Спорт у мастацтве — тэма такая ж старая, як і самі формы гэтай чалавечай дзейнасці. З часоў антычнасці традыцыі сумленных спартыўных спаборніцтваў паводле непарушных правілаў, культ фізічна развітога цела былі прадметамі інтарэсаў мастакоў. Спорт і мастацтва злучаныя шматлікімі і разнастайнымі сувязямі: яны ствараюць неўтылітарныя каштоўнасці, камунікуюць на інтэрнацыянальнай мове, пераадольваючы нацыянальныя, палітычныя і рэлігійныя межы, імкнуцца адказаць на адвечную праблему пошуку гарманічнага ідэалу. Але, вядома, самае галоўнае, што і мастацтва, і спорт адкрываюць шырокія магчымасці для эстэтычнай асалоды. Не выпадкова амерыканскі даследчык Рэнэ Мэх’ю напісаў: «Рытм і каардынацыю рухаў спартсмена нельга аддзяліць ад самага вытанчанага балета, самага бліскучага ўрыўка празаічнага або вершаванага твора, самых цудоўных ліній у архітэктуры». Дык мо спорт — адна з формаў мастацтва? А спартыўная перамога — арт-шэдэўр?
Сапраўды, спорту ўласцівыя эстэтычныя каштоўнасці, якія можна параўнаць з эстэтычнымі каштоўнасцямі мастацтва. Рытмічная грацыя, дакладнасць, мастацкасць, энергія — тыя якасці ў спорце, што ў розных спалучэннях адзін з адным складаюць прыгажосць. Перакрыжоўваюцца ўзоры канькоў фігурыстаў або рытмічныя і сінхронныя рухі весляроў — гэта не што іншае, як малюнак, ды ён існуе, у адрозненне ад твораў мастацтва, якія жывуць у вечнасці, толькі імгненне. У гэтым кантэксце і спартыўная арэна — плоскасць палатна, дзе гульцы — дзейсныя персанажы, што ствараюць, як і ў мастацтве, рэальнасць другога парадку, самастойную ў сваіх рытміка-дынамічных, кампазіцыйных і колеравых праявах. Ну і нарэшце, не варта забываць пра сённяшнюю глабальную хвалю эстэтызацыі спорту — асобныя тэатры на лёдзе, мастацкай гімнастыкі і сінхроннага плавання, тэатры спартыўнага танца...
Плённым саюзам мастацтва і спорту з’яўляецца і наша экспазіцыя — своеасаблівае прывітанне II Еўрапейскім гульням, пра што красамоўна сведчыць сама назва выставачнага праекта. Дух вялікай гульні, ад дзіцячых забаў да эмацыйнай насычанасці прафесійнага спартыўнага паядынку, лёг у аснову канцэпцыі. Тут няма партрэтаў вядомых спартсменаў і іх настаўнікаў, алегарычных і сімвалічных кампазіцый. Выстава прапануе гледачу шырокую поліфанію эмоцый: цяжкасць і драматызм барацьбы, выбухі захаплення ў натоўпе стадыёна, яркія моманты матчаў і трэніровак.
Тэма гульні не абмежавана толькі зместавымі аспектамі прадстаўленых твораў. Гульнявы прынцып выкананы і ў рамках экспазіцыйнай развескі, якая дазволіла аб’яднаць у адзіных экспазіцыйных блоках жывапісцаў і графікаў, класікаў і сучаснікаў, стварыўшы своеасаблівы часавы рэзананс у інтэрпрэтацыі тэмы спорту ў ХХ і ХХI стагоддзях. Аптымізм алімпійскага дэвізу «Хутчэй. Вышэй. Мацней», адлюстраваныя ў працах Ігара Уласава, Віктара Ждана, Анатоля Волкава, Барыса Казакова і іншых, суседнічае з постмадэрнісцкімі гульнямі твораў Руслана Вашкевіча і Таццяны Кандраценка, са знакамі духу спаборніцтва («агонам»), адраджэннем антычнай традыцыі ў працах Віктара Альшэўскага, даказваючы тым самым, што спорт з лёгкасцю можа прымаць не толькі разнастайныя рамкі мастацтва, але і формы культуралагічнага дыскурсу.
Кацярына Ізафатава