Матыў, што ідзе ад каранёў

№ 39 (1217) 25.09.2015 - 02.10.2015 г

Таццяна Мархель — пра каханне, дарогу да вёскі, Эзопа і тэатральныя кулуары
Аднойчы на сайце нашай газеты сярод каментарыяў да матэрыялаў рубрыкі “Рэдакцыя плюс…” з’явіўся папрок у гендарнай няроўнасці, маўляў, запрашаеце да размовы толькі мужчын. Таму на планёрцы вырашылі пятнаццатым героем абраць выбітную даму. Над кандыдатурай нават спрачацца не давялося: Таццяна МАРХЕЛЬ. Жанчына-легенда — так тры гады таму назвалі яе, пераможцу ў аднайменнай намінацыі Рэспубліканскага конкурсу “Жанчына года” Беларускага саюза жанчын. Народная артыстка краіны з усмешкай ставіцца да рэгалій ды жартуе: “Ну, цяпер я, вітаючыся, буду гаварыць: “Добры дзень. Я — нацыянальная каштоўнасць!” Пад час сустрэчы на Малой сцэне Рэспубліканскага тэатра беларускай драматургіі мы шмат смяяліся, слухалі народныя песні, а часам і расчульваліся да слёз. З гэтых пачуццяў складаецца па-сапраўднаму паўнакроўнае, жыццесцвярджальнае быццё, а Таццяна Рыгораўна і ёсць яго лепшае ўвасабленне.

/i/content/pi/cult/553/12069/6-1.jpg— Вясковы чалавек з’яўляецца носьбітам нацыянальнага архетыпу. У гараджан тыя своеасаблівасці сціраюцца. Пагадзіцеся, урбанізаваны беларус нават вонкава касмапалітычны...

— Так, але перабраўшыся ў горад, ён усё роўна абапіраецца на вясковую дарогу свайго дзяцінства. Ведаеце, калі я скончыла школу і пачала збірацца на вучобу ў сталіцу, мне купілі чамадан, які незвычайна пахнуў нейкімі фарбамі, і павялі з вёскі да прыпынку аўтобуса. А я глядзела на гэты шлях і паўтарала: “Ой, якая дарога ў свет! Што там, наперадзе?!” Прайшлі дзесяцігоддзі, але, нягледзячы на ўсе цікавасці, пра якія я даведалася (асабліва ў тэатральным інстытуце), нягледзячы на гастролі ў Еўропе і Амерыцы, разумею, што абаперціся можна толькі на ўспаміны, прайшоўшыся па гэтай дарозе назад...

— Але што сталася з архетыпамі беларуса і беларускі? Калі ўзяць персанажаў Васіля Быкава, прынамсі, Петрака і Сцепаніду: шыкоўны прыклад айчынных характараў. А цяпер?

— Я шмат чытала пра Сцепаніду, бо ў свой час спрабавалася на гэту ролю ў стужцы “Знак бяды” Міхаіла Пташука. Тады яшчэ ў Віцебску працавала. Прыехаў да мяне рэжысёр Кавальчук, сказаў, што іншую актрысу не шукаюць, дакладна мне іграць. Ён думаў, што будуць доўга Петрака падбіраць, а атрымалася наадварот: з мужчынскай роляй праблем не было — адразу абралі шыкоўнага Генадзя Гарбука. А са Сцепанідай вырашалі доўга. Пташук нават патрабаваў, каб я пахудзела. Памятаю, як прыязджала да маці ў Вілейку і адмаўлялася ад яе бліноў. Маці ўскіпала: “Што гэта за работа дурная, каб бліноў было нельга паесці?” Схуднела кілаграмаў на дзесяць, але Пташуку было патрэбна нешта іншае... Ён шукаў тыпаж, падобны на яго маці. Нават на стэндзе, дзе размяшчаліся фотакарткі здымачнай групы, вісеў яе партрэт. “Глядзі, вось такая павінна быць Сцепаніда”, — прамовіў ён мне на апошняй кінапробе. Я прыехала тады ва ўсім матчыным адзенні, але Міхаілу Мікалаевічу падалося, што ў мяне неславянскі тып твару. Магчыма, прозвішча маё засмуціла, але ў нас паўвёскі Мархеляў... Канешне, рэжысёр мае права на сваё бачанне карціны. Ролю аддалі іншай актрысе. Для мяне гэта было страшэнна, нібы жывога чалавека страціла. Плакала я, не раўнуючы, некалькі месяцаў...

