Калі грошы — з "уласнай кішэні"...

№ 35 (1161) 30.08.2014 - 05.09.2014 г

Прамоўтары чакаюць гледача
Перафразуючы словы “люстэрка рускай рэвалюцыі”, “усе маленькія фестывалі падобныя адно да аднаго, кожны вялікі фестываль вялікі па-свойму”. Спрачацца з новым сцвярджэннем я вас сёння не заклікаю, тым больш, у нашай газеце абвяргалі мы гэты “пастулат” не раз, а пахуліганіў я вербальна такім “штылем” таму, што трэба ж было неяк арыгінальна падабрацца да сутнасці чарговага “круглага стала”, які прайшоў у рэдакцыі “К”. У ёй сабраліся арганізатары найбуйнейшых у краіне фестываляў, “оўпэн-эйраў” — Андрэй АЛЯКСЕЕЎ (А.А.) (фестываль “Мост”), Уладзімір ШАБЛІНСКІ (У.Ш.) (фестываль “Вольнае паветра”), Юлія ДУБОЎСКАЯ (Ю.Д.) (фестываль “Музычныя вечары ў Мірскім замку”, начальнік аддзела маркетынгу і рэкламы, прэс-сакратар тэлеканала “АНТ”), Алег ПАШАК (А.П.) (каардынатар фестывалю “Камянiца”), Дзмітрый НАЗАРАЎ (Д.Н.) (фестываль “Men’s Fest”), Антон САСНОЎСКІ (А.С.) (фестываль “Дружба”). Ім мы і прапанавалі некалькі тэм для абмеркавання, сфармуляваўшы іх у выглядзе навадных пытанняў...

/i/content/pi/cult/500/10732/4-1.jpg

/i/content/pi/cult/500/10732/4-2.jpg

Якія песні спяваюць фінансы?

— Іншым разам здаецца, што фестывалі ў Беларусі растуць як грыбы, але далёка не ўсе з іх становяцца штогадовымі. Асабіста вам хапае фестываляў ці іх занадта шмат для такой краіны, як наша?

Д.Н.: — Не сказаў бы, што іх занадта шмат. На мой погляд, наадварот, фэстаў не хапае. У той жа Украіне, і толькі ў яе заходняй частцы, у месяц праводзіцца больш за дзясятак фестываляў, і ўсе — вельмі высокага ўзроўню.

У.Ш.: — Фестывалі павінны быць патрэбны менавіта для кагосьці. Калі публіка не ідзе на іх, то якога б хэдлайнера на іх ні прывязі, сэнсу ў правядзенні такіх мерапрыемстваў будзе мала. Гэта значыць, прапанова мусіць ісці насустрач попыту. Шчыра кажучы, многія буйныя фэсты гэтага года, што быццам бы павінны былі сабраць дастатковую колькасць гледачоў, іх не сабралі. Гэта датычыцца і “Вольнага паветра”, і “Моста”, і “Дружбы”, арганізатары якіх, што называецца, “влетели”. Фестывалі ў нашай краіне для іх арганізатараў — гэта арэлі: учора ты “ў плюсе” ці не ў страце — сёння “ў мінусе”. І ўсё з-за таго, што ў Беларусі, па вялікім рахунку, няма мэтавай аўдыторыі гледачоў, “заточанай” пад такія формы вольнага часу, — не важна, хард-н-хэві- гэта ці поп-рок-фестываль. Моладзь уваткнула навушнікі, залезла ў Інтэрнэт і — “тусуецца” сабе на пікніку. Маё асабістае меркаванне такое, што патрэбы ў якасных фестывалях такога кшталту ў краіне пакуль няма.

