа”, арганізаваны Саветам Рэспублікі, Міністэрствам інфармацыі і Міністэрствам культуры, у якім, дзякуючы тэлемосту, прынялі ўдзел музейныя ўстановы і прадстаўнікі органаў улады з усіх рэгіёнаў краіны.
Падчас адкрыцця круглага стала Наталля Качанава зазначыла: “Дзень народнага адзінства асабліва значны для нас як для суверэннай дзяржавы, якая самастойна вызначае шлях свайго гістарычнага і сацыяльна-эканамічнага развіцця, ажыццяўляе незалежную шматвектарную знешнюю палітыку на аснове добрасуседства, узаемапавагі і неўмяшання ва ўнутраныя справы”.
Міністр адукацыі Ігар Карпенка распавёў, што 17 верасня ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі для вучняў усіх класаў адбудуцца ўрокі, прысвечаныя Дню народнага адзінства, якія пройдуць у формах дыялогавых пляцовак, круглых сталоў альбо канферэнцый. Распрацаваныя таксама адпаведныя метадычныя рэкамендацыі, навучальныя дапаможнікі абноўленыя з улікам патрэб асвятлення падзей, звязаных з гісторыяй гэтага дня.
Упаўнаважаны па справах рэлігій і нацыянальнасцей Аляксандр Румак падкрэсліў: “Аб народным адзінстве мы павінны казаць праз прызму шматнацыянальнасці і шматканфесійнай узважанасці нашага народа, бо спакон вякоў на беларускай зямлі пражываюць прадстаўнікі шматлікіх нацыянальнасцей. Паводле звестак перапісу, гэта сто пяцьдзясят шэсць нацыянальнасцей, і, вядома, усе нацыянальныя супольнасці дапаўняюць культуру і традыцыі нашага народа”.
Па выніках працы круглага стала была прынятая рэзалюцыя, у якой было адзначана, што ўмацаванне адзінства народа Беларусі і дасягненне грамадскай згоды з’яўляюцца сёння вызначальнымі фактарамі далейшага паступальнага развіцця краіны, а захаванне гістарычнай памяці — прыярытэтнай задачай для палітыкаў, навукоўцаў і грамадскіх дзеячаў, бо ўсё гэта сёння выказвае маральны дух народа Беларусі, нацэленага вырашаць найважнейшыя гістарычныя задачы.