У мяне быў цэлы сшытак напісаны пра Сцепаніду. Асабліва падабалася, як яна хадзіла босая. У Быкава было апісана так, як я сама тупала ў дзяцінстве: ідзеш па дарозе, а пыл праз пальцы “пых-пых”... Мне здаецца, што Сцепаніда вельмі стрыманая, унутрана цвёрдая, ціхая, без знешняга вэрхалу. Яна не кідкая, не казачка. У яе ўсё ўнутры, і самае моцнае, што яна можа сказаць: “А скулля!”. Але тым усё і сказана...

— Гэта вельмі па-беларуску!

— Так! Калі што здарыцца: “А скулля!” І ў гэтым моц такая, што толькі трымайся. Для беларускі ўласціва ўнутраная моц і цярпліваць да пэўнай ступені. Таму я не думаю, што яна прыціскае мужа. Пятрок — гэта хутчэй іншы бок беларускага характару. Сумняваюся, што гэтыя асаблівасці, уласцівыя нашаму светапогляду, некуды падзеліся.

— Многія вяскоўцы, атрымаўшы адукацыю, так і не становяцца гараджанамі, але здраджваюць сакавітай беларускай мове...

— Той працэс зразумелы. У вёсцы што заўсёды казалі? Вучыся, а то будзеш калёсы мазаць. Вось мы і рваліся ў горад. Маці прапанавала мне доктарам стаць. Я добра напісала сачыненне і адна з трох аднасяльчанак паступіла ў медвучылішча. У інтэрнаце ўсе былі з мястэчак, таму штовечар садзіліся на вокны і спявалі па-беларуску. Але паступіўшы ў інстытут, мы імкнуліся размаўляць “па-гарадскому”. Нават занадта стараліся, напрыклад, я доўгі час гаварыла: “Ріба”... Прызнаюся, мяне ўсё так карабаціла ў гэтым горадзе. Я кожную суботу прыязджала дамоў, наядалася і галасіла. Так цяжка прыжывалася...

— На ваш погляд, як змянілася вёска? Напрыклад, з камандзіровачнага вопыту бачна, што каровы ды іншая хатняя жывёліна і для сяла становіцца экзотыкай...

— Я даўно з’ехала з вёскі, хата зараз стаіць пустая. У дзяцінстве ж коні былі ва ўсіх, трымалі па некалькі кароў, а свіней — толькі ў нас іх было трынаццаць! У памяці засталося, як з вясны да восені я іх пасвіла. Урокі ўсе там рабіла, кожную кветку ведала, па іржышчы басанож бегала. Але такой паэзіі ніхто сёння не хоча... Маюць права. Людзям сталага ўзросту цяжка даглядаць жывёлу, напэўна, прасцей пайсці купіць мяса ды малако, а моладзі там мала засталося...

На вёсцы ёсць своеасаблівая філасофія і такая моц духу, якой толькі павучыцца. Памятаю, як падчас вайны быў бой на нашых вуліцах, адзін з немцаў загінуў, павіснуўшы на ручцы калодзежнага калаўрота. Дык мама пахавала былога ворага: “Ну чалавек жа гэта, чалавек”...

Ці мама мне расказвала пра свой боль: не сумела вылечыць сына, нават сталічныя дактары не дапамаглі — памёр хлопчык у Мінску. Яна вярталася дадому на цягніку, трымаючы на руках хлопчыка, быццам той заснуў. А людзі яшчэ абгаворвалі яе, маўляў, што гэта за маці, у якой дзіця ўсё маўчыць, пакарміла б яго. Як яна вытрымала гэта — не 
ведаю...

