Юрый Га­ра­дзец­кі

На бе­ла­рус­кай сцэ­не спя­вак вы­кон­вае парт­ыі Лен­ска­га ў опе­ры «Яўген Ане­гін» і Альф­рэ­да ў «Тра­ві­яце», Аль­ма­ві­вы ў «Се­ві­льс­кім цы­ру­ль­ні­ку» і Пэ­пе ў «Па­яцах», Та­мі­на ў «Ча­роў­най флей­це». Ён лаў­рэ­ат Між­на­род­на­га кон­кур­су ва­ка­ліс­таў імя Алек­сан­дроў­скай, атры­маў Гран-пры Спе­цы­яль­на­га фон­ду Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь па пад­трым­цы та­ле­на­ві­тай мо­ла­дзі. На­ша­га са­ліс­та вы­со­ка аца­ні­лі і слу­ха­чы іншых кра­ін, дзе Юрый Га­ра­дзец­кі ўпэў­не­на вы­сту­пае на леп­шых пля­цоў­ках.

Юрый, дзе­сяць га­доў вы за­хоў­ва­еце вер­насць ад­на­му тэ­атру.

— Па-пер­шае, не бы­ло вос­тра­га жа­дан­ня ку­ды­сь­ці з’ехаць. Па-дру­гое, ня­гле­дзя­чы на тое, што ў мя­не ёсць лю­бі­мая пра­фе­сія, якой мож­на за­ймац­ца, у пры­нцы­пе, усю­ды, жыць бо­льш пры­емна по­бач з бліз­кі­мі лю­дзь­мі. Та­му я жы­ву там, дзе зна­хо­дзіц­ца най­бо­ль­шая ко­ль­касць лю­дзей, якія мне ве­ль­мі да­ра­гія, — у Бе­ла­ру­сі. Ба­ць­кі жон­кі не­ка­ль­кі га­доў та­му пе­ра­бра­лі­ся ў Мінск, каб быць блі­жэй да нас. Ка­лі з’язджаю ку­ды­сь­ці — за­ўсё­ды не­адо­ль­на цяг­не да­до­му, асаб­лі­ва па ве­ча­рах, ка­лі ўсе спра­вы скон­ча­ны і ёсць час для раз­ва­жан­няў. На­ста­ль­гія, без­умоў­на, не вы­дум­ка.

А ка­лі ад­бы­ла­ся ва­ша пер­шая па­ездка на між­на­род­ны кон­курс?

— У той са­мы год, ка­лі быў за­лі­ча­ны ў ста­жор­скую гру­пу тэ­атра. Ле­там, ка­лі пе­ра­й­шоў на пя­ты курс кан­сер­ва­то­рыі, у Санкт-Пе­цяр­бур­гу ла­дзіў­ся Усе­ра­сій­скай кон­курс ва­ка­ль­на-фар­тэ­пі­янных ду­этаў. Па­чаў ма­рыць пра па­ездку, як то­ль­кі ўба­чыў про­з­віш­чы чле­наў жу­ры — вы­дат­ных спе­ва­коў, пі­яніс­таў, вы­клад­чы­каў. Стар­шы­ня — Ула­дзі­мір Чар­ноў, са­ліст Ма­ры­інска­га тэ­атра і «Мет­ра­по­лі­тэн-опе­ры». Кон­курс меў тры ту­ры, я пры­вёз дып­лом.

Ці ўзні­кае тры­ва­лае сяб­роў­ства з ка­ле­га­мі па­сля вы­ступ­лен­няў на кон­кур­сах? Гэ­та ўво­гу­ле рэ­аль­на?