А.А.: — У таварным значэнні, можа, і не. Я згодзен з Уладзімірам: у Беларусі няма асаблівай фестывальнай культуры. Але ў мяне ўсё ж ёсць надзея на моладзь, якая, наведваючы сёння фэсты, хай і не рэгулярна, заразіцца іх атмасферай і, пасталеўшы, заўтра будзе іх пастаяннай аўдыторыяй. Цяперашняе ж пакаленне тых, каму за сорак, выцягнуць на “оўпэн-эйры” практычна немагчыма: яно прызвычаілася ўжо да залаў, да сольных выступленняў артыстаў. Ну а тое, што колькасць фэстаў расце — удала яны праходзяць у фінансавым плане для арганізатараў ці няўдала, — гэта паказчык таго, што патрэба ў іх ёсць. І супярэчнасці паміж маімі словамі і тым, што сказаў Уладзімір, няма: мне здаецца, існуе патрэба ў фестывалях наогул, у іх павелічэнні, у іх рознасці. Шаблінскі ж кажа аб якасці мерапрыемстваў. Некаторыя людзі, якія бяруцца за арганізацыю фэстаў, не ўяўляюць, у што яны залазяць. Ім здаецца, што гэта выдатны бізнес, з дапамогай якога можна лёгка зарабіць. Зусім наадварот: гэта значна складаней, чым зладзіць звычайны канцэрт, механіка ж іншая…

На мой погляд, зараз ідзе зараджэнне фестывальнага рынку. Тут усё гэтак жа, як пры зачацці дзіцяці, і, умоўна кажучы, з дзесяці новых фэстаў па-сапраўднаму нарадзіцца надоўга зможа толькі адзін. Думаю, у бліжэйшыя пяць гадоў колькасць фестываляў будзе расці, пераважная іх частка знікне назаўсёды, а што застанецца — паглядзім.

Ю.Д.: — Каналу “АНТ”, у адрозненне ад нашых калег, быць можа, крыху лягчэй. “Музычныя вечары ў Мірскім замку” прайшлі ўжо ў восьмы раз. Гэты фэст, можна сказаць, ужо знакавы, хоць бы таму, што Міністэрства замежных спраў уключыла яго ў каляндар сваіх мерапрыемстваў на бліжэйшыя некалькі гадоў. У тэлеканала ёсць рэсурсы, якіх няма ў іншых, таму што “...Вечары” — гэта спецыяльна арганізаваны праект, які здымаецца і паказваецца ў эфіры. Удзельнікі яго — артысты з розных краін: беларусы, расіяны, украінцы, заходнія музыканты. У гэтым годзе на яго былі прададзены практычна ўсе білеты (прытым што канцэрты пачыналіся а 22-й, 24-й, партэр быў ужо ўвесь запоўнены).

А.А.: — Але ў цэлым, з камерцыйнага пункта гледжання...

Ю.Д.: — Дзіўна выглядала б, каб арганізатар фестывалю не хацеў яго манетызаваць.

Д.Н.: — У асноўнай масе, публіка не задумваецца, зарабіў арганізатар на фестывалі ці не. А працягласць жыцця любога фэсту залежыць ад яго акупнасці. Але, мне думаецца, нейкія зрухі тут ёсць: гледачы пачынаюць разумець, што калі нейкі фестываль ім спадабаўся і на яго варта схадзіць наступным разам, то тым самым яны фінансуюць яго правядзенне. Заходнім арганізатарам у гэтым сэнсе прасцей: амаль усе значныя, буйныя фестывалі ў іх праходзяць за кошт спонсараў, ніхто з арганізатараў фэстаў уласнай кішэняй не рызыкуе...

А.А.: — Гэта не так. Маючы зносіны з замежнымі калегамі, я зразумеў, што калі ёсць нейкія “вясёлыя” спонсары, гатовыя выдаткавацца з-за асабістых меркаванняў, то да іх проста так не ідуць. Як гэта ў іх працуе? Арганізатары знаходзяць патэнцыйнага інвестара і кажуць яму: “Мы збіраемся правесці фестываль, нам на яго трэба тры мільёны еўра. На кропку бясстратнасці мы выйдзем праз тры гады. Гэта значыць, у першы год вашы страты складуць мільён, у другі — паўмільёна, у трэці — 250 тысяч. І на чацвёртым годзе вы пачняце вяртаць інвестыцыі”. Інвестар правярае ўсе раскладкі і вырашае, ці даваць яму грошы “ўдоўгае” ці не даваць. Але па факце ён можа нічога не вярнуць і не зарабіць — “рызыкі” таму так і называюцца. У Беларусі ж няма такіх інвестараў, бо нестабільная эканамічная сітуацыя: сваё фінансавае жыццё ў нас можна прагназаваць максімум на год наперад. Калі нават і знайсці замежнага інвестара, то ён пры такім становішчы рэчаў укладвацца не стане.