З вёскай знікае вялікая аснова беларускасці. Менавіта яна яе носьбіт. Але хочацца верыць, што замест страчанага нешта смачнейшае з’явіцца, прыйдзе...

— На падмостках такая вясковая паэзія сёння патрэбна?

— Патрэбна! І запатрабавана. Шмат моладзі да нас прыходзіць. Прынамсі, у РТБД ёсць “Адвечная песня”. Юнакі ўспрымаюць пастаноўку з вялікім імпэтам, каласальным задавальненнем!

— А тэма знікнення вясковай ментальнасці цікавая моладзі?

— Не думаю, што нехта з іх пра гэта задумваецца. Але я шчаслівая тым, што жыла на вёсцы, што маці мая вясковая. Здавалася б, пры вялікай беднасці, якая была пасля вайны, маглі людзі такога наварочаць, але іх трымаў спрадвечны жыццёвы і рэлігійны ўклад. Паўтаруся, гэта натуральны працэс, калі моладзь з’язджае ў горад. Не трэба плакаць! Каму не хапае вёскі, няхай ідзе ў калгас, сее бульбу, доіць кароў...

— ...мажа калёсы.

— Так!

— Таццяна Рыгораўна, вы бываеце на гастролях у вёсцы?

— За савецкім часам ездзілі. Калі ў Віцебску працавала, то на год абавязкова быў месяц, калі мы выпраўляліся па раёнах. Напрыклад, прыязджалі ў Глыбокае, жылі там у гатэлі, днём — у ягады і грыбы, бо заробак быў невялікі, варылі там усё на плітках. Аднойчы нават рыбу спрабавала ў такіх умовах сушыць. Ігралі ў полі: пад’язджалі дзве машыны, кузавы адчынялі на два бакі — вось і сцэна гатовая. Бывала, у гэтых машынах гной вазілі. Пасля іх асабліва не чысцілі, і нам даводзілася выступаць, як ёсць. Але не звярталі на тое ўвагі, бо публіка надзвычай шчыра нас прымала. Зараз такіх гастролей няма. Аднак не так даўно па восені мы ладзілі прадстаўленні па турмах.

— У такіх месцах мастацтва запатрабавана?

— Там цяжка выступаць, але мяркую, што гэта таксама неабходна. Хто ведае, хто за што і як туды патрапіў... Змяніць мастацтвам нельга, але ў эмацыйным плане можна палепшыць, даць падставу задумацца.

Ведаеце, жывеш, канешне, для сябе, але нехта скажа добрае слова — і яно выратуе ў цяжкай сітуацыі. Прынамсі, у мяне быў вельмі складаны момант у студэнцкія гады, калі падавалася, што я ні на што не вартая ў прафесійным плане. І падтрымалі мяне ласкавыя словы: выкладчыца танцаў вельмі ўзрушана пахваліла за поспехі па яе прадмеце. Сардэчныя выразы запамінаюцца і дапамагаюць вытрываць, выйсці наперад. Упэўнена: заўсёды патрэбна даваць шанс. Прасцей за ўсё чалавека як муху прыбіць. Але па жыцці добрае слова заўсёды трымае на зямлі.

— Давайце пра каханне пагаворым. Яно дапамагае ці можа перашкаджае?

— Канешне, дапамагае! Нават калі яго няма, але цябе распірае ад чакання, дык прыдумаеш, дамалюеш сабе ўсё. Памятаю, у нас у вёсцы ладзілі танцы. Клубаў тады не было, таму выбіралі хату, дзе ўсе збіраліся. Дарэчы, не ўсіх на парог пускалі: ведаеце, пыл, не заўсёды дзеўкі пасля танцаў падлогу мылі... Мне вельмі падабаўся руды гарманіст Толя з суседняй вёскі Каменкі. Але я тады толькі заканчвала школу і баялася хадзіць на танцы, перажывала, маўляў, усе адразу зразумеюць, што ён мне падабаецца. А пад вакном рос вялікі куст бэзу. Я туды залязала і ўсе танцы глядзела на яго праз вакно з гэтага куста. Я такі кайф лавіла ў гэтым бэзе.