— На­прык­лад, па­сля кон­кур­су ў Санкт-Пе­цяр­бур­гу, ка­лі скон­чы­ла­ся ўзна­га­ро­джан­не, мы на­ват з чле­на­мі жу­ры раз­маў­ля­лі на роў­ных, як ка­ле­гі. Мі­ха­іл Арка­дзь­еў, ды­ры­жор, пі­яніст, кам­па­зі­тар, док­тар мас­тац­тваз­наў­ства, ка­заў нам: «Пі­шы­це, тэ­ле­фа­нуй­це мне ў лю­бы час, ідзі­це на кан­такт — на­пе­рад, дзей­ні­чай­це. Ка­лі па­трэб­на пра­фе­сій­ная па­ра­да, я за­ўсё­ды вам ад­ка­жу». Ня­даў­на хто­сь­ці з ка­лег зга­даў шы­коў­ную фра­зу: «Роў­мінг сяб­роў­ству не пе­ра­шко­да». Ка­лі сур’ёзна, мы пе­ра­піс­ва­емся і за­ўсё­ды ве­ль­мі цёп­ла сус­тра­ка­емся, гэ­тыя ад­но­сі­ны шчы­рыя. З да­па­мо­гай сяб­роў ёсць маг­чы­масць праз двух-трох зна­ёмых знай­сці па­трэб­на­га ча­ла­ве­ка з му­зыч­на­га све­ту і ў Еўро­пе, і ў Па­ўднё­вай і Па­ўноч­най Аме­ры­цы.

Па­сля Пе­цяр­бур­га вы пры­ня­лі ўдзел у Між­на­род­ным кон­кур­се ва­ка­ліс­таў імя Фран­сіс­ка Він’яса ў Іспа­ніі...

— Гэ­та бы­ло ці­ка­ва як з мас­тац­ка­га пун­кту гле­джан­ня, так і з жыц­цё­ва­га. Пер­шы раз са­ма­стой­на пры­ехаў у Еўро­пу — са мной бы­ла кан­цэр­тмай­стар­ка Тац­ця­на Лой­ша. У пла­не твор­чым усё пра­йшло ўда­ла, а ў па­бы­то­вым так атры­ма­ла­ся, што ўвесь во­ль­ны час мы пра­во­дзі­лі пе­ра­важ­на ў га­тэ­лі. Сту­дзень, Бар­се­ло­на, цу­доў­нае на­д­вор’е, пры­стань, яхты... Нам ха­це­ла­ся па­гу­ляць, па­гля­дзець го­рад... Але, не ве­да­ючы, як ад­рэ­агуе мой го­лас на но­вы для яго клі­мат, я ся­дзеў у ну­ма­ры і ад га­тэ­ля на два кро­кі не ад­ыхо­дзіў. Пра­гра­ма май­го вы­сту­пу бы­ла скла­дзе­на з ня­мец­кіх, фран­цуз­скіх, рус­кіх ра­ман­саў, ара­та­ры­яль­на­га са­чы­нен­ня. У вы­ні­ку я вы­йшаў у фі­нал і атры­маў дып­лом. Ка­лі вяр­ну­лі­ся з Іспа­ніі, вы­ра­шы­лі, што трэ­ба і да­лей удзе­ль­ні­чаць у ва­­каль­­ных спа­бор­ніц­твах, па­ча­лі рых­та­вац­ца да ад­на­го з са­мых ста­рых і буй­ных — Між­на­род­на­га кон­кур­су імя Ка­ра­ле­вы Елі­за­ве­ты ў Бру­сэ­лі.

Ме­на­ві­та па­сля кон­кур­су ў Бе­ль­гіі, лаў­рэ­атам яко­га вы зра­бі­лі­ся, пед­агог і спя­вач­ка Рай­нэ Ка­ба­іван­ска за­пра­сі­ла вас на ста­жы­роў­ку ў Іта­лію. Чым пры­цяг­ну­лі ўва­гу зна­ка­мі­тас­ці?

