Галоўная / Аўтары
АўтарыАўтар Яўген РАГІН ( 1052 cт. ) |
Як мама гаварыла
Апошнімі днямі ў гонар Дня роднай мовы шмат хто спяваў беларускія песні. Добрая песня ўвогуле — малітва. Лічу, што спачатку былі слова — малітва — песня. А потым усё астатняе. А жыта вырасцілі прыпевам да нацыянальнага духу. У адваротным выпадку каравай атрымаўся б не такім духмяным. Інакш кажучы, мова — сутнасная аснова нацыі. І яе Дзень варта пераўтварыць у Жыццё.
Далей
|
15 варыянтаў творчасці
Кажуць, жыццё развіваецца па спіралі. Вельмі хочацца ў гэта верыць. Як і ў тое, што рэгіянальная культура пойдзе далей і вернецца ў сваёй эвалюцыі да тых часін, калі заможныя гаспадаркі зноў возьмуць
на баланс музычныя школы, клубы, будуць выплачваць заробак настаўнікам ДШМ і грашовую надбаўку ўдзельнікам самадзейнасці, возьмуць на сябе абавязак па кампенсацыі камандзіровачных выдаткаў для творчых калектываў і наладжванні брэндавых фестываляў. Помнікамі тым часінам застаюцца двухпавярховыя будыніны, дзе хапала месца для адміністрацыі сельскагаспадарчых арганізацый і сельсаветаў, дзе працавалі пошта, ФАП, клуб, бібліятэка, музычная школа. Не, я не за вяртанне СССР, я за тое, каб сельгаспрадпрыемствы не станавіліся банкрутамі, каб не паміралі вёскі, я — за вяртанне гонару ад таго, што ў дбайнага гаспадара — дбайныя хлебаробы і жывёлаводы, якія маюць талент не толькі нарошчваць эканоміку, але і ўмацоўваць традыцыю спеўнасці, суладнасці памкненняў ды дзеянняў. Я за тое, каб у нашай прыгожай неабсяжнай Беларусі запальвалася святло ва ўсіх без выключэння вокнах памянёных гмахаў, якія яшчэ можна адрадзіць. Колькасць вырашчанага хлеба і колькасць творчых гуртоў — паняцці раўназначныя і ўзаемазалежныя.
Далей
|
Калі субота — смачная
Днямі шукаў на сваіх паліцах кніжку “Век крыміналістыкі”. Адразу знайсці не атрымалася. Пакуль корпаўся, паспеў падзяліць усіх людзей (па ступені стаўлення да чытання) вось на якія групы. Адны ўвогуле не маюць ва ўласнасці кніг. Другія расстаўляюць іх у сваіх шафах па колеры. Трэція ці не моляцца на сабраную гадамі калекцыю. А яшчэ адны любяць пазычаць і не аддаваць. Думаў яшчэ пра тое, што даўно трэба зрабіць прыстойныя паліцы, каб не стаялі на іх кнігі, як той казаў, у тры рэдзі. А яшчэ згадваў мімаволі, колькі выданняў за доўгі век мне так і не вярнулі. Асноўны спіс скрадзенага атрымаўся такі: “Малдаўскія казкі” пра адмыслоўца Фэт Фрумоса, “Вайна каля Цітавай копанкі” Івана Навуменкі, “Янкі пры двары караля Артура” Марка Твэна, “Брамнік рэспублікі” Льва Касіля (не сустракаў у букіністыках ніколі), паморскія аповесці Канстанціна Бадзігіна, асабліва шкада “Апошніх вершаў” і “Зацемак…” Леаніда Галубовіча. Хтосьці сказаў, што ў эпоху нечытання кніжкі красці — не грэх. Мо і так. Мо і сапраўды тое скрадзенае камусьці больш патрэбнае. А як думаеце вы?
Далей
|
Цудоўныя ўзоры рэгіянальнай танкі…
На выходных прымаў у госці сяброў. Гаманілі ў тым ліку і пра псеўданімы. Зноў прыйшлі да высновы, што самы таямнічы ў пісьменніка Яўгена Скурко — Максім Танк. Нават пры жыцці Яўгена Іванавіча не далі рады высветліць, як спалучаецца летуценная філасафічная паэзія з бранябойнай магутнасцю баявой машыны.
А сапраўднае тлумачэнне можа быць такім: вельмі любіў творца нешматслоўную прыгажосць усходніх хоку і танка. У гэтую версію прыгожа ўкладаецца і “Максім”. Менавіта Багдановіч, які браў ад сусветнага мастацтва самае лепшае, ці не першым у нас стварыў цудоўныя ўзоры танкі. З таго часу і вабяць літаратара ў японскія трохрадкоўі, у якіх майстры дасягаюць сапраўдных вяршынь мастацкай эмацыйнасці.
Адным з такіх старадаўніх майстраў быў Басё. Вось як пераклаў адно з ягоных трохрадкоўяў пра хуткаплыннасць жыцця Алесь Разанаў: “О, як я зайздрошчу ёй:/у гарах/ сакура закрасавала”. Сакуры на Беларусі няма. Але я адчуваю, як у сумёцістым ляску пад Мінскам