Галоўная / Аўтары
АўтарыАўтар Зміцер ЮРКЕВІЧ ( 172 cт. ) |
Таямніцы роду Рэйтанаў
У гэтай серыі нашай сямейнай сагі гаворка пойдзе найперш пра сям’ю малодшага брата Тадэвуша Рэйтана — Міхала. Менавіта дзякуючы яму род не толькі не прыпыніўся, але ўзбагаціў нашу гісторыю цэлым шэрагам выбітных асобаў.
Зрэшты, пра ўсё — у храналагічным парадку. Хай і з частымі адступленнямі.
Далей
|
Таямніцы роду Рэйтанаў
Жыхары беларускай сталіцы маюць дадатковую падставу для гонару: калі б на геаграфічнай мапе ВКЛ не было Менскага ваяводства, падзеі, аб якіх пойдзе гаворка, папросту б не здарыліся. Як вы думаеце, што агульнага паміж такімі вядомымі ў свеце асобамі, як Тадэвуш Рэйтан, Адам Міцкевіч, Анарэ дэ Бальзак, Аляксандр Пушкін, Генрык Жавускі? Агульны продак? Дзень нараджэння? Пол? Адказ вышэй.
Зрэшты, пра ўсё па парадку. У нашай рубрыцы прыйшоў час раскрыць некаторыя таямніцы яшчэ аднаго знанага шляхецкага роду — Рэйтанаў.
Далей
|
З герба Ястрабец
15 верасня споўнілася 65 гадоў з дня спачыну выбітнага беларускага мастака, этнографа, пісьменніка, археолага і проста “фантастычнага” чалавека Язэпа Нарцызавіча Драздовіча. Клопатам рупліўцаў, ягонае імя даўно і трывала ўвайшло ў пантэон тых асобаў, якія з’яўляюцца гонарам беларускай нацыі. Здавён і моцна шануючы гэтую постаць, мы выправіліся ў ейныя родныя мясціны, каб запаліць зніч на магіле “Дзядзькі Язэпа”, каб наведаць Пунькі, дзе прыйшоў у свет “Вечны вандроўнік”, каб проста прайсціся “шляхам Драздовіча”.
Далей
|
Народжаны ля Вострай Брамы
Падчас шлюбу не надта тады вядомага журналіста Аляхновіча і яго маладзенькай абранніцы ў старадаўнім бернардынскім касцёле сабраўся цэлы россып знакавых для віленскай інтэлігенцыі асоб.
Што і нядзіўна, бо наш будучы класік — сапраўдны віленчук.
Адзін са сведкаў — Адольф Наркевіч, які паходзіў са жмудскай шляхты — у будучыні стаў галоўным лекарам віленскага ваяводства. Ажаніўся ён з Ганнай з Умястоўскіх — роднай сястрой Францішка Умястоўскага, якога, у сваю чаргу, біёграфы называюць стрыечным братам Аляхновіча.
Далей
|
Народжаны ля Вострай Брамы
У публікацыях, прысвечаных Францішку Аляхновічу, спектаклі па п’есах якога сёння з поспехам ідуць у айчынных тэатрах, вельмі падрабязна і цікава апісваецца ягонае доўгае і поўнае трагічных эпізодаў жыццё. Ды і сам творца яшчэ пры жыцці смела распавядаў пра свой багаты досвед у кнізе і артыкулах. Але што тычыцца генеалогіі роду Аляхновічаў, то ў гэтым гародзе пануе суцэльнае запусценне. Што ж, паспрабуем навесці там хаця б сякі-такі парадак…
Далей
|
Сустрэча на Эльбе, або Нямецкі след Багушэвічаў
Не так даўно сумеснымі намаганнямі Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры і Смаргонскага райвыканкама на падворку музея-сядзібы Францішка Багушэвіча быў зладжаны ўжо другі “Кушлянскі фэст”. За ўзровень яго арганізацыі можна смела ставіць “выдатна”. Таму хацелася б пажадаць арганізатарам не спыняцца на дасягнутым, а фестывалю — доўгіх і яркіх гадоў жыцця.
Хоць я і не з’яўляюся “багушэвічазнаўцам”, але дзіўным збегам абставінаў давялося і мне патрапіць у спіс запрошаных асобаў. Спрычынілася да гэтага адна знаходка, якую мне пашанцавала зрабіць сёлета. І не дзе-небудзь, а ў горадзе, які змяніў свет. Гаворка пра Вітэнберг, праслаўлены Марцінам Лютэрам. Верагодна, там бываў і наш Францыск Скарына.
Далей
|
Выпрабаванне на трываласць
Кожны адукаваны беларус, які бываў у Вільні, хутчэй за ўсё, хоць раз трапляў на Росы — славуты некропаль, заснаваны на пачатку ХІХ стагоддзя. Сярод тысячаў пахаванняў дасведчаны следапыт без асаблівых праблем знойдзе дзясяткі — калі не сотні — магіл тых асобаў, якія зрабілі немалы ўнёсак у развіццё беларускай культуры. Паэт Уладзіслаў Сыракомля (Людвік Кандратовіч), мастак Францішак Смуглевіч, археолаг Яўстах Тышкевіч... Спіс можна доўжыць і доўжыць. Ёсць тут і кенатафы — сімвалічныя пахаванні. Напрыклад, Антона Луцкевіча, які знайшоў спачын у далёкай Свярдлоўскай вобласці.
Сярод мноства дагледжаных магіл і трывалых помнікаў ёсць толькі адно пахаванне, якое выклікае не толькі вялікую шкадобу, але і пачуццё глыбокага сораму. Бо звязана яно з чалавекам, які пры жыцці атрымаў статус “бацькі найноўшай беларускай драматургіі”. А па факце яго можна назваць стваральнікам беларускага тэатра і адным са слупоў, на якіх паўстала незалежная Беларусь.
Далей
|
Сляды пажару ў маёнтку “Гаспадыні”
Не так даўно я звярнуў увагу чытачоў “К” на крытычны стан калісьці вядомай на ўсю Беларусь сядзібы роду Цюндзявіцкіх, якая мела неафіцыйную назву “Беларускі Манчэстэр” (гл. № 16 за 20 красавіка). Гэта была канстатацыя факта: сядзіба яшчэ ёсць, а гаспадарчага падыходу да яе няма і блізка. Зразумела,
хочацца верыць, што сітуацыя зменіцца.
Прынамсі, падчас другога нашага візіту, 3 мая, які адбыўся ў кампаніі з даследчыкам Вітальдам Ханецкім, мы сустрэліся на аб’екце з гаспадарчай групай мясцовага райвыканкама, якая адмыслова прыехала на закінуты аб’ект, каб разабраць на складовыя часткі шматпакутныя калоны.
Далей
|
“Беларускі Манчэстар” або спісаная торба?
У той дзень, калі ўвесь свет халаднеючы ад жаху назіраў за тым, як зыркае полымя плавіць свінцовы дах парыжскай святыні Нотр-Дам, аўтар гэтых радкоў у кампаніі сяброў выправіўся ў генеалагічна-гістарычную “перыгрынацыю” ва ўсходнюю Беларусь. Адной з мэтаў гэтай вандроўкі была сядзіба старабеларускага шляхецкага роду Цюндзявіцкіх у вёсцы Галошава, якую ў пару свайго росквіту называлі “Беларускім Манчэстарам”.
Далей
|
“Злачынства і пакаранне” літвіна
12 лютага 1760 года на кватэру да Міхала Валадковіча прыбег запыханы манах-кармеліт. Выпадковым чынам, праз таямніцу споведзі віцебскага дэпутата Францішка Жабы, ён даведаўся пра жудасныя рэчы. Аказалася, што лёс Валадковіча ўжо вырашаны. Суддзі, на чале якіх стаў віцэ-маршалак Трыбунала Міхал Марыконе, ужо вынеслі смяротны прысуд, і цяпер яго засталося толькі фармальна аформіць запісам у адпаведныя кнігі ды абвясціць ахвяры.
Далей
Каментарыі (36)
|
Новы нумар
Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова
"Культура і мастацтва"