— Ня­гле­дзя­чы на тое, што ма­ла­дыя спе­ва­кі-па­чат­коў­цы яшчэ шмат ча­го не ўме­юць, яны здо­ль­ныя ўклю­чац­ца ў пра­цэс вы­ка­нан­ня му­зыч­на­га тво­ра ўсёй ду­шой, і гэ­тым сім­па­тыч­ныя. Хо­чац­ца іх пад­тры­маць, пад­ба­дзё­рыць. Я ўдзяч­ны, што і ў ва мне та­кую якасць ка­лі­сь­ці за­ўва­жы­лі. Імкнуў­ся рас­крыц­ца, шчы­ра па­ка­заць, што ад­чу­ваю. Па­чуц­ці не­ль­га «на­ма­ля­ваць». Да­сяг­ну­ты вы­нік, вя­до­ма, за­слу­га пра­фе­су­ры, якая са мной пра­ца­ва­ла. Ду­маю, ма­ла­дым трэ­ба па­ста­янна ра­іць, тлу­ма­чыць, што трэ­ба ад­да­ваць; вы­ву­ча­ныя парт­ыту­ры за­ста­нуц­ца про­ста тэк­стам і но­та­мі, ка­лі не на­поў­ніш іх улас­ны­мі пе­ра­жы­ван­ня­мі і эмо­цы­ямі.

Я быў ма­ла­ды, на­іўны, у ма­ім вы­ка­нан­ні, на­пэў­на, ха­па­ла не­да­хо­паў, якія Рай­нэ за­ха­це­ла­ся вы­пра­віць. Яна пра­па­на­ва­ла мне ста­жы­роў­ку ў Іта­ліі. Атры­маў за­пра­шэн­не, ад­кры­лі ві­зу на год, і я па­ехаў. За­ймаў­ся іта­ль­янскай тэх­ні­кай спе­ву пад яе кі­раў­ніц­твам, Рай­нэ на­ват па­спры­яла ма­ім вы­ступ­лен­ням на мясц­овай сцэ­не, каб мне бы­ло за што жыць. По­тым на пра­ця­гу паў­го­да спра­ба­ва­ла «прад­аць» мя­не імпрэ­са­рыа — я ездзіў на роз­ныя пра­слу­хоў­ван­ні, але та­ды гэ­та не спра­ца­ва­ла. Мо­жа, не ха­па­ла не­абход­на­га пра­фе­сій­на­га глян­цу? Я імкнуў­ся вы­явіць улас­ную све­жасць, «не­зас­пя­ва­насць», а імпрэ­са­рыа асце­ра­га­лі­ся, што я яшчэ «зя­лё­ны».

Ці ве­да­юць вас сён­ня між­на­род­ныя імпрэ­са­рыа? Існуе між­на­род­ная ба­за опер­ных вы­ка­наў­цаў?

— Ба­за, на­пэў­на, ёсць, але для та­го, каб ця­бе па­мя­та­лі і ме­лі на ўва­зе, трэ­ба па­ста­янна ку­ды­сь­ці ездзіць пра­слу­хоў­вац­ца. Хоць, як нам рас­па­вя­да­лі пед­аго­гі, кас­тынг-ме­не­джа­ры ні­ко­га не за­бы­ва­юць. Пра гэ­та ка­за­лі ў та­кім кан­тэк­сце: ка­лі вы ад­чу­ва­еце ся­бе не над­та доб­ра пе­рад пра­слу­хоў­ван­нем, лепш ад яго ад­мо­віц­ца: як вы спя­ва­лі, за­пом­няць над­оўга, а інфар­ма­цыя пра тое, што вы ў гэ­ты час хва­рэ­лі, за­бу­дзец­ца. Най­ма­ючы не­вя­до­ма­га спе­ва­ка на пэў­ную ро­лю, яны шмат чым ры­зы­ку­юць, бо на па­ста­ноў­ку вы­дат­коў­ва­юцца вя­лі­кія гро­шы. Та­му звы­чай­на за­пра­ша­юць пра­ве­ра­ны склад.

