Пачатак новага жыцця
Калі пробашч парафіі Св. Казіміра кс. Віталь Цыбульскі прыехаў ва Уселюб, то ўбачыў тут толькі старажытны касцёл і дрэвы вакол яго. Святыня патрабавала рамонту і аднаўлення. За што ў хуткім часе святар і яго парафіяне разам і ўзяліся: ачысцілі і ўпарадкавалі тэрыторыю, а потым распачалі рамонтныя працы. Літаральна летась была скончана знешняя афарбоўка будынка.
Так паступова ва Уселюбе пачало стварацца месца, дзе людзі маглі не проста прыехаць “паглядзець касцёл”, але спыніцца, пасядзець за кубкам кавы ці гарбаты і такім чынам проста адпачыць.
“З самага пачатку было цяжка, таму што я нікога не ведаў. Калі прыехаў, то не меў ніякіх фінансаў, з якіх можна было б распачаць… Але Бог неяк паступова прыводзіў людзей, дапамагаў, падтрымліваў. Трэба было толькі супрацоўнічаць з людзьмі, а астатняе рабіў Ён, — узгадвае кс. Віталь. — Так мы паступова знаёміліся з жыхарамі, адкрываліся, хоць напачатку былі не вельмі прынятыя. Але гэта, можа, і добра, таму што нашае самалюбства і пыха трошкі ўпакорыліся. Мы пачалі дапамагаць: то школе, то дому-інтэрнату, то лячэбна-працоўнаму прафілакторыю, і праз гэта сэрцы людзей паступова пачалі адкрывацца… Такім чынам, ты бачыш, што ў Бога няма нічога немагчымага, калі ў цябе ёсць жаданне штосьці рабіць для людзей”, — дадае святар.
Маці Божая, якая дапамагае нарадзіць
Праз некаторы час у касцёле з’явілася фігура Маці Божай Новага Жыцця. Яна аказалася цудатворнай. Пары, якія прыязджалі ў мястэчка і маліліся Богу каля фігуры аб патомстве, у хуткім часе нараджалі дзяцей, хоць да гэтага доўга іх не мелі.
З’яўленне фігуры — гэта таксама асобная гісторыя. Аднойчы, падчас рамонтных прац у касцёле, да ксяндза Віталя на размову прыйшоў адзін чалавек, які распавёў, што ў Польшчы людзі моляцца да Маці Божай Цяжарнай. Гэтая інфармацыя так запала ў сэрца святара, што ён вырашыў даведацца пра гэта больш: пачаў распытваць у знаёмых палякаў, але ніхто асабліва не мог пра гэта распавесці.
Аднак польскія ахвярадаўцы вельмі натхніліся ідэяй кс. Віталя зрабіць фігуру Маці Божай у цяжарным стане, і ў хуткім часе яна здзейснілася — польскі майстар Марк Козак увасобіў вобраз Багародзіцы.
(Больш падрабязна пра з’яўленне фігуры можна пачытаць на сайце парафіі Natusest.com.)
Пасля з’яўлення фігуры ва Уселюб стала прыязджаць яшчэ больш людзей з розных рэгіёнаў, каб памаліцца, паглядзець на касцёл і проста адпачыць.
Дарэчы, зусім нядаўна, 20 лістапада, ва Уселюб да Маці Божай прыйшла першая пілігрымка — з Навагрудка.
З часам кс. Віталь вырашыў зрабіць новую прапанову гасцям Уселюба — правядзенне безалкагольных свят на прыкасцельнай тэрыторыі. Гэтая паслуга даступная і цяпер для ўсіх, незалежна ад светапогляду і веравызнання.
Травы і вырабы
На тэрыторыі касцёла ў спецыяльным кіёску можна набыць розныя віды гарбаты, лекавыя травы, крэмы, а таксама прадукцыю з мёду.
“Мы ўсё гэта садзім і робім, прытрымліваючыся неабходных нормаў. Ёсць чалавек, які разбіраецца ў гэтых травах і мае вопыт, і тое ж самае з прадукцыяй з мёду”, — распавядае пробашч.
Госці і турысты могуць таксама пачаставацца кавай і гарбатай з хатняй выпечкай у прыкасцельнай кавярні. Тут можна ў тым ліку замовіць паўнацэнны абед або вячэру, каб падсілкавацца пасля інтэнсіўнай культурнай праграмы, або ўзяць на вынас, калі час для пасілку абмежаваны.
Дарэчы, малако, якім частуюць гасцей ва Уселюбе, цалкам натуральнае. Яго бяруць у мясцовага жыхара, які мае чатыры каровы. Малако можна не толькі пакаштаваць, але таксама і набыць сабе ў запас. Пробашч згадвае, што ўжо былі такія выпадкі, калі аднойчы хтосьці з гасцей набыў аж 20 літраў!
Даліна Эль-Карэм
Цікавосткай Уселюба з’яўляецца таксама Даліна Эль-Карэм, якая размяшчаецца ля касцёла. Гэта вялікая тэрыторыя з рознымі адмысловымі лакацыямі. Тут ёсць альтанка, дзе можна адпачыць або сустрэцца з сябрамі і аднадумцамі; невялікая экспазіцыя старадаўняга беларускага побыту з рознымі рэчамі — ад праса да драўлянага ваза, а таксама свой маленькі агародчык, з якога збіраецца гародніна і зеляніна для мясцовай кухні.
Асобна размяшчаецца Крыжовы шлях (месца для хрысціянскага набажэнства), дзе католікі сімвалічна праходзяць разам з Хрыстом на Галгофу.
“Калі я прыехаў сюды, мне хацелася зрабіць штосьці, што б аб’яднала людзей, таму мы пабудавалі альтанку. Потым зрабілі драўляныя гульні. З часам у нас узнікла ідэя назвы, якая была ўзятая з Бібліі. Месцам, дзе цяжарная Марыя сустрэлася са святой Альжбетай, была вёсачка Эль-Карэм… Мы падумалі: чаму б не ўзяць гэтую назву для месца, дзе людзі таксама могуць сустракацца і такім чынам пазнаваць Бога як штосьці новае для сябе, адкрываць Яго Любоў? Ну і Крыжовая дарога, дзе людзі могуць разам з Езусам пранесці нейкія свае жыццёвыя цяжкасці, даверыць Яму іх, а таксама ўсё сваё жыццё”, — распавядае святар.
Музей, галерэя і экскурсіі
Напрыканцы лета ў парафіі адкрылася спецыяльнае памяшканне, дзе можна будзе пазнаёміцца з рэлігійным бытам звычайнай беларускай каталіцкай сям’і. Там будзе прадстаўлена кароткая гісторыя каталіцтва, традыцыі і пэўныя рэлігійныя рэчы. Таксама ў памяшканні размяшчаецца галерэя, у якой ужо цяпер можна паглядзець выставу фотамастака Віктара Ведзеня і экспазіцыю ламінагравюры. Усе творы можна не толькі паглядзець, але таксама набыць і такім чынам дапамагчы ў развіцці гэтага месца. У будучыні плануецца і далей рабіць падобныя выставы.
У музеі плануецца размясціць таксама ўнікальную рэч канца ХVIII — пач. ХIХ стагоддзя — крыж з гэтага касцёла, які быў знойдзены падчас арання ў полі. Частка яго, якая захавалася, выканана ў ірландскім стылі. Астатнюю плануецца дарабіць, каб паказаць, як ён мог бы выглядаць на самой справе. Крыж будзе зроблены часткай кампазіцыі.
Ксёндз Віталь разам са сваімі парафіянамі зараз асвойвае новы для Беларусі від рэлігійнага турызму. Пакуль што арганізаваныя два экскурсійна-паломніцкія туры з Мінску. У іх праграме ёсць магчымасць запісацца на бясплатную экскурсію па Уселюбе.
“Зараз мы хочам усталяваць рэкламу ў Навагрудку і іншых месцах, каб развіваць такі рэлігійны кірунак. Гэта цудоўная магчымасць паказаць, што культура, якая ў нас ёсць, будавалася на хрысціянскім падмурку”, — распавядае пробашч.
Старажытныя могілкі і сядзіба О’Руркаў
Недалёка ад касцёла можна сустрэць рэшткі сядзібы шляхецкага ірландскага роду О’Руркаў, старажытныя могілкі з родавай капліцай-пахавальняй, а таксама ўнікальны парк, што захаваўся з тых часоў.
Ірландзец Юзаф О’Рурк пасяліўся ва Уселюбе ў 1820 годзе. Землі атрымаў ад Аляксандра І за выдатныя ваенныя заслугі ў часе руска-турэцкай (1812–1815 гг.), а таксама войнаў з Напалеонам.
У мястэчку былы генерал стаў землеўладальнікам. Быў сумленны, лагодны, разумны і спагадлівы да чужога няшчасця, што асаблівым чынам заўважалі сяляне. Імператар Аляксандр І дазволіў Юзафу захаваць тытул графа.
Пасля смерці (1849 г.) генерала пахавалі ў родавай капліцы, непадалёк ад касцёла Св. Казіміра.
Фестывалі
Сярод іншых актыўнасцей ва Уселюбе таксама праводзяцца фестывалі. Напрыклад, два гады таму парафіяне наладзілі Казіміраўскі фэст, дзе выступалі розныя беларускія гурты, ансамблі, а таксама асобныя выканаўцы. Былі наладжаны зоны для гульняў, гасцей частавалі мясцовай піцай і каўбаскамі.
“Мы разлічвалі на мерапрыемства малога фармату, а было 400 чалавек, і гэта стала падзеяй года Наваградчыны (усміхаецца. — рэд.). Далучылі тады школу, дзяцей, райвыканкам…” — угадвае ксёндз Віталь.
Напрыканцы лета, 21 жніўня, ва Уселюбе прайшоў яшчэ адзін фестываль — “Новафэст”. Ён меў ужо чыста рэлігійны характар, але таксама быў адкрыты для ўсіх. Праводзіліся малітвы, набажэнствы, імшы, канцэрт хрысціянскіх музыкаў, а таксама сведчанні людзей, якія распавядалі пра значэнне веры і Бога ў іх жыцці.
Марына ВАЛАСАР
Фота аўтара, з архіва парафіі Св. Казіміра ва Уселюбе, а таксама з адкрытых крыніц.