Па словах начальніка ўпраўлення культуры Гомельскага аблвыканкама Дзмітрыя Чумакова, прамаруджваць з правядзеннем семінара не выпадала, бо тэма ягоная - больш чым актуальная: вобласць хранічна не спраўляецца з планавым аказаннем культурных паслуг. У чым прычына? Дзмітрый Чумакоў перакананы: у безыніцыятыўнасці культасветнікаў на месцах. Інакш кажучы, не ўсе працуюць у дадзеным кірунку са стабільнай і роўнай эфектыўнасцю. Да прыкладу, дзейнічае на Гомельшчыне больш за 700 клубных устаноў, прыкладна ў 16 сельскіх з іх - справы пастаўлены вельмі кепска. На планавы рубеж па развіцці пазабюджэтнай дзейнасці не выходзяць у Калінкавіцкім, Рэчыцкім, Светлагорскім, БудаКашалёўскім, Жлобінскім раёнах...
Праблемы гэтыя нашай газеце добра вядомыя. Пісалі мы сёлета пра стан культурных спраў у Рэчыцкім ("Як бібліобусу не трапіць у "Чырвоную кнігу" Гомельшчыны?" - "К" № 15), Калінкавіцкім ("Ці стане мамантавы бівень прыбытковым для аддзела культуры?" - № 22), Жлобінскім раёнах ("Ракіроўка адбылася. Калі чакаць выніку?" - № 34). І ўсе гэтыя артыкулы - пра адсутнасць мясцовых ініцыятыў у справе актывізацыі пазабюджэтнай дзейнасці. А выснова - несуцяшальная: хто ж са спажыўцоў культуры будзе плаціць за няякасны "арт-прадукт"? Таму адсутнасць культасветнай творчай думкі абавязкова цягне за сабой адсутнасць глядацкай зацікаўленасці, фінансавую пазабюджэтную нішчымніцу, якая, у сваю чаргу, адмоўна ўплывае на матэрыяльна-тэхнічны стан клубаў і бібліятэк Гомельшчыны. Дазволю сабе нагадаць чытачу, што рэдакцыйная рубрыка "Родная зямля: час крэатыву" і з'явілася дзеля таго, каб адсачыць, абагульніць, а іншым разам - падштурхнуць творчую думку культасветнікаў, без якой пра эканамічную самадастатковасць нашых устаноў культуры ў сённяшніх умовах фінансавання і гаварыць не выпадае. Але вернемся да семінара ў Акцябрскім.
Аказваецца, упраўленне культуры Гомельскага аблвыканкама рэкамендуе адпаведным аддзелам рэгіёнаў мець не менш за 34 віды платных паслуг - цікавых, насычаных і разнастайных, бо пэўныя аддзелы і дасюль іх маюць ледзь не ўдвая менш, а сельскія клубы ў асобных рэгіёнах так і не здолелі прапанаваць вяскоўцам нічога іншага як "дыскатэку" і "канцэрт".
Пра ўсё гэта і гаварылі ўдзельнікі абласнога семінара, куды з'ехаліся прадстаўнікі культурнай сферы з дваццаць аднаго рэгіёна Гомельшчыны, а ад Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь прысутнічала начальнік эканамічнага ўпраўлення Вольга Кананюк. І не проста гаварылі, а - вучыліся зарабляць на канкрэтных прыкладах калег з Акцябрскага раёна. А тут сапраўды ёсць чаму павучыцца. Як распавядае начальнік мясцовага аддзела культуры Святлана Беразоўская, установы культуры раёна прапаноўваюць яго жыхарам больш за 100 (!) відаў платных паслуг. План іх аказання ў 2009 годзе выкананы ў супастаўных цэнах да леташняга ўзроўню на 122%, пры заданні - 115%. Кожны супрацоўнік клуба ці бібліятэкі рэгіёна наўпрост зацікаўлены ў тым, каб максімальна якасна задаволіць культурныя патрэбы насельніцтва, бо ў Палажэнні аб прэміраванні ёсць пункт "Выкананне платных паслуг". Таму і расце няспынна колькасць іх відаў. Адна толькі ўрачыстая рэгістрацыя шлюбаў мае тры варыянты аплаты: 12 тысяч рублёў - карыстанне залай ГДК з мінімумам творчага "аздаблення", за 50 тысяч рублёў - свята па індывідуальным сцэнарыі, за 100 - маладым прапаноўваецца глядзельная зала, канцэрт з удзелам лепшых самадзейных калектываў. Карацей, самыя шырокія магчымасці для заказчыкаў з рознымі грашовымі даходамі. Ці не таму на гэтыя дыферэнцыраваныя паслугі - надзвычай актыўны попыт?!