Пер­шы свой кан­тракт я атры­маў праз два га­ды, у 2010-м, у Бе­ль­гіі, ка­лі ву­чыў­ся ў ка­ле­джы ка­ра­ле­вы Елі­за­ве­ты, у опер­ным кла­се зна­ка­мі­та­га бе­ль­гій­ска­га бас-ба­ры­тона Жа­зэ ван Да­ма. Ён быў на­шым па­ста­янным пед­аго­гам, і той во­пыт, які пе­рад­аваў вуч­ням, — уні­ка­ль­ны. На сцэ­не Ка­ра­леў­скай опе­ры Ва­ло­ніі я вы­ка­наў та­ды парт­ыю гра­фа Эры­ка ў па­ста­ноў­цы «Сап­раў­днае па­ста­янства» ды­ры­жо­ра Хе­су­са Ло­пе­са Ко­ба­са. На гэ­тай жа сцэ­не праз два га­ды пра­спя­ваў парт­ыю Які­на ў опе­ры «Фі­дэ­ліа» пад кі­раў­ніц­твам ды­ры­жо­ра Па­ола Ары­ва­бе­ні.

Вас за­пра­ша­юць пры­няць удзел ва ўсіх кон­кур­сах, ку­ды вы пад­алі за­яўку?

— Па­сля Бар­се­ло­ны мы ўпар­та да­сы­ла­лі дыс­кі з ма­імі за­пі­са­мі на «Апе­ра­лію» — кон­курс Пла­сі­да Да­мін­га. Два ці тры разы атрым­лі­ва­лі ад­каз, маў­ляў, він­шу­ем, ра­ды бы­лі па­зна­ёміц­ца, але вы не пра­йшлі. На­рэш­це ў лі­пе­ні 2011 го­да па­ўдзе­ль­ні­чаў і ў «Апе­ра­ліі», якая та­ды ла­дзі­ла­ся ў Маск­ве. На­бор быў уся­го 42 ча­ла­ве­кі, там я сус­трэў­ся з хлоп­ца­мі, з імі да гэ­та­га мы падзя­лі­лі 1-ю прэ­мію на кон­кур­се імя Ста­ніс­ла­ва Ма­нюш­кі ў Вар­ша­ве.

На кон­кур­се ў Вар­ша­ве вы атры­ма­лі не­ка­ль­кі спе­цы­яль­ных уз­на­га­род, у лі­ку якіх прыз жу­ры за леп­шае вы­ка­нан­не тво­раў поль­ска­га рэ­пер­ту­ару і прэ­мію леп­ша­га тэ­на­ра кон­кур­су. А яшчэ спе­цы­яль­ныя пры­зы ад вя­ду­чых опер­ных тэ­атраў Поль­шчы — удзел у па­ста­ноў­ках Вар­шаў­ска­га опер­на­га тэ­атра і Вроц­лаў­скай опе­ры. А па­сля «Апе­ра­ліі» Пла­сі­да Да­мін­га за­пра­сіў вас удзе­ль­ні­чаць у Мо­ла­дзе­вай опер­най пра­гра­ме Ва­шын­гтон­скай опе­ры. Як бы­ла арга­ні­за­ва­на гэ­тая ву­чо­ба?

