Бадай, самы просты спосаб піар-дзейнасці праз сеціва — паштовыя рассылкі, дзякуючы якім журналісты або прыхільнікі могуць рэгулярна атрымліваць навіны таго ці іншага выканаўцы. Спосаб, здавалася б, танны, эфектыўны і зусім немудроны, аднак...
Нядоўгая гісторыя айчыннага інтэрнет-піару мае ўжо свой казус. Адзін журналіст, які па сумяшчальніцтве апекаваўся беларускім каталогам буйнога, па мясцовых мерках, лэйбла, назапасіў добрую базу адрасоў электроннай пошты сваіх калег з розных выданняў. Яго інфармацыйная рассылка нараканняў не выклікала — балазе кожны, хто яе атрымліваў, даў на тое згоду.
І вось аднойчы гэты піянер айчыннага інтэрнет-піару націснуў не на тую клавішу. У выніку ўся ягоная база, якую ён дбайна хаваў ад старонніх вачэй з дапамогай тэхнічных хітрыкаў, зрабілася здабыткам грамадскасці. Вынікі не прымусілі сябе чакаць. Праз пару тыдняў мая паштовая скрынка стала літаральна трашчаць па швах ад навін айчыннага шоу-бізнесу. Штодня я атрымліваў сама меней пару-тройку няпрошаных лістоў, лік адрасатаў якіх агулам перавысіў тузін.
Здавалася б, што ў гэтым кепскага? 
Скажыце, вам цікава даведацца пра тое, што “ўзыходзячая зорка беларускай поп-музыкі” (далей ідзе імя, якое раней мне чуць не даводзілася) файна адпачыла ў Турцыі або, скажам, здала іспыты ў ДАІ? Не думаю. Дык на які эфект тады разлічвалі ўсе гэтыя “піаршчыкі”, імпэтна засмечваючы чужыя скрынкі і мазгі?
Дысцыплінавана прачытваючы штотыдзень сотні кілабайтаў падобнай дурноты, я стаў міжволі выношваць планы праведнай помсты. Скажам, такі. З перыядычнасцю не радзей як раз на дзень дасылаць на адрасы самых зацятых “спамераў” паведамленні кшталту: “Учора патэнцыйная зорка беларускай журналістыкі Ілля Свірын паабедаў у кавярні “Жоўты васьміног”. Украінскі боршч, з’едзены на першае, дужа яму спадабаўся, а вось капуста ў галубцах была недасмажаная...”
З навінамі ў нашых артыстаў хранічная праблема, гэта факт. Зрэшты, яна цалкам вытлумачальная: не кожны ж месяц выходзіць новы альбом або здараецца “сольнік” на прэстыжнай пляцоўцы. А знікаць з поля зроку не хочацца і ў перыяд “бязрыб’я”. Таму, калі важкіх падзей няма, інфармацыйныя нагоды даводзіцца прыдумляць.
Адпаведна, у піар-менеджэраў выканаўцаў (або іх “в.а”) з’яўляецца дадатковая магчымасць выявіць свой крэатыўны патэнцыял. Або, як у дадзеным выпадку, яго нястачу.
Без сумневу, навіны прыватнага кшталту таксама маюць права на існаванне. Але толькі ў тым разе, калі яны фіксуюць нешта большае, чым проста падзею чыйгосьці жыцця. Калісьці маю ўвагу прыцягнула паведамленне пра тое, як музыканты “Ляпіса Трубяцкога” не прайшлі фэйс-кантроль у модным клубе, прычым на вечарынцы са сваім удзелам: хлопцы былі апрануты ў дэмакратычныя джынсы і кеды. Гэты выпадак характарызуе і “ляпісаў”, і нашы модныя клубы.
Чым “засмечваць эфір”, ці не лепей было б выканаўцам дачакацца сапраўды вартай увагі падзеі? Або, калі чаканне прадбачыцца надта доўгім, усё ж уключыць фантазію? Скажам, гады чатыры таму тагачасная салістка гурта “Краски” Аксана Кавалеўская набыла ўчастак на Месяцы — пра што адразу ж паведаміла ў рассылцы. Каштуе тая “фазенда” куды танней за метр у мінскай аднапакаёўцы, а інфармацыйная нагода нішто сабе.
Бліжэй да народуЁсць такі анекдот. Мыш пытае ў хамяка: “Слухай, я за цябе і спрытнейшая, і разумнейшая. Дык чаму ж людзі цябе песцяць і кормяць, а мяне ганяюць і труцяць?” А хамяк адказвае: “Проста, у мяне лепшы піар-менеджэр”.
