Класіка ў рэп-фармаце

№ 27 (1362) 07.07.2018 - 13.07.2018 г

Асучасніваць п’есу для пастаноўкі ці пакінуць дзеянне ў эпосе першакрыніцы? Пытанне спрэчнае, але правых тут не знайсці, бо неабходнасць “пераводу” класічнага тэксту на новыя часавыя рэйкі залежыць толькі ад звышзадачы пастаноўшчыка. Рэжысёр Святлана Навуменка разбавіла тэкст Аляксандра Астроўскага сімфарокавымі зонгамі і рэпам. Каб зразумець, што з гэтага атрымалася, трэба завітаць у Беларускі дзяржаўны маладзёжны тэатр на “Багатых нявест”.

/i/content/pi/cult/699/15338/15.JPG

Фота Таццяны МАТУСЕВІЧ

Гэтай прэм’ерай Маладзёжны папоўніў свой стос рэпертуарных камедый. Каб асэнсаваць, што гледача заклікалі менавіта пасмяяцца, хопіць першых хвілін дваццаці. Максім Дубоўскі (у ролі дробнага чыноўніка Віталя Пірамідалава) і Раіса Сідорчык (багатая ўдава Антаніна Беданегава) ператвараюць свой дыялог у фантан гэгаў і мільгаценне мітуслівых жэстаў, а каб публіка абавязкова загагатала, дадаюць на працягу рускамоўнага спектакля фрыкатыўнае “гэ” (баюся, пасля ўдала ўжытай трасянкі ў купалаўскім “Рэвізоры”, гэты выбухны гук надоўга зойме месца моднай моўнай адмеціны ў сталічных камедыях).

Астатнія персанажы, да шчасця, не “гэкаюць”, аднак напал эмоцый у акцёрскім малюнку ў большасці з іх зашкальвае, што насамрэч перашкаджае адчуць тэкст глыбей, чым на ўзроўні набору слоў. Палкасць кожнага паасобку не дае магчымасці аб’яднацца артыстам у ансамбль, з-за гэтай акалічнасці спектакль хутка развальваецца на асобныя сцэны, а героі так і не выходзяць з межаў шаблоннага ўяўлення пра спакушаных лаліт, састарэлых лавеласаў, шчадралюбных удоў і беспрынцыповых кар’ерыстаў. У свеце пастаўленых рэжысёрскіх задач цудоўнаму акцёру Дзянісу Паршыну (якому чамусьці дасталася роля 60-гадовага Усевалада Гневышава) часта застаецца толькі круціць у руках ланцужок, быццам тыя блатныя хлопцы з прывітаннем з 1990-х.

Акцёраў у дызайнерскія строі апранула мастак па касцюмах Вікторыя Ця-Сен. Праўда, засталося адчуванне, што пастановачная каманда так і не вызначылася з агульнай візуальнай стылістыкай. Асабліва кантраст рэзаў вочы на спалучэнні стыльных вырашэнняў вопраткі дачнікаў — своеасаблівага старажытнагрэчаскага хору, а таксама арыгінальных строяў жаночай паловы спектакля.

Такім жа эклектычным выглядала сцэнічнае вырашэнне. Мастак-пастаноўшчык Юрый Саламонаў “забамбіў” панараму Масквы на 20 квадратных метрах люстэрка. Магчыма, у ім павінны былі адбівацца заганы прадстаўленага тагачаснага грамадства, аднак атрымалася толькі дадатковая стракатая пляма, у якую зручна паказваць пальцам: “Там, у Маскве…” Сцэну напоўнілі амаль што лялечнымі дамкамі, два з якіх паварочваліся і ператвараліся ў чырвоныя дываны з люстравым падножжам. У перанасычанай прасторы складана намацаць абяцаную аўтарскую пазіцыю пра тое, што каханне за грошы не купіш, а шчасце сустракаецца таму, хто яго шукае.

У праграмцы пазначана: каб выказаць пазіцыю стваральнікаў спектакля, дзея перамяжоўваецца з хлёсткімі і дзёрзкімі зонгамі ад кампазітара Андрэя Лабачэўскага. Не зусім удалым рашэннем стаў такі перанос галоўнай сэнсавай нагрузкі на ўстаўныя песенныя нумары з даволі спрэчным начыннем. Канешне, рэп ды яшчэ ў добрым выкананні Дзяніса Аўхарэнкі і Кацярыны Раманнікавай дадае п’есе Астроўскага сучаснасці, аднак наўрад ці тэкст “Я сниму все кольца, скину жемчуга / Не купит мою душу грязная деньга” дадасць гісторыі глыбіні, а гледача настроіць на самарэфлексію.

У настойлівых спробах павесяліць аўдыторыю рэжысёр зашмат увагі аддала сюжэту, з-за чаго спробы паразважаць над учынкамі персанажаў застаюцца незапатрабаванымі. Калі публіка ўзрушана рэагуе толькі на пацалунак генерала і яго маладой “пляменніцай”, які раскрыў галоўную дачную інтрыгу, становіцца сумна. Штосьці занадта часта айчынная тэатральная прастора мусіць пераймаць законы існавання тэлевізійных мыльных опер.

Аўтар: Настасся ПАНКРАТАВА
рэдактар аддзела газеты "Культура"