Тэатр сучаснай харэаграфіі «SKVO’s Dance Company» створаны ў 2012-м, калі ты пакінула «D.O.Z.SK.I.». Вольга, што важнага адбылося за час тваёй самастойнай працы? У які бок ты крочыш?
— Прыходжу да высновы, што дзеля рэалізацыі якой-небудзь ідэі ўсе сродкі добрыя. Маю на ўвазе мастацкія сродкі. У сучасным тэатры адбываюцца працэсы, праз якія вызначыць жанр, канкрэтны стыль ці тэндэнцыю вельмі складана. Светаўспрыманне чалавека настолькі перанасычана інфармацыяй, што, на мой погляд, прасцей за ўсё залежаць ад нейкай ідэі ці вобраза, якія на дадзены момант цябе больш за ўсё хвалююць, чым ад тэндэнцый ці будзь-якіх абмежаванняў. Напрыклад, «займаюся толькі танцавальным тэатрам» ці «раблю выключна contemporary dance альбо physical theatre» — гэта страчвае сёння ўсякі сэнс. Эклектыка ў годным увасабленні цалкам мае права быць. Мне нецікава займацца проста стварэннем руху. Хочацца бачыць больш аб’ёмную і цэласную карціну, каб ты не проста сачыняў па, а каб табой кіраваў вобраз.
Якая роля адводзіцца целу ў гэтай цэласнай карціне? Як, па-твойму, цела можа сябе выявіць у танцы?
— Цела можа выявіць сябе нават не праз танец. Мне здаецца, што для таго, каб цела гаварыла, сёння не патрэбныя жанравыя, відавыя пасярэднікі. Проста рабі гэта свядома — з тым багажом, які маеш цяпер. Цела можа гаварыць толькі пры ўмове поўнай далучанасці і поўнай прысутнасці ў момант вымаўлення.
Для contemporary dance характэрна размыванне межаў паміж танцам і так званым не-танцам. Кожны рух, не абавязкова выяўлены праз харэаграфічныя формы, прасцейшыя фізічныя дзеянні і жэсты — усё гэта можа стаць матэрыялам для танца.
— Я знаходжуся на такім этапе, што хачу паставіць менавіта танцавальны спектакль. А дакладней, спектакль contemporary dance, дзе ёсць маё разуменне танца. Паколькі мне ўсё ж такі хочацца разабрацца, што гэта.
То-бок для цябе гэта пакуль што ўнутраны працэс...
— Так. Ён цягнецца больш за год — з таго часу, як мы прыйшлі ў Маладзёжны тэатр. І я разумею, што гэты гештальт трэба завяршыць. Цягам года ў мяне адбывалася ўсведамленне, як можа муціраваць першапачатковая ідэя, калі ты яе доўгі час не ўвасабляеш. Адбываецца вельмі моцная трансфармацыя, адмаўленне ад прыдуманага раней, абясцэньванне, калі ты разумееш, што нешта важнае ўпушчана. З іншага боку, у гэтым ёсць момант даследавання, вельмі цікавы. Калі з’яўляецца ідэя і ты ловіш момант своеасаблівай «пстрычкі», так званага натхнення, то трэба рабіць тут і цяпер, каб без мінімальных скажэнняў, сінхронна з трансфармацыяй сваёй думкі, пайсці ў рэалізацыю задумы. На дадзены момант у мяне ёсць вельмі моцныя візуальныя, апорныя вобразы, ад якіх адмаўляцца не хочацца. А сама рэалізацыя будзе, напэўна, адбывацца з нуля. Хочацца выйсці на іншы ўзровень цялеснай трансляцыі. Хочацца жывога, гаваркога ў працэсе прысутнасці цела. Мне здаецца, менавіта таму сёння сталі такімі папулярнымі лабараторыі. Бо ўсе гэтага прагнуць — і перформеры, і гледачы. Нікому не хочацца хлусіць. І ўсім хочацца адчуць тое няўлоўнае «тут і цяпер».
Лабараторыя — гэта крок у невядомае, рызыка. Напэўна, толькі так і можна зрабіць адкрыццё.
— Згодная. Аднак я хачу, каб усё ж быў танец. Каб спектакль без сумневу можна было назваць танцавальным.
Цябе вабіць не толькі танец, але і сучаснае мастацтва ўвогуле. Маю на ўвазе найперш танцперформанс «Прадметная размова». Для мяне гэтая работа цікавая перадусім ярка выражаным эксперыментальным характарам. Гэта першы ў беларускім contemporary dance перформанс з элементамі дыскусіі. Іерархічная пара «публіка/танцоўшчыкі» тут церпіць дэканструкцыю, і любы глядач можа далучыць асабісты голас да меркаванняў удзельнікаў, пашырыўшы тым самым сэнсава-інфармацыйную прастору. Як узнікла ідэя гэтай пастаноўкі?