У музычным сегменце Інтэрнета — прасторы, дзе ўсе, без залежнасці ад “табеля аб рангах”, маюць прыкладна роўныя правы і ўмовы, — такі прынцып звычайна спрацоўвае. Сайт вядомага кожнаму школьніку спевака можа значна саступаць у плане рэйтынгу старонцы маладой каманды з Бярозы. І, апрача рэкламы, дызайну, напаўнення, рэгулярнасці абнаўленняў, у папулярнасці рэсурсу ёсць фактары чыста піараўскага кшталту.
Без сумневу, Інтэрнет дае артысту папраўдзе унікальныя магчымасці наладжваць кантакты са сваёй аўдыторыяй: так бы мовіць, сам-насам з усімі. Цяпер ён можа без усялякіх праблем пытацца ў сваіх прыхільнікаў, якая песня ім найбольш падабаецца або ці пасуе яму новая фрызура — падобныя апытанні ўжо не рэдкасць і ў нас. Ды і ўвогуле — быць “бліжэй да народу”, здавацца для ўсіх “сваім хлопцам”, асабістым прыяцелем кожнага з фанатаў, якая б адлегласць — фізічная, і не толькі — іх ні падзяляла.
Паліна Смолава нярэдка “з’яўляецца” ў гасцявой кнізе свайго сайта, стараючыся асабіста падзякаваць кожнаму аўтару ўхвальнага постынга. “J:Mors” ладзяць уласныя інтэрнет-канферэнцыі.
Той-сёй з артыстаў, чый канцэртны графік не надта шчыльны (напрыклад, гурт “Тайланд”), нават не шкадуе часу на доўгія размовы са сваімі прыхільнікамі на форуме.
Калі ж актыўнасць наведвальнікаў не надта задавальняе, яе можна стымуляваць. Спосабаў тут багата: хтосьці (як Вольга Плотнікава) размяшчае на ўласным сайце навіны музычнага жыцця, пераўтвараючы яго ў свайго кшталту дайджэст. Хтосьці выкладае сотні мегабайтаў эксклюзіўных відэаматэрыялаў (асабліва ўразіла ў гэтым плане новая зорка неафольку “Osimira”). А нехта аб’яўляе ўласныя інтэрнет-конкурсы — як гэта не так даўно зрабіла Ксюша Сітнік, запрасіўшы да ўдзелу ў ім... уласных двайнікоў.
Аднак варта адзначыць, што згаданыя вышэй прыклады для нашай музычнай прасторы — хутчэй выключэнне з правілаў. Большасць афіцыйных сайтаў артыстаў фарміруюцца па стандартнай схеме (навіны— гісторыя — дыскаграфія...), якая, без усялякага сумневу, даўно патрабуе такой-сякой мадэрнізацыі.
Але тыя, хто “мадэрнізаваўся” першым, сёння ўжо атрымліваюць належныя дывідэнды. Бадай самай удалай (прынамсі, з пазіцыі спажыўца) піараўскай акцыяй у сеціве я б назваў інтэрнет-рэлізы: выканаўца выкладае эксклюзіўны альбом, які можа бясплатна скачаць кожны ахвотны. Першымі з нашых мэйнстрымавых арыстаў, хто адважыўся на гэткі крок, сталі “J:Mors”. І, насуперак некаторым прагнозам, інтэрнет-рэлізы гурта зусім не разахвоцілі яго прыхільнікаў купляць звычайныя дыскі. Наяўнасць жа ў сеціве іх музыкі дазволіла гурту займець прыхільнікаў нават там, дзе ў крамах іхнія дыскі пакуль не купіш. Зрэшты, ці не гэта паспрыяла першаму “сольніку” “J:Mors” у Маскве?
Піар дарэмна асацыіруецца ў многіх з ашуканствам. Так, ён можа прымушаць публіку ўбачыць артыста нібы скрозь ружовыя акуляры, пераканаць яе ў тым, што заканамерны аўтсайдэр — насамрэч зорка першай велічыні. Але такая сітуацыя бывае не заўсёды: балазе ёсць у нас выканаўцы, якім не трэба нікога ўводзіць у зман. І піар адно дапамагае прыцягнуць да іх увагу. Тое, што кліп этнатрыо “Тройца” “Тры янгалы” паглядзела праз Інтэрнет ужо каля 13 тысяч чалавек, наўрад ці стала вынікам нейкіх адмысловых піараўскіх хітрыкаў.
У кожным разе, варта памятаць, што галоўны прынцып піару — адпавядаць інтарэсам спажыўцоў. Без сумневу, апошніх радуе, калі іх ужо не хапаюць за крысо пінжака і, гіпнатычна гледзячы ў вочы, не ўмольваюць купіць кампакцік або квіток на канцэрт, як тое было раней. Бо нашы прадзюсеры ўсё болей пераконваюцца: метады рыначных гандлярак у шоу-бізнесе — малаэфектыўныя.
Ілля СВІРЫН