— У Ва­шын­гто­не ла­дзі­лі­ся май­стар-кла­сы з удзе­лам вя­до­мых опер­ных вы­ка­наў­цаў, якія па-свой­му ба­чы­лі і чу­лі раз­віц­цё на­шых га­ла­соў і спра­ба­ва­лі пе­ра­ка­наць нас у сва­ім ба­чан­ні. Але на адзін ка­пыл усіх не пад­го­ніш. У не­йкі мо­мант ска­заў свай­му пед­аго­гу (ад­на­му з тых, што пры­язджа­лі да нас па­ру раз­оў на ме­сяц за­ймац­ца ва­ка­лам і тэх­ні­кай, спра­бу­ючы не­шта кар­ды­на­ль­на па­мя­няць у ма­не­ры вы­ка­нан­ня): «Не, мне та­кая сіс­тэ­ма не пад­ы­хо­дзіць, і я гэ­та ад­чу­ваю...» У вы­ні­ку пед­агог вы­ра­шыў, што мы больш не за­йма­емся, мі­ла раз­ві­та­лі­ся. Я саб­раў свае но­ты, ён саб­раў свае, мы па­ціс­ну­лі адзін ад­на­му ру­кі і раз­ышлі­ся. Я за­стаў­ся без вы­клад­чы­ка, та­му вы­ра­шыў са­ма­стой­на па­спра­ба­ваць пра­ца­ваць з іншым рэ­пер­ту­арам — вы­кон­ваць кры­ху бо­льш Вер­дзі, Пу­чы­ні. Але ка­лі го­лас не ад­па­вя­дае маш­та­бу парт­ыі ці тво­ра, ты раз­бу­ра­еш яго. Вось, улас­на, са мной гэ­та ў пэў­най ме­ры і ад­бы­ло­ся. Я пра­жыў там два га­ды, за час ста­жы­роў­кі вы­ка­наў на сцэ­не Ва­шын­гтон­скай опе­ры парт­ыі Ата­віа ў «Дон Жу­ане», Эдман­да ў «Ма­нон Ляс­ко», Па­сту­ха і Ма­ла­до­га ма­ра­ка ў па­ста­ноў­цы «Трыс­тан і Ізоль­да» ды­ры­жо­ра Фі­лі­па Ага­на. На­рэш­це зра­зу­меў, што трэ­ба спы­ніц­ца, і вы­ра­шыў вяр­нуц­ца да­до­му. У мя­не бы­лі сур’ёзны рэ­пер­ту­ар у Мін­ску і кан­трак­ты ў Еўро­пе. Трэ­ба бы­ло спя­ваць, ня­гле­дзя­чы на пра­бле­мы з го­ла­сам.

А хто ва­шы пед­аго­гі тут, у Бе­ла­ру­сі?

— Я знай­шоў свай­го пед­аго­га дзе­сяць га­доў та­му. Дзя­ку­ючы Вік­та­ру Ско­ра­ба­га­та­ву не трэ­ба ні­ку­ды ездзіць, каб зра­зу­мець са­мае га­лоў­нае пра ся­бе і ўлас­ны го­лас. Та­лент Ско­ра­ба­га­та­ва ззяў на опер­най сцэ­не, пры гэ­тым май­стар пра­цяг­ваў ву­чыц­ца і ўдас­ка­на­ль­вац­ца, у яго бы­лі ста­жы­роў­кі ў «Ла Ска­ла». Ён так­са­ма пра­йшоў гэ­ты шлях, я стаў­лю­ся да Вік­та­ра Іва­на­ві­ча з бяз­меж­най па­ва­гай, мы з ім га­во­рым на ад­ной мо­ве. Ка­лі пед­агог вы­хо­дзіць на эма­цый­ны ўзро­вень у зно­сі­нах з вуч­нем, ка­лі на­стаў­ні­ку да­вя­ра­юць, та­ды яму лёг­ка ўплы­ваць на роз­ум і тэх­ні­ку на­ву­чэн­ца. Гэ­та цу­доў­на, ка­лі ў пед­аго­га інды­ві­ду­аль­ны і сур’ёзны пад­ыход да кож­на­га.

Ці мож­на сцвяр­джаць, што Во­льф­ганг Ама­дэй Мо­царт — адзін з ва­шых лю­бі­мых кам­па­зі­та­раў?

— У 2012-13 га­дах я спя­ваў шмат му­зы­кі Мо­цар­та. У Ва­шын­гто­не пры­няў удзел у па­ста­ноў­цы «Дон Жу­ана». Та­ды ж па­ра­­лель­на ву­чыў парт­ыю Фе­ран­до ў опе­ры «Так ро­бяць усе жан­чы­ны», каб вы­ка­наць яе ў Мас­кве. Па­сля кан­цэр­тнай вер­сіі ды­ры­жор Стэ­фан Ман­та­на­ры па­ста­віў яе ў Вя­лі­кім тэ­атры Рас­іі. Та­ды я па­ста­янна ад­чу­ваў ся­бе ў мо­цар­таў­скай сты­ліс­ты­цы, у мо­цар­таў­скім гу­ку, не ха­це­ла­ся рас­пы­ляц­ца, імкнуў­ся да­сяг­нуць ві­да­воч­ных вы­ні­каў.