— Ці блізкія вам сучасныя п’есы, ці хапае ў іх рамантыкі?

— Канешне, усё мяняецца. Прынамсі, сутыкнуўшыся першы раз з п’есай Дзмітрыя Багаслаўскага “Любоў людзей”, адмовілася ад прапанаванай ролі. Па сюжэце жонка забівае мужа, а мне гэта нецікава: і так вельмі шмат чорнага ў жыцці. Але такое маё першае адчуванне аказалася прымітыўным. Можна проста адмахнуцца, а трэба пакруціць, пашукаць, чаму такое адбываецца. Зараз за п’есу ўзяўся Аляксандр Гарцуеў. Ён будуе дзеянне на пытаннях псіхалагічнага плана і спрабуе адказаць, чаму такое здараецца. Тэкст балючы, але становіцца цікавым.

Ёсць сцэна, дзе мая гераіня размаўляе з жанчынай, якую любіць мой сцэнічны сын. Гераіня разумее, што нявестка забіла свайго мужа і не зможа з гэтай віной жыць. Яна ўгаворвае: “Трэба жыць, трэба жыць!”, але разумее, што прыйдзе вясна, дыхаць стане лягчэй, а яе ўжо не будзе. Таму апошнія словы “эх, галубка!” гучаць дакорам, чаму мы так жывем, чаму адбываюцца такія злачынствы...

— Ёсць у сучасным тэатры нешта, што вам не падабаецца?

— У мастацтве я не люблю чарнаты, добра, што ў тэатры такога менш, чым на тым жа тэлебачанні ці ў кінематографе. Было, што на кінафестывалі айчынных фільмаў у Брэсце на заўвагі наконт таго, што творцы часам занадта згушчаюць фарбы, чулі ў адказ: “А жыццё якое?” Даражэнькія мае, жыццё бывае рознае, не толькі чорнае! Калі выбіраць толькі адзін бок жыцця — дык колькі ж можна гэта глядзець? Моладзі неабходна на нешта ўнутрана абапірацца, а не раз за разам сачыць за забойствамі на экране.

— Дарэчы, а сённяшняе тэлебачанне вы глядзіце?

— Апошнім часам, калі нешта раблю, з задавальненнем слухаю канал “Культура” Беларускага радыё. Ён мне вельмі падабаецца, шмат новага ад яго даведваюся. З тэлебачаннем абыходжуся проста: калі мне не падабаецца, дык адразу выключаю. Радуюся, калі бачу ў праграме тэлеверсіі айчынных спектакляў. З нязменнай зацікаўленасцю гляджу праграму АНТ “Зваротны адлік”. Праект існуе не першы год, але аўтары не стамляюцца знаходзіць незацёртыя факты з гісторыі Беларусі, распавядаюць пра выбітных людзей, якіх мы, на жаль, не ведаем. Я нават пацікавілася, хто дапамагае знайсці такія рэчы для сцэнарыя.

Зрэшты, той жа тэлеканал вельмі прыстойна зрабіў гістарычны серыял “Сляды апосталаў”. Кіно — гэта вялікія грошы. За савецкім часам можа танней усё каштавала, таму здымалі многа. У расіян шмат прыватных прадзюсарскіх цэнтраў, ім прасцей пакрыць выдаткі на кінавытворчасць.

— Як лічыце, можна культуру вымяраць колькаснымі паказчыкамі? Тым жа планам платных паслуг? Увогуле, тэатр патрэбна чымсьці вымяраць?