У мяне кампанія прыватная, мы не “сядзім” на грантах, дзяржава нас не фінансуе, мы ўсё робім на ўласныя грошы. І кожны наш наступны крок можа быць крокам як угару, так і ўніз. Калі мы прывозім з канцэртам сольнага артыста, то дакладна ведаем, што ён збярэ залу. Пры правядзенні ж “салянкі” верагоднасць памылкі ўзрастае.

Д.Н.: — Я меў на ўвазе тое, што спачатку, натуральна, арганізатарам трэба паказаць сябе, напрацаваць уменне ў правядзенні фестываляў, тады і спонсары, хочацца верыць, пацягнуцца. Пакуль жа, пры ўсёй павазе да беларускіх фестывальных прамоўтараў, усе такія мерапрыемствы, у лепшым выпадку, зводзяцца ў фінансавым плане “да нуля”.

А.А.: — Але не ўсё так змрочна, як можа падацца. Паступова, пакрысе, кожны год нешта змяняецца, нешта рухаецца ў правільным кірунку.

— Каб папулярызаваць фестываль, ці займаецеся вы мерчандайзiнгам?

А.С.: — На нашым фестывалі была прадукцыя з яго атрыбутыкай, не шмат, але была. На “Мосце” — таксама.

А.А.: — Калі гэтым займацца, то да справы трэба падыходзіць сур’ёзна, у звязку з зацікаўленымі, дасведчанымі людзьмі. Пакуль мы толькі спрабуем.

А.П.: — Фірмаў, здольных прасоўваць якi-небудзь буйны або адносна буйны фестывальны рух з дапамогай “мерча”, мала. І ў іх няма асаблівай цікавасці да такога віду дзейнасці…

Ахова і публіка

— Ці ёсць у айчынных фестываляў нейкія, толькі ім уласцівыя, асаблівасці?

А.А.: — Для таго, каб фэст стаў брэндам, яму трэба як мінімум гадоў пяць. “Музычныя вечары...” — гэта ўжо брэнд.

У.Ш.: — Пытанне, як я зразумеў, крыху ў іншым. Яно — пра асаблівую “ўнутраную кухню”, праўда? Вядома, такія асаблівасці ёсць, зыходзячы хоць бы з таго, што наш фестывальны рынак — развіваецца. Прывяду просты прыклад: ахова мерапрыемстваў. Усе заходнія фэсты ахоўваюцца легальнымі прыватнымі фірмамі. Нашы ж — прадстаўнікамі органаў правапарадку, якія не маюць спецыяльнай падрыхтоўкі ў тым, як забяспечваць бяспеку людзей менавіта на фестывалях. Яны ведаюць, што і як ім рабіць пры рабоце на масавых мерапрыемствах — няхай гэта будзе парад, мітынг і гэтак далей. І падыход да паводзін людзей на фестывалях, характэрных і абсалютна нармальных для іх, без экстрэмізму і небяспекі, у спецслужбаў адпаведны: ён адзіны для ўсіх мерапрыемстваў. Нюансы іх не цікавяць, таму арганізатарам фэстаў даводзіцца кожны раз падрабязна гутарыць з праваахоўнікамі, нешта тлумачыць ім, пераконваць у чымсьці…

А.П.: — На першым фестывалі “Камянiца” былі два міліцэйскія патрулі. На апошнім — тры міліцэйскія кардоны.

Ю.Д.: — Гэта сведчыць пра тое, што публіка ваша колькасна павялічваецца.

А.П.: — Добра было б, калі б толькі пра тое.