На сцэ­не мас­коў­ска­га Вя­лі­ка­га вы­ка­наў так­са­ма парт­ыю Та­мі­на ў «Ча­ра­дзей­най флей­це» Моцарта з ды­ры­жо­рам Крыс­та­фе­рам Мул­дсам. Та­мі­на я спя­ваю так­са­ма і ў Мін­ску, на сцэ­не на­ша­га тэ­атра. З не­цяр­пен­нем ча­каю пра­цы над но­вай вер­сі­яй «Ча­ра­дзей­най флей­ты», яе ставіць нямецкі рэжысёр Ханс-Іахім Фрай. Прэм’ера на ня­мец­кай мо­ве ад­бу­дзец­ца ў бе­ла­рус­кім тэ­атры ў кра­са­ві­ку.

Які­мі кам­па­зі­та­ра­мі вы ці­ка­ві­це­ся сён­ня?

— З ад­на­го бо­ку, за­хап­ляе тое, над чым пра­цу­еш. З інша­га — мне ве­ль­мі ці­ка­вая му­зы­ка Рас­іні. Я не «рас­іні­еўскі» спя­вак у чыс­тым вы­гля­дзе, ад­нак мне хо­чац­ца па­спра­ба­ваць да­йсці да сва­ёй «сто­лі» тут. Мо­царт і Рас­іні мне пад­аба­юцца па-вар’яцку, і я пра­цую ця­пер над іх опу­са­мі, па­куль «у стол», бо ў ма­ім бя­гу­чым рэ­пер­ту­ары асаб­лі­вай за­пат­ра­ба­ва­нас­ці ў гэ­тых тво­рах ня­ма.

Ці змя­ніў­ся спіс ва­шых ро­ляў за мі­ну­лыя га­ды?

— Пе­ра­ход ад парт­ыі да парт­ыі ў мя­не ад­бы­ва­ецца до­сыць па­во­ль­на. Не ха­чу спя­шац­ца. Раз­умею, што не быў пад­рых­та­ва­ны эма­цый­на і фі­зіч­на да тых ге­ро­яў, у якіх па­ві­нен быў пе­ра­ўва­саб­ляц­ца дзе­сяць га­доў та­му.

Я за­над­та по­зна па­чаў уклю­чац­ца ў кла­сі­цызм, у іта­ль­янскую ма­не­ру спе­ваў. Мо­жа быць, ме­на­ві­та та­му Рай­нэ, па­чуў­шы мя­не на кон­кур­се, і за­ха­це­ла па­пра­ца­ваць з ма­ім го­ла­сам, яму, маг­чы­ма, іта­ль­янскі стыль вы­ка­нан­ня якраз па­суе. Я за­ско­чыў у апош­ні ва­гон і ця­пер спра­бую рэ­алі­за­ваць ся­бе ў гэ­тым кі­рун­ку. Мне 33 га­ды, і я раз­умею, што го­лас хут­ка па­чне мя­няц­ца.

У рэ­пер­ту­ары лі­рыч­на­га тэ­на­ра не шмат ге­ро­яў?

— Про­ста не ўсе тво­ры на слы­ху. У Да­ні­цэ­ці, Рас­іні, Мо­цар­та ба­га­та парт­ый у опе­рах, і ве­ль­мі скла­да­ных, але не­абход­ны час, каб да іх да­рас­ці. Ця­пер я ад­чу­ваю, што пры на­леж­най цяр­плі­вас­ці і пра­цы мож­на да­сяг­нуць ня­дрэн­ных вы­ні­каў.

Ці ёсць у вас ка­рон­ная ро­ля? Мо­жа, Лен­скі ў «Яўге­не Ане­гі­не»?