— Канешне, не! Куды больш важна, каб чалавек мяняўся пасля спектакля. Калі я працавала медсястрой, прафсаюз выправіў нам білеты ў Купалаўскі на “Эзопа”, якога іграў Платонаў. Памятаю, як сядзела збоку, у бельэтажы, ніколі не забудуся, якое ўражанне на мяне зрабіла рэпліка Эзопа ў адказ на пытанне Ксанфа, што яму рабіць. “Ксанф, выпі мора!” — гэтыя словы і дагэтуль у мяне гучаць. А тады я пайшла ў адзіноце з тэатра, пехам дайшла з цэнтра да Заходняга (тады ён называўся Шарыкавым) пасёлка, але не магла прыйсці да ладу, усё ўнутры было перакулена. Вось калі такое здараецца з кімсьці з гледачоў пасля закрыцця заслоны, разумееш, навошта патрэбны тэатр.

— А бывае, спектакль скончыўся, але вас не пакідае адчуванне, што чагосьці не здарылася? Якія думкі апаноўваюць?

— Калі такое адбываецца, шукаеш прычыну. Можаш іграць п’есу і год, і два — і ўсё роўна знаходзіш у трактоўцы ролі нешта новае. Пасля, у грымёрцы, капаеш глыбей, думаеш, што неабходна было інакш, спрабуеш у наступны раз вынайсці іншую, нечаканую прыстроечку да партнёра. У такія моманты я імкнуся запісваць думкі, каб не згубіць варыянты.

— Таццяна Рыгораўна, як адбылася прыстройка вашага вакалу да песні “Краіна доўгай белай хмары” рок-гурта “Уліс”?

— У той час я яшчэ ў Віцебску працавала. Кіраўнік гурта Сяржук Краўчанка запрасіў мяне ў Ольштын на запіс плыты. А я пра айчынны рок і не чула нічога, але цікава стала, пагадзілася на эксперымент. У студыі гуказапісу саліст пачаў спяваць, а мне прапанавалі ўслед за ім пра кладачку зацягнуць. Слухайце, як прыгожа атрымалася, так арыгінальна! Ніколі не думала, як чароўна на рок-кампазіцыі кладуцца народныя матывы! Да гэтага ў мяне быў вопыт вакальнай працы для фільма “Людзі на балоце”, дзе мы маглі над двума нумарамі працаваць да васьмі гадзін (спрабавалі розныя варыянты, шукалі новае гучанне), таму я ўжо ўмела засяродзіцца. А Краўчанка ўсё паўтараў: “О, глядзіце, як працуе чалавек, як умее сабрацца!” Працаваць з гуртом было надзвычай цікава!

На тэатральных падмостках заспявала таксама неспадзявана. Тады мы ставілі коласаўскага “Сымона-музыку” ў інсцэніроўцы Уладзіміра Ганчарова і Валерыя Мазынскага. Неяк з раніцы прыйшла на рэпетыцыю, а да мяне Мазынскі падышоў, маўляў, чуў, як я матчыны песні выконвала, хоча паспрабаваць у спектакль уставіць. Акторка Гурбо чытала пачатковыя строфы паэмы, і я адразу за ёй уступала з напевам. Божа мой, проста нечакана! Колькі схавана ў народнай песні! Усё праходзіць, самыя папулярныя хіты прыядаюцца, а матыў, што ідзе ад каранёў, застаецца. Верагодна, таму што ў іх захавана ўсё: зямля, неба. Само жыццё...

Зрэшты, маці мая працавала заўсёды з песняй. Памятаю, жніво, сонца садзіцца, кароў гоняць, пыл ад іх стаіць, а мама ідзе з-за леса, серп у яе на плячы, і спявае. Уявіце, дзень у полі, памахаць сярпом колькі трэба! Сіл няма, але на спевы заўсёды з’яўляюцца. І песня так наперадзе яе і неслася...

/i/content/pi/cult/553/12069/7-1.jpg— У гісторыі мастацтва шмат прыкладаў сумяшчэння творцам розных прафесій. Ці дапамаглі вам веды ў медыцынскай сферы лепш зразумець фізіялагічныя станы, адчуванні герояў? Ці патрэбна дадатковая адукацыя ў сферы культуры?

