Аўтары

Сё­ле­та свет­ла­гор­ская кар­цін­ная га­ле­рэя імя Гер­ма­на Пра­ніш­ні­ка­ва “Тра­ды­цыя” адзна­чае сваё трыц­ца­ці­год­дзе. Па­ўста­ла га­ле­рэя з гра­мад­скай іні­цы­яты­вы, з мясц­ова­га па­тры­ятыз­му, з усве­дам­лен­ня не­абы­яка­вы­мі свет­ла­гор­ца­мі тае дум­кі, што іх го­рад вар­ты та­ко­га ку­ль­тур­ніц­ка­га ася­род­ка. Кан­цэп­ту­аль­на “Тра­ды­цыя” за­ры­ента­ва­ная на па­пу­ля­ры­за­цыю рэ­аліз­му, што, да­рэ­чы, вы­ні­кае з са­мой на­звы га­ле­рэі.

На ўра­чыс­тай імпрэ­зе, пры­све­ча­най 90-год­дзю Іва­на Міс­ко, му­зыч­ным пад­арун­кам юбі­ля­ру ста­ла пес­ня “Мас­так з глы­бін­кі”, тэкст якой на­пі­саў сяб­ра ску­льп­та­ра па­эт Фё­дар Ба­ра­вы. Іван Які­ма­віч на­сам­рэч па­хо­джан­нем — вяс­ко­вец. І ве­ра­год­на, што “вы­біц­ца ў лю­дзі”, да­сяг­нуць сён­няш­ня­га са­цы­яль­на­га і твор­ча­га ста­ту­су яму зы­ход­на бы­ло ця­жэй, чым яко­му-не­будзь жы­ха­ру ме­га­по­лі­са. Але ві­да­воч­на так­са­ма іншае: у Бе­ла­ру­сі ня­ма пра­він­цыі ў яе звык­лым раз­умен­ні. А ка­лі зга­даць, ко­ль­кі ге­ні­яў і ка­ры­фе­яў вы­йшла з на­шых вё­сак, фа­ль­вар­каў і мяс­тэ­чак — вы­йшла ды раз­ышло­ся па све­це, — дык на­ту­ра­ль­ным бу­дзе па­ра­ўнаць на­шу кра­іну са студ­няй, з якой ко­ль­кі ні бя­рэш ва­ду, а яе менш не ста­но­віц­ца. Бо сіл­ку­юць студ­ню падзем­ныя кры­ні­цы. А ка­лі ва­ду з яе не браць, яна за­рас­тае… Мяр­кую, з тых глы­бін­ных кры­ніц і та­лент Іва­на Міс­ко, мас­та­ка на­род­на­га і па­вод­ле га­на­ро­ва­га зван­ня, і сут­нас­на.

Два га­ды та­му жы­ва­піс­цу Ле­ані­ду Хо­ба­та­ву споў­ні­ла­ся сем­дзе­сят год. Пер­са­на­ль­ную вы­ста­ву з гэ­тай на­го­ды мас­так зла­дзіў то­ль­кі ця­пер. Мяр­кую, ча­каў, ка­лі пад яе вы­зва­ліц­ца пра­сто­ра на са­май прэс­тыж­най экс­па­зі­цый­най пля­цоў­цы кра­іны — у На­цы­яна­ль­ным мас­тац­кім му­зеі. Атры­ма­ла­ся так, што пе­рад тым, як па­гля­дзець гэ­тую пер­са­на­лію, я гар­таў збор­нік ад­на­го іта­ль­янска­га аўта­ра і за­ча­піў­ся дум­каю за апо­вед на­ступ­на­га змес­ту. Дзяў­чы­на ве­ль­мі па­ку­туе праз тое, што яна “не та­кая, як усе”. Каб па­зба­віц­ца сва­ёй не­паў­тор­нас­ці, яна кла­дзец­ца пад нож плас­тыч­на­га хі­рур­га, змя­няе ко­лер ва­ла­соў і на­ват ва­чэй, бо­льш за тое — пры­му­шае ся­бе ска­рэк­та­ваць улас­ны ха­рак­тар і лад ду­мак, а су­па­кой­ва­ецца то­ль­кі та­ды, ка­лі ста­но­віц­ца адзін у адзін пад­обнай да дзяў­чы­ны з вок­лад­кі мод­на­га ча­со­пі­са ды чуе ад ма­ла­дых лю­дзей: “А я вас не­дзе ўжо ба­чыў”. Вось і ў мас­тац­тве та­кое зда­ра­ецца: мае ча­ла­век ад пры­ро­ды не­паў­тор­ны та­лент, а ска­рыс­тоў­вае на тое, каб быць “як усе”, упліш­чыц­ца ў не­йкі эта­лон. У ста­ра­жыт­нас­ці гэ­та на­зы­ва­ла­ся “за­ка­паць та­лент у зям­лю”. Дык вось, мас­так Ле­анід Хо­ба­таў не та­кі!