А вось чарговае "ноў-хаў" сферы культуры Акцябрскага раёна. Год таму на баланс аддзела культуры быў узяты калісьці закінуты піянерскі лагер у вёсцы Бубноўка. У спрыяльны леташні час знайшліся грошы для рамонту аднаго з корпусаў. І ўкладанне 300 мільёнаў рублёў на аднаўленне аб'екта не аказалася марным: цяпер тут - база адпачынку для турыстычных груп і індывідуальных вандроўнікаў, спартыўная пляцоўка, ёсць усе магчымасці для канцэртнай дзейнасці. Так узнік новы тып установы культуры: Культурна-забаўляльны цэнтр з ухілам на аграэкатурызм. Паслугамі яго скарысталіся ўдзельнікі абласной нарады па камунальных пытаннях. У выніку за два дні Культурна-забаўляльны цэнтр зарабіў два з паловай мільёны рублёў. Дарэчы, дзейнічае тут і сядзіба мясцовага Дзеда Мароза, паслугі ад наведвання якой мясцовы аддзел культуры таксама зрабіў платнымі...
Пазнаёміліся ўдзельнікі абласнога семінара і з работай Краснаслабодскага Дома народнай творчасці. Тут гаворка ішла пра развіццё традыцыйных беларускіх рамёстваў і абавязковы ды прывабны для турыста продаж мясцовай сувенірнай прадукцыі. Адрасоў для пераймання крэатыўнага досведу хапае на карце Гомельшчыны і без Акцябрскага раёна. У ліку лепшых па аказанні платных паслуг, як распавядае начальнік упраўлення культуры Дзмітрый Чумакоў, - Рагачоўскі, Хойніцкі, Брагінскі раёны... Вось што распавёў "К" начальнік аддзела культуры Рагачоўскага райвыканкама Міхаіл Зайцаў: - Зразумела, сённяшняя наша задача - не спаць у шапку. У нас, да прыкладу, не надта шмат відаў платных паслуг. І справа тут, я ўпэўнены, не ў колькасці, а ў якасці. Таму кожны від адпрацоўваем, як той казаў, да аўтаматызму. А са старых паслуг з цягам часу вырастаюць новыя, больш дасканалыя. Раней арганізацыі раёна прыходзілі да нас з сацыяльна-творчымі заказамі: наладзіць юбілей, канцэрт з адмысловым сцэнарыем. Цяпер мы самі ідзём на прадпрыемствы, шукаем заказы і рэалізоўваем іх. У выніку за сем месяцаў зарабілі 220 мільёнаў рублёў. Гэтыя грошы, натуральна, ідуць на выплату заробку культасветнікаў раёна, на рамонты нашых устаноў і арганізацыю культурна-масавых мерапрыемстваў...
* * *
Словам, у кожнага - свае напрацоўкі, свае здабыткі, сваё бачанне перспектывы. З улікам наяўных магчымасцей, мясцовага менталітэту і ўласнага досведу. Але гэта тычыцца тых, хто не стамляецца думаць. Іншыя ж цягнуць вобласць уніз. Дык мо ўрэшце семінар прымусіць задумацца : як жыць і працаваць далей?