— На­пэў­на, ён. Ка­рон­ныя ро­лі з’яўля­юцца на пэў­ным эта­пе пра­фе­сій­най дзей­нас­ці, у пэў­ны пе­ры­яд ча­су. Але по­тым мы змя­ня­емся, і пры­хо­дзяць но­выя парт­ыі, над які­мі трэ­ба шмат пра­ца­ваць, каб яны ста­лі ка­рон­ны­мі. Кож­ны дзень мы но­выя, кож­ны дзень па­чы­на­ем з ну­ля. Ка­лі ра­ней ша­на­ва­ныя мной спе­ва­кі і пед­аго­гі ка­за­лі: «Штод­ня я пра­чы­на­юся і па­чы­наю бу­да­ваць свой го­лас зноў­ку», — я ду­маў, гэ­та не­йкая ме­та­фа­ра.

Ця­пер усве­дам­ляю: гэ­та аб­са­лют­ная рэ­аль­насць. Ка­лі чую ся­бе па­сля та­го, як два дні не па­зай­маў­ся, ра­з­у­мею, што го­лас сы­шоў у не­йкае іншае рэ­чыш­ча. Опер­ныя спе­вы — гэ­та па­ста­яннае ба­лан­са­ван­не, ха­джэн­не па вуз­кім ля­зе брыт­вы. Не­ль­га сха­піць жар-птуш­ку за хвост, утры­маць не­маг­чы­ма, бо апя­чэш­ся, мож­на то­ль­кі за ёй імкнуц­ца.

Хто ж та­ды кі­руе: спя­вак го­ла­сам ці на­адва­рот?

— Ці­ка­вае пы­тан­не. Але га­ню яго ад ся­бе. Не­ль­га быць ра­бом свай­го го­ла­су. Пра­ўда, ча­сам ме­на­ві­та так і атрым­лі­ва­ецца. Трэ­ба быць за­ўсё­ды ў фор­ме.

Вы атры­ма­лі ад­ука­цыю ў Бе­ла­рус­кай ака­дэ­міі му­зы­кі, за­тым ву­чы­лі­ся ў Іта­ліі і Бель­гіі. Ці скла­да­на за­сво­іць роз­ныя ма­не­ры спе­ваў?

— Ка­лі ву­чыў­ся ў Бе­ль­гіі, вы­кон­ваў і кан­цэр­тныя тво­ры, і ка­мер­ныя опе­ры. Шмат за­ймаў­ся, бо я не фран­ка­моў­ны вы­ка­наў­ца, та­му мае но­ты бы­лі про­ста чор­ныя ад роз­ных знач­коў, у тым лі­ку і пад­ра­бяз­най тран­скрып­цыі. Ёсць ка­но­ны вы­маў­лен­ня, кі­ру­ючы­ся які­мі бу­дзеш доб­ра гу­чаць, ка­лі на­ват не ва­ло­да­еш мо­вай. Ці­ка­ва, што ван Дам ка­заў свай­му вуч­ню-фран­цу­зу пра мя­не, маў­ляў, «у гэ­та­га бе­ла­ру­са вы­маў­лен­не лепш, чым у ця­бе». Нас ву­чы­лі, як да­дзе­ную но­ту ўзяць: і сты­ліс­тыч­на, і ў пла­не га­вор­кі, як з но­ты ў но­ту пра­ві­ль­на пе­ра­йсці. Гэ­та тэх­ні­ка, ве­лі­зар­ны аб’­ём інфар­ма­цыі, які тры­ма­еш у га­ла­ве пад­час вы­ка­нан­ня. На­бор пра­фе­сій­ных пры­ёмаў, што вы­ка­рыс­тоў­ва­юцца не­пас­рэд­на ў му­зы­цы — рус­кай, іта­ль­янскай, фран­цуз­скай, ня­мец­кай.

Ка­лі ча­ла­век спя­вае на за­меж­най мо­ве, на якой не ду­мае ў па­ўся­дзён­ным жыц­ці, ён у ста­не пе­рад­аць рэ­аль­ныя эмо­цыі?