— Сучаснае мастацтва — яшчэ адзін феномен, які мяне вельмі хвалюе. У свой час мяне ўразіла лекцыя пра сучаснае мастацтва Ларысы Венядзіктавай (кіеўская перформерка, харэограф, крытык, стваральніца перформанс-гурта «Tanzlaboratorium» — С.У.), затым я наведала выставу Дэм’ена Хёрста. Таксама моцна паўплываў клас па перформансе, які вяла Марыя Ф. Скароні падчас летняй школы танца «Цэх» у Маскве, пасля чаго я стала задавацца пытаннем прысутнасці — як на сцэне, так і ў жыцці. Атрыманы досвед выкарыстала на занятках са сваімі артыстамі і зразумела, што без «прадметнай размовы» тут не абысціся. Канчатковая ж ідэя перформанса выспела па нашай лекцыі ў Гомелі. Мне вельмі спадабалася, як твой расповед узаемадзейнічаў з імправізацыямі «SKVO’s». Я адразу ўявіла на відэа буйным планам тваю «гаворачую галаву», якая распавядае гледачам пра contemporary dance. Так усё склалася ў «Прадметную размову».
Пасля прагляду спектакля «Бардо» ад аднаго з гледачоў давялося пачуць: «Маладыя, прыгожыя, здаровыя дзеўкі, а танцуюць пра смерць!»
— Мне вельмі хацелася незвычайных адчуванняў — экстрэмальнага рытму, абвостранага ўспрымання, памежнага стану эмоцый. На гэты час выпала мая вандроўка ў Індыю, дзе, вядома, нейкая трансфармацыя ў маёй свядомасці адбылася. Мне хацелася працаваць з аспектамі ўспрымання — слыхам, зрокам, дотыкам. Мяне хваляваў чалавек як канструкцыя. Паняцце «бардо» (з санскрыту літаральна «між двума» — С.У.) мы выпадкова знайшлі ў Інтэрнэце, калі імкнуліся зразумець, што такое прамежкавы стан. Мяне вельмі цікавіла гэтае падвісанне — калі ты не там, але і не тут, і як гэта можна перадаць. Тэма смерці мяне дагэтуль пераследуе. Праз «Бардо» я пачынаю прыходзіць да таго, што смерць — гэта не татальна, не глабальна, гэта частка нейкага вялікага працэсу. Тым не менш «Бардо» не пра смерць, а пра трансфармацыю, працэс пераходу. Гэта этапная, знакавая для мяне работа, бо падчас стварэння менавіта «Бардо» вельмі моцна выраслі артысты «SKVO’s», мы канчаткова склаліся як каманда.
Чым для цябе сёння з’яўляецца «SKVO’s Dance Company» — матэрыялам для рэалізацыі ўласных творчых ідэй, колам аднадумцаў, калег?
— Гэта каманда незалежных перформераў і танцоўшчыкаў. Яны ні ў якім разе не матэрыял, не рэсурс. Мае дзяўчаты нават круцейшыя за мяне! Усе яны — завершаныя асобы з багатым унутраным досведам, што транслюецца на сцэне.
У сваіх творах ты нярэдка працуеш на памежжы — у зоне мастацкай рызыкі, і гэта выклікае неадназначныя ўражанні. У перформансе «Ідэальнае цела — жывое цела» рызыкоўных момантаў два. Па-першае, гэта музыка «Вясны свяшчэннай» Ігара Стравінскага — экстрэмальнае выпрабаванне для многіх харэографаў. Па-другое, гэта аголенае цела, выкарыстанне якога на сцэне ў нас дагэтуль лічыцца чымсьці табуяваным. Чым была абумоўленая такая мастацкая рызыка?
— Тэма выставы — «Ідэальнае цела», яе мы інтэрпрэтавалі як «Ідэальнае цела — жывое цела». Усё гэта перагукаецца з творам Стравінскага, таму што, калі цела б’ецца ў агоніі, на мяжы жыцця і смерці, мне падаецца, яно як ніколі жывое. У гэтым парадокс: аддаючы сваё жыццё, цела самае красамоўнае, жывое. Мая цяга да аголенага цела, цялеснасці, цела як інструмента — усё сышлося ў нашай рабоце. У ідэале мне б хацелася, каб мы былі абсалютна аголеныя, аднак пакуль я не ўпэўненая, што мы ўнутрана да гэтага гатовыя.
Спыненне дзейнасці тэатра «D.O.Z.SK.I.» для многіх стала шокам. Як ты ўспрыняла «эміграцыю» Дзмітрыя Залескага ў шоу-данс?
— Мне вельмі шкада, што менавіта тое, за што Дзіма так актыўна змагаўся — за статус дзяржаўнага калектыву — і на што ён напароўся, так радыкальна выкрасліла яго з кантэксту contemporary dance. Зразумела, у яго сям’я, трэба зарабляць, але вельмі шкада. У Дзімы ёсць патэнцыял вялікага мастака, манументаліста ў лепшым разуменні гэтага слова, такога ж, як, напрыклад, Дзімітрыс Папаіяану — бясстрашнага, радыкальнага і ў той жа час вялікага мастака. Аднак, мне здаецца, гісторыя яшчэ не закончаная...