А.С.: — А мне здаецца, што з кожным годам прысутнасць міліцыі на мерапрыемствах стала менш прыкметнай. Яна ёсць, і ў той колькасці, якая неабходна пад кожны канкрэтны выпадак. Міліцыя ўсё ж навучылася так сабе паводзіць, “маскіравацца”, каб не раздражняць залішне ўразлівых грамадзян.

А.А.: — Папраўдзе небяспечных наведвальнікаў мала прысутнічала на вашым фэсце, таму і міліцыі не шмат было. Сапраўды, узаемадзеянне, паразуменне з органамі правапарадку палепшыліся. Таму я не стаў бы дэманізаваць вобраз нашай міліцыі ў гэтым сэнсе. У рэшце рэшт, гэта з вобласці псіхалогіі, і міліцыю можна зразумець, бо раны трагедыі на Нямізе яшчэ не хутка зажывуць і забудуцца. А ў маёй практыцы была непрыемная гісторыя, калі патэлефанаваў адзін дурань і сказаў, што на фестывалі закладзена бомба. Мы з міліцыяй адпрацавалі вельмі хутка гэтую сітуацыю, вывелі ўсе тры тысячы людзей з пляцоўкі — ветліва і карэктна. Вядома, міліцыя сёння сто разоў падстрахуецца пад час правядзення фестываляў. Часам яна і перастрахоўваецца, але я яе разумею: мы, арганізатары, добраахвотна ідзём на рызыкі, міліцыянты — у сілу сваіх абавязкаў; іх рызыкі, іх хваляванне значна вышэйшыя.

Ю.Д.: — А ў нас працуе ўласная служба аховы, якая выдатна разумее спецыфіку нашага фестывалю. Дый публіцы шмат разоў не даводзіцца паўтараць, што з сябе ўяўляюць “Музычныя вечары...” і як на іх сябе трэба паводзіць.

— З мясцовымі ўладамі лёгка знаходзіцца агульная мова пры арганізацыі фестывалю?

А.П.: — “Правілы гульні” для такіх выпадкаў былі напісаны некалькі гадоў таму. Мы прывыкалі да іх, засвоілі, таму сёння праблем не ўзнікае.

А.А.: — “Правілы” будуць і далей рэгулявацца, відазмяняцца, таму што змяняецца час, умовы, але аснова ёсць. Асаблівасць нашага фестывалю заключаецца ў тым, што непадалёк ад пляцоўкі, дзе ён праходзіць, знаходзяцца жылыя дамы. Не ўсе жыхары рады такому суседству: гучная музыка, натоўпы людзей… Знаходзім спосабы, каб захаваць баланс паміж тымі, каму гэтае мерапрыемства можа перашкодзіць, і тымі, хто прыходзіць на яго адпачыць.

А.П.: — Мы таксама працуем з публікай. Адрозненне ж нашага фестывалю ў тым, што ён, у першую чаргу, — дабрачынны. Праходзіць у вёсцы Азярцо, дзе знаходзіцца адзіны ў краіне музей пад адкрытым небам — Музей народнай архітэктуры і побыту. “Камянiца” яго і папулярызуе. Здавалася б, і публіка павінна адпавядаць фестывальнаму пасылу. Да мінулага года ніякіх эксцэсаў не было. Але з-за таго, што кошт білетаў на фестываль быў даволі нізкі па цяперашнім часе — ён раўняўся кошту ўваходнага білета ў музей, — у выніку тут апынуліся тыя, каго сутнасць самога мерапрыемства, яго ідэя не хвалявалі. “Танна, фестываль як бы вядомы, давай з’ездзім”, — напэўна, так разважалі. І, натуральна, сваімі паводзінамі, выглядам яны дысанавалі з астатнімі гледачамі. Ёсць падстава задумацца…