— Так, гэта ніколі не шкодзіць. Я па першым дыпломе фельчар-акушэр, таму неаднойчы прымала роды. Бачыла, што не толькі сама жанчына раджае, але і немаўля таксама працуе, праходзіць гэты цяжкі шлях, у яго нават косці чэрапа змяшчаюцца. Бывае, каб у нованароджанага расправіліся лёгкія, неабходна яго злёгку шлёпнуць. І тады чуеш першы крык новага чалавека: “За што?!” А ты думаеш, колькі яшчэ яму давядзецца задаць тое пытанне, бо жыццё неаднойчы будзе біць яго...

— А вам самой прыходзілася запытваць: “За што?”

— Раней вельмі часта бунтавала. Але зараз лічу гэты запыт усё ж эгаістычным. Трэба шукаць не вінаватых у тым, што здарылася, а прычыну таго, што адбылося. Філасофскі падыход дапамагае падняцца над праблемай і пабачыць выйсце з сітуцыі, намацаць дакладны шлях да дарогі наперад. Можна паплакаць, але потым абавязкова патрэбна пачаць аналізаваць.

— Вас не абражаюць памылкі, калі, напрыклад, журналісты недакладна выкладаюць некаторыя факты, якія датычацца вас? Прынамсі, у Вікіпедыі напісана, што вы актрыса ТЮГа. Як вы да такога ставіцеся?

— Што вы, гэта ж цікава! Прыкольна, як кажуць цяпер. Адношуся да падобнага з усмешкай, магу нават як жарт пераказваць. Памылкі бываюць у кожнага чалавека. Мы таксама на сцэне часам не па аўтары ідзем, дык што рабіць?

— А ў вас самой былі памылкі, на якіх сёння можна вучыцца?

— Самае страшнае, што можа здарыцца, — калі на сцэне раптам з памяці ўсё страчваецца і перад табой быццам белы ліст. Мне заўсёды падавалася, што такое бывае толькі з узростам, але пра экстрымальныя сітуацыі і моладзь расказвае. У мяне разы два было. Выратаваць з гэтай пасткі можа толькі ўважлівы партнёр, які зразумее катастрафічнасць моманту і падхопіць рэпліку.

— Як вы ставіцеся да запісаў, у якіх удзельнічалі гадоў трыццаць таму?

— Вельмі крытычна, нават імкнуся іх не глядзець. Памятаю, як прыйшла ў Дом кіно, які тады месціўся ў Чырвоным касцёле, на прэм’еру свайго фільма “Трэцяга не дадзена”. Я ўпершыню бачыла сябе на экране і мне гэта цяжка давалася. Як толькі мая сцэна — адразу хавалася. Я заўсёды вельмі крытычна да сабе ставілася. Хаця не без таго, што калі-нікалі зазначыш: вось гэты кавалачак добра атрымаўся.

— Таццяна Рыгораўна, а якую рэпліку са сваіх роляў вы выбралі б, каб ахарактарызаваць тое, што адбываецца вакол і ўнутры вас?

— Я заўсёды кажу сабе: “Усё будзе добра!”

 — Ну вы і аптымістка!

— А што рабіць? З узростам больш паварочваешся ўнутр сябе. Не ад таго, што такая цікавасць да сваёй персоны, не, проста ёсць пытанні, на якія не можаш адказаць. У тых жа сваіх ролях. Таму прыходзіцца засяроджвацца, не раскідвацца...

— У Карэла Чапека ёсць зборнік “Як гэта робіцца”. У адным з апавяданняў ідзе гаворка пра цяжкі лёс служыцеля Мельпамены: з аднаго боку пячэ, з іншага дзьме, спрэс недарэчнасці. Але гэтыя пакуты не ідуць ні ў якое параўнанне з пакутамі, калі акцёру ролю не далі. Гэта так?

— Ёсць такое, усе ж хочуць працаваць. Зрэшты, чула ад некаторых людзей, якія не знаёмыя са спецыфікай тэатральнага мастацтва, навошта гараваць па неатрыманай ролі, калі і без яе заробак атрымоўваеш. Не разумеюць яны, што творчы чалавек прагне самарэалізацыі. Таму і ходзіць, заяўкі падае. Падчас размеркавання роляў можна і слёзы пабачыць, і скандалы пачуць. Увогуле, гэта асобны сцэнарый, калі актрысе не далі ролю...