У Па­ла­цы мас­тац­тва раз­гор­ну­та вы­ста­ва тво­раў Між­на­род­на­га фес­ты­ва­лю дзі­кай пры­ро­ды «За­ла­тая ча­ра­па­ха». Пра­ект рас­ійскі, удзе­ль­ні­кі — з уся­го све­ту, тэ­ма — эка­ло­гія.

Хай да­ру­юць мне тыя, хто мае звыч­ку “пра­вя­раць алгеб­рай гар­мо­нію”, вы­во­дзіць ідэ­аль­ныя пра­пор­цыі, вы­бу­доў­ваць ідэ­аль­ныя ма­дэ­лі і не пры­маць рэ­ча­існасць як та­кую, па­ко­ль­кі яна тым ма­дэ­лям не ад­па­вя­дае. Хай да­ру­юць, бо я за­ўжды лі­чыў, што эта­лон­ныя ліч­бы “90-60-90” не ма­юць да­чы­нен­ня да рэ­аль­ных жан­чын. Кож­ны ча­ла­век уні­ка­ль­ны, кож­ны ча­ла­век мо­жа быць пры­го­жым. Для гэ­та­га трэ­ба то­ль­кі рас­крыць той па­тэн­цы­ял, што за­кла­дзе­ны ў нас пры­ро­даю. Та­му мне пад­аба­ецца тэ­ле­праг­ра­ма “Мод­ны пры­суд”, дзе ўдзе­ль­ні­каў не ўпліш­чва­юць у акту­аль­ны ў да­дзе­ны мо­мант эстэ­тыч­ны стан­дарт, але да­па­ма­га­юць ім стаць са­мі­мі са­бою — вы­явіць сваю не­паў­тор­насць з да­па­мо­гаю ад­па­вед­ных кан­крэт­на гэ­тай асо­бе но­ва­га гар­дэ­ро­ба, ма­кі­яжу, пры­чос­кі.

22 лю­та­га Іва­ну Які­ма­ві­чу Міс­ко — на­род­на­му мас­та­ку Бе­ла­ру­сі, лаў­рэ­ату прэс­тыж­ных прэ­мій, твор­цу, які з’яўля­ецца кла­сі­кам на­цы­яна­ль­на­га мас­тац­тва, — споў­ні­ла­ся 90 год. З гэ­тай на­го­ды ў той жа дзень у Мін­скай га­рад­ской ра­ту­шы ад­бы­ла­ся ўра­чыс­тая імпрэ­за. Па­він­ша­ваць юбі­ля­ра пры­йшлі яго­ныя сяб­ры, зем­ля­кі, прад­стаў­ні­кі ку­ль­тур­ніц­кіх інсты­ту­цый, улад­ных струк­тур і тыя, хто про­ста не­абы­яка­вы да твор­час­ці Іва­на Які­ма­ві­ча.

18 лю­та­га ў На­цы­яна­ль­ным мас­тац­кім му­зеі Бе­ла­ру­сі ад­бы­ло­ся ад­крыц­цё вы­ста­вач­на­га пра­екта “Мі­ха­іл Са­віц­кі. Да 100-год­дзя з дня на­ра­джэн­ня”. У пры­ві­та­ль­ным ад­ра­се Прэ­зі­дэн­та Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь Аляк­сан­дра Лу­ка­шэн­кі, які пад­час ме­рап­ры­емства за­чы­таў на­мес­нік кі­раў­ні­ка Ад­мі­ніс­тра­цыі Прэ­зі­дэн­та Ігар Луц­кі, у пры­ват­нас­ці, ска­за­на: “Твор­часць май­стра ста­ла но­вым сло­вам у мас­тац­тве і атры­ма­ла сус­вет­нае пры­знан­не. Яго ра­бо­ты ўзба­га­ці­лі су­час­ную ку­ль­ту­ру і на­заў­жды ўвай­шлі ў гіс­то­рыю не­за­леж­най Бе­ла­ру­сі. Пра­йшоў­шы праз агонь Вя­лі­кай Айчын­най вай­ны і жа­хі кан­цла­ге­раў, Мі­ха­іл Андрэ­евіч у сва­іх тво­рах ад­люс­тра­ваў страш­ную пра­ўду та­го ча­су і па­кі­нуў нам на­каз — па­мя­таць бяс­смя­рот­ны подзвіг на­ро­да і пры­не­се­ныя дзе­ля шчас­лі­вай бу­ду­чы­ні ахвя­ры. Сён­ня мы, гра­ма­дзя­не су­ве­рэн­най дзяр­жа­вы, ша­ну­ем і збе­ра­га­ем тое, у імя ча­го тва­рыў наш вя­до­мы зям­ляк”. На ўрачыстасці прысутнічалі таксама міністр культуры Анатолій Маркевіч і міністр сувязі і інфарматызацыі Канстанцін Шульган.