А.А.: — Зразумела, што публіка нават на фестываль строга вызначанага фармату прыходзіць самая розная. Прынцып “Моста” такі: хто б да нас ні прыходзіў — гэта наш глядач. Мне абыякавы яго статус. Я бачу, што сярод наведвальнікаў ёсць людзі багатыя, ёсць людзі не надта высокага дастатку, ёсць інтэлігенцыя, ёсць рабочы клас. Для музыкі ўсе роўныя. Галоўнае, каб і тыя, і іншыя паводзілі сябе адэкватна, не перашкаджалі адпачываць іншым, не стваралі канфліктныя сітуацыі. Няхай выпускаюць пару — для гэтага фестывалі, у тым ліку, і прыдумляюцца, — але цывілізавана. Гэта значна лепш, калі яны тут будуць выплёскваць назапашаную энергію — са знакам “плюс” або “мінус”, — а не ў крамах, на дарогах…

— А якая публіка ў “...Вечароў...”, “...Паветра”?

Ю.Д.: —У фестывалю, безумоўна, ёсць мэтавая аўдыторыя: дарослыя, іх дзеці, жыхары Міра, Гродзенскай вобласці, Мінска, іншых беларускіх гарадоў ды абласцей, замежнікі, якія дабіраюцца сюды на ўласным транспарце. Немалаважна, што гэта "малапітны" кантынгент. Апроч музыкі іх вабяць і сама атмасфера Мірскага замка, яго наваколлі, прырода — уся гэтая прыгажосць. Публіка тут можа і перакусіць, і набыць сувеніры — пра гэта паклапаціліся мясцовыя ўлады.

Але не думаю, што каго б мы ні заявілі ў праграму, гледачы ўсё роўна збяруцца. Пралічваюцца ўсе дробязі: хто, напрыклад, павінен закрываць фестывальны дзень, які пераходзіць у ноч і заканчваецца пад раніцу…

У.Ш.: — Да нас прыязджаюць менавіта ў канкрэтнае месца — на хутар Шаблі Валожынскага раёна. Публіцы без розніцы, якая музыка будзе тут гучаць. Упэўнены, што, калі на фестываль я заяўлю толькі “фанаграму гурта “Троіца”, прыедзе тая ж колькасць людзей, што і заўсёды. Для іх наш фэст — гэта пікнік пад жывую музыку, гэта — намёты, хатнія жывёлы… Пры маім скепсісе адносна мэтавай фестывальнай аўдыторыі ў краіне, у нас ёсць свая публіка, і яна шырыцца з года ў год, можа, і не так прыкметна для кагосьці. Гэта людзі сярэдняга ўзросту — ад 30 да 45 гадоў, асноўная маса — аўтамабілісты, хтосьці прыязджае на электрычках. Гэта разумная сямейная публіка, дзесьці нацыянальна арыентаваная, больш беларускамоўная, якой я задаволены. І публіку мы, калі жадаеце, “рэгулюем”, назіраем за яе інтэлектуальным узроўнем. Я не зніжаю кошт білетаў да дзвюх умоўных адзінак. Я ніколі не запрашу, скажам, гурт, якi можа дазволіць сабе Андрэй, зыходзячы з асобаснага ўспрымання дадзенага калектыву і разумеючы, які глядач пойдзе на яго, якія ён праблемы прынясе. Шаблі знаходзіцца ў даліне, і фэст, магчыма, рана ці позна пяройдзе рэчку Буянку, якая натуральным чынам агароджвае яго тэрыторыю. Але даліна і цяпер здольная сабраць тысяч трыццаць чалавек, аднак “Вудстокам” “Вольнае паветра” станавіцца не збіраецца. Той жа фестываль “Дружба”, які арандаваў нашу “пляцоўку”, калі ласка, можа паспрабаваць. А “Мосту”, як я разумею, і так камфортна ў пасёлку Баравая пад Мінскам…

А.А.: — Мэты і задачы ў нас, натуральна, розныя. Кожны ўжо знайшоў сваю спецыялізацыю ды працуе ў абранай ім нішы. І глядач шукае ды знаходзіць або не знаходзіць уласную фестывальную нішу, працягвае яе выбіраць, шукаць. І галасуе рублём. Байкеры і “металісты” не будуць дурэць у Шаблінскага, а ў мяне — можа быць.