— Таццяна Рыгораўна, вы так узнёсла гаварылі пра свае студэнцкія гады. Як вам бачыцца, ці ёсць адрозненне сучасных выпускнікоў творчых ВНУ ад вашага пакалення?

— Ведаеце, аднойчы на працягу года я выкладала сцэнічную мову ва Універсітэце культуры і мастацтваў і зразумела, што гэта не маё. Я студэнтаў элементарна баюся. Адна дзяўчына спазнілася, я ёй пра гэта сказала і... у адказ выслухала. Таму, калі на другі год мне патэлефанавалі ізноў: “Калі не вы, дык хто ж!”, я адказала: “Хто заўгодна, але толькі не я...”

А вось у наш тэатр сёлета прыйшлі вельмі цікавыя выпускнікі. Яны бяруць ролю і нечакана паварочваюць яе. Мне падабаецца натуральнасць моладзі. Яны прыйшлі да нас адкрытыя і самастойныя. У іх узросце мы былі заціснутыя, запытвалі ва ўсім дазволу... Ведаеце, я кожны раз прыходжу за кулісы, каб паглядзець, як новенькія іграюць. І часам бачу такія рэчы, што проста дзіву даешся!

— Часта чуваць, што ў тэатральных калектывах вельмі цяжка асвоіцца, там адбываецца час ад часу, так бы мовіць, выяданне адзін адному “вантробаў”...

— Канешне, такое сустракаецца, але хутчэй паміж двума пэўнымі людзьмі. Я працавала ў розных калектывах, паверце: хоць акцёры часам і бухцяць, але ж імкнуцца стварыць утульную атмасферу. Мы вельмі шмат часу праводзім у гэтых сценах, мы павінны быць адкрытымі. Хаця б з чыста эгаістычных поглядаў: каб лягчэй было працаваць. Уявіце, у вас з партнёрам — дрэнныя адносіны, а па ролі паміж вамі нараджаецца каханне. І замест вырашэння акцёрскіх задач прыйдзецца пачынаць з таго, каб пераламіць сябе. А не пераадолееш — гледачу будзе тое відаць. Калі ж канфлікту няма, вы адразу ўступіце ў ролю. Не трэба будаваць сваё прафесійнае жыццё на зайздрасці: нічога не паспееш зрабіць на сцэне ды і сам сябе згрызеш.

— Вы не раз гаварылі, што жывяце каля дошкі раскладу. У сённяшняй моладзі ёсць патрэба ў такім тэатры-доме? Ці неабходна такая самаадданасць?

— Канешне, неабходна! І па моладзі нашага тэатра скажу, што яна ёсць. Вельмі бачна на сцэне, калі акцёр не аддае сябе цалкам мастацтву. Зрэшты, мы дзень і ноч прападалі ва аўдыторыях тэатральнага інстытута, потым не выходзілі з тэатра: рэпетыцыі, спектаклі, абмеркаванні...

Зараз у РТБД у працоўным раскладзе значацца заняткі пластыкай, вакалам, адчынена трэнажорная зала. Хапае роляў, матэрыялу, у якім можна рэалізавацца. Адразу вылучаецца акцёр, які пастаянна “калупаецца” ў сабе. Калі ж няма адданасці, чалавеку становіцца нудна, і ён патроху сыходзіць. Гэта натуральны адбор. Ды і з ім становіцца нецікава. Недзе можна пайсці і зарабіць вялікія грошы. Можна, але такога кайфу не будзе!

Пытанні задавалі: Пётра Васілеўскі, Алег Клімаў, Яўген Рагін, Аліна Саўчанка, Сяргей Трафілаў, Юрый Чарнякевіч

Фота Таццяны МАТУСЕВІЧ

Аўтар: Настасся ПАНКРАТАВА
рэдактар аддзела газеты "Культура"