— Да­клад­нае ве­дан­не, на­прык­лад, фран­цуз­ска­га тэк­сту і рус­ка­га пе­ра­кла­ду, інакш ка­жу­чы, по­ўнае, аб­са­лют­нае пра­нік­нен­не ў сло­ва, тры­ва­лая ва­ка­ль­ная ба­за, пэў­ная сты­ліс­ты­ка, дзе не мо­жаш да­зво­ліць са­бе ні­якіх во­ль­нас­цяў, — пад­му­рак, на якім тры­ма­ецца парт­ыя. І ўжо по­тым на са­мым вер­се гэ­та­га пад­мур­ку — па­чуц­ці і эмо­цыі. Як у па­рфу­ме­рыі: во­дар тым бо­льш вы­тан­ча­ны, чым бо­льш гар­ма­ніч­на спа­лу­ча­юцца ўсе інгрэ­ды­енты. У спе­вах тое ж: ка­лі вы­ве­ра­ны тэкст, сты­ліс­ты­ка, гук, ка­лі ў кла­се гэ­та зроб­ле­на і вы­ву­ча­на ідэ­аль­на, ка­лі спя­ва­еш і пра гэ­та ўво­гу­ле не ду­ма­еш, та­ды па­чы­на­ецца чыс­тая твор­часць, вы­ка­наў­ца да­дае ўяў­лен­не, эмо­цыі, ад­чу­ван­ні ў сло­ве.

А ка­лі го­лас ад пры­ро­ды ёсць, пры­сут­ні­чае му­зыч­ная інту­іцыя, ці змо­жа ча­ла­век пра­спя­ваць без та­кой скла­да­най тэх­ніч­най пад­рых­тоў­кі?

— Мне зда­ецца, мы з за­да­ва­ль­нен­нем слу­ха­ем лю­дзей, якія спя­ва­юць, як ка­жуць, сэр­цам, на­ват без спе­цы­яль­най пад­рых­тоў­кі. Вя­до­ма, гэ­та не зу­сім пра­ві­ль­нае вы­ка­нан­не. На жаль, пра­фе­сій­нае ву­ха не пра­пус­кае ні­вод­най па­мыл­кі, ты ўсё вы­дат­на чу­еш, але ча­сам «чап­ляе» на­сто­ль­кі, што про­ста за­бы­ва­еш пра тэх­ні­ку. Ка­лі за ўсі­мі па­мыл­ка­мі і ва­ка­ль­ны­мі хі­ба­мі ёсць дзве жы­выя но­ты, якія ча­ла­век пра­спя­ваў так, што ты яму ўсё да­ру­еш, — гэ­та шчас­це, гэ­та­га да­стат­ко­ва, каб атры­маць за­да­ва­ль­нен­не і на­ват не­ча­му на­ву­чыц­ца.

Ня­даў­на за­вяр­шыў­ся кон­курс «Вя­лі­кая опе­ра» на рас­ійскім ка­на­ле «Ку­ль­ту­ра», у якім вы ста­лі фа­ва­ры­там мі­ль­ёнаў гле­да­чоў. Чым ад­роз­ні­ва­ла­ся тэ­ле­ві­зій­нае спа­бор­ніц­тва ад тра­ды­цый­ных ва­ка­ль­ных?

— На здым­ках рэ­жым ве­ль­мі на­пру­жа­ны, ды і ме­га­по­ліс дык­туе свае ўмо­вы. Хо­чац­ца бо­льш су­зі­ра­ль­нас­ці ў пра­цы, каб не то­ль­кі ба­чыць ся­бе збо­ку, але і за­зі­раць унутр. Але ў шоу на гэ­та ча­су не за­ста­ецца, ты то­ль­кі ро­біш, ро­біш, ро­біш і ча­сам про­ста не раз­уме­еш, як гэ­та атрым­лі­ва­ецца. Ад­нак я зра­зу­меў, што трэ­ба бы­ло пра­йсці і яго. Са­мы га­лоў­ны вы­нік — у мя­не з’яві­лі­ся но­выя сяб­ры. Нам ня­ма ча­го дзя­ліць, по­тым мы бу­дзем успа­мі­наць кон­курс з цёплай усмеш­кай, а сяб­роў­ства мо­жа пра­цяг­вац­ца.

Вольга САВІЦКАЯ