У.Ш.: — Вось тут якраз дарэчы будзе сказаць, што адбываецца стварэнне брэндаў…

Д.Н.: — Ідэя нашага фестывалю, які праходзіць у Брэсце, — прадставіць слухачу беларускамоўную музыку. Фэст праводзіцца ў клубе. Максімальная колькасць людзей, якую нам давялося сабраць, — дзесьці каля 850 чалавек.

А.А.: — Ёсць тут нейкая нестыкоўка: выступаеце вы за беларускамоўную музыку, а называецеся “Men’s Fest”... А цяжка не ў Мінску сабраць людзей на фэст?

Д.Н.: — Цяжка ў тым сэнсе, што ў краіне не так шмат якасных беларускамоўных гуртоў, на якія пайшоў бы масавы глядач…

Фестываль фестывалю сябар

— Ці можна казаць пра канкурэнцыю паміж фестывалямі? Напрыклад, паміж “Вольным паветрам” і “Камянiцай”?

А.П.: — Не разумею, навошта і па сёння падаграваць тэму канкурэнцыі паміж намі? Такіх фестываляў, як “...Паветра” і “Камянiца”, у краіне павінна быць штук дзесяць, каб можна было казаць аб канкурэнцыі.

У.Ш.: — На ўзроўні ідэі мы дакладна не канкурэнты, хоць некаторыя чамусьці лічаць, што наш фэст таксама ў першую чаргу “заточаны” на фольк ды этна. Іншая справа, што і мы, і “Камянiца” запрашаем у якасці айчынных хэдлайнераў беларускамоўных выканаўцаў. А такіх калектываў — якасных, як дакладна заўважыў Дзмітрый, — у краіне не так шмат. Таму перасячэнні па імёнах здараюцца. Калі мы і “канкурыравалі”, то гэта было звязана з датамі правядзення мерапрыемстваў, але зараз яны разведзены…

— Калі ўжо зноў усплыла тэма “якасных беларускамоўных выканаўцаў”, то ці магчымы ў Беларусі фэст беларускамоўнай музыкі — шматтысячны? Добра, проста фестываль сучаснай беларускай музыкі? Каб можна было і артыстаў набраць, і публіка б пайшла, і арганізатары не засталіся б у занадта вялікім “мінусе”?

А.А.: — Фольк-фэст, думаю, немагчымы: з-за вузкасці нішы. Рок- і поп-музыканты тысяч да пяці сабралі б.

У.Ш.: — Калі паставіць хэдлайнерам Каржа, прыйдзе дзесяць тысяч чалавек…

А.С.: — У Макса не фестывальная публіка, дый ён, па-мойму, не працуе на фестывалях.

Ю.Д.: — У рамках “Музычных вечароў...” прайшоў канцэрт “Жывы рок”, у якім удзельнічалі толькі беларускія гурты, такія як “Akute”, “The Toobes”, “Дай дарогу!” ды іншыя. Публіка на іх сабралася і прымала вельмі добра.

А.А.: — А мне нецікава мець на фестывалі гурт, якi да гэтага з пачатку года дзесяць разоў выступіў у вядомым мінскім клубе. Мне цікава запрашаць маладых музыкантаў, якіх, можа, хтосьці не ведае, але якія, на мой густ, выконваюць нармальную музыку. І я буду ўпэўнены, што гэтыя выканаўцы дакладна не з’явяцца на іншых бліжэйшых фэстах. Калі публіка давярае нашаму, то яна прыйдзе і на не вельмі вядомых айчынных артыстаў.

Ю.Д.: — Але адна з задач нашага фэсту таксама і ў тым, каб знаёміць людзей з не надта, быць можа, ім вядомымі таленавітымі беларускімі выканаўцамі! Аднак у сілу таго, што “...Вечары...” — праект тэлевізійны, мы стараемся забіць двух зайцоў адначасова: мы і знаёмім, і абавязкова прапануем хэдлайнэраў, якія і гледачу ля Замка, і гледачу ля экрана неабходныя па-любому. І тут яшчэ ёсць такая тонкасць, што малады музыкант можа выдатна выступаць у клубе, але на вялікай сцэне, перад вялікай колькасцю людзей ён становіцца заціснутым, нецікавым, пачынае дрэнна граць ды спяваць, губляецца перад тэлевізійнай камерай. Нам трэба быць беспамылковымі ў сваім выбары, бо камеру не падманеш. А наогул, цікавасць да фэстаў у тэлеканалаў ёсць: і “Мост”, і “Камянiцу”, і “Дружбу” яны паказваюць.

— Персанальнае пытанне да Антона. Фестываль “Дружба” ў гэтым годзе прайшоў першы раз. Якія высновы зрабілі?

А.С.: — Праца над памылкамі ўжо вядзецца. Галоўнае, мы зразумелі, што сольны канцэрт выканаўцы і фестываль — гэта абсалютна розныя рэчы, гэта збольшага — розная публіка. Стваралася “Дружба” як праект доўгачасовы, і кідаць мы яго не збіраемся. У наступным годзе нешта сапраўды зменіцца пры яго арганізацыі ды правядзенні. Напрыклад, такога акцэнту на спіс выканаўцаў ужо не будзе: верагодна, пакінем толькі аднаго вялікага хэдлайнера. Я паспрабаваў уяўляць сябе на месцы гледача — мне ўсё спадабалася: і канцэрт, і побытавыя ўмовы. Я ў такой якасці на наступны год на фестываль прыехаў бы.

— Дабраліся да самага смачнага! Такім чынам, за што ж вас папракае публіка, і што вы ёй адказваеце?

У.Ш.: — Немагчыма задаволіць усе запыты ўсёй публікі. І я як арганізатар не стаўлю перад сабой такой задачы. Сёння ў чалавека дрэнны настрой, але білет ён купіў паўгода таму, таму не паехаць не мог. І пачынаецца: яму не падабаецца месца на паркоўцы (чаму яно на сонечным баку?), яму здаецца, што ахоўнікі залішне старанна яго правяраюць, і гэтак далей. Вярнуўшыся, а то і проста на месцы, ён пачынае вывальваць вось гэты “набыты негатыў” у сацыяльныя сеткі: піва няма, народ жудасны, канцэрт — поўнае...

А.С.: — А то і да пачатку фестывалю, ледзь стане вядомы спіс выканаўцаў на ім... Не падабаецца? Сядзіце наступным разам дома. Да здаровай крытыкі, вядома, прыслухоўвацца трэба. Але і публіка павінна разумець, што фестываль — гэта ў чымсьці спартанскія ўмовы, ступень камфорту на ім — мінімальная. Людзям павінна быць забяспечана ахова, яны павінны мець магчымасць схадзіць у прыбіральню, нешта выпіць ды перакусіць, пачуць і ўбачыць заяўленых у праграму артыстаў. Гэта стандартны набор для любога фэсту ў любой краіне свету. Калі арганізатары захочуць даць гледачам яшчэ штосьці, то гэта будзе ўжо выходзіць за рамкі набору. А пісаць усякае рознае і я магу.

А.П.: — Пішуць у Інтэрнэце брыдкасці, не разумеючы, што гэта азначае: зладзіць фестываль…

Д.Н.: — У Брэсце — тое ж самае. Прычым, як мне здаецца, ёсць такая катэгорыя людзей, якія спецыяльна ходзяць на мерапрыемствы, каб потым пра іх агідна напісаць. Яны прыходзяць на фестываль, загадзя ўсім незадаволеныя. Я не так даўно быў на выступленні “Акіяна Эльзы”, і за маёй спінай сядзеў хлопец, які ўвесь канцэрт рот не закрываў: “Гітарыст — дрэнны, бубнач — “левы”, Вакарчук — не дацягвае...”

А.А.: — І хлопец гэты меў рацыю: раней “Акіян Эльзы” быў лепшы...

Фота Юрыя ІВАНОВА

Аўтар: Алег КЛІМАЎ
спецыяльны карэспандэнт газеты "Культура"