У га­ле­рэі Мі­ха­іла Са­віц­ка­га пра­хо­дзіць вы­ста­ва “Зі­ма ў го­ра­дзе”. Мне як гле­да­чу бы­ло ці­ка­ва су­аднес­ці рэ­ча­існасць га­рад­скіх ву­ліц і яе воб­раз­нае ад­люс­тра­ван­не на па­лот­нах і гра­фіч­ных арку­шах.

На­га­да­ем, што на­пры­кан­цы снеж­ня ў Грод­не ад­бы­ва­ла­ся вы­язное па­ся­джэн­не Бе­ла­рус­кай рэ­спуб­лі­кан­скай на­ву­ко­ва-ме­та­дыч­най ра­ды па пы­тан­нях гіс­то­ры­ка-ку­ль­тур­най спад­чы­ны пры Мі­ніс­тэр­стве ку­ль­ту­ры. Га­вор­ка ішла пра да­лей­шую рэ­стаў­ра­цыю Ста­ро­га за­мка. Пра гэ­та до­сыць пад­ра­бяз­на рас­па­вя­да­ла на­ша га­зе­та. А дня­мі стар­шы­ня Бе­ла­рус­ка­га са­юза мас­та­коў, ма­ну­мен­та­ліст Глеб От­чык прад­ста­віў фо­та­факт, да­тыч­ны да­дзе­най тэ­мы, — кар­дон рос­пі­су, які му­сіць упры­го­жыць інтэ­р’е­ры за­мка. З гэ­тай на­го­ды наш ка­рэс­пан­дэнт за­даў спа­да­ру Гле­бу не­ка­ль­кі пы­тан­няў.

Год на­зад не ста­ла Ле­ані­да Шча­мя­лё­ва. Па­мя­таю, як ле­тась 14 сту­дзе­ня на па­чат­ку адзі­нац­ца­тай га­дзі­ны ра­ні­цы на ма­ім ма­бі­ль­ні­ку з’яві­ла­ся па­ве­дам­лен­не ад Мар­га­ры­ты Ле­ані­даў­ны пра тое, што двац­цаць хві­лін на­зад па­мёр яе ба­ць­ка. Са спа­да­ры­няй Мар­га­ры­тай мы зна­ёмыя са сту­дэн­цкіх ча­соў, ка­лі-ні­ка­лі пе­ра­зво­нь­ва­емся, так што ад­нос­на яе пра­блем я быў бо­льш-менш да­свед­ча­ны. У пры­ват­нас­ці, пра не­вы­леч­ную хва­ро­бу Ле­ані­да Дзміт­ры­еві­ча ве­даў. А яшчэ ве­даў, што пан­дэ­мія за­ча­пі­ла му­жа спа­да­ры­ні Мар­га­ры­ты, і ця­пер ён у ве­ль­мі кеп­скім ста­не (менш чым праз ты­дзень ён так­са­ма по­йдзе з жыц­ця…). Адзі­нае, што я мог ска­заць у той мо­мант: “Тры­май­ся. Ця­пер ты ў ро­дзе ста­рэй­шая”. Дзя­куй Бо­гу, у да­чкі на­ша­га мэт­ра моц­ны ха­рак­тар, і ў той цяж­кі для яе час апі­рыш­ча яна зна­хо­дзі­ла ў пра­цы, у твор­час­ці. Ду­маю, што ство­ра­ныя ёю ў той год ма­люн­кі і га­бе­ле­ны з ча­сам змо­гуць год­на да­поў­ніць ка­лек­цыю ме­ма­ры­яль­най га­ле­рэі яе ба­ць­кі як зна­кі мас­та­коў­скай ды­нас­тыі і ўзор пе­ра­адо­лен­ня твор­час­цю жыц­цё­вай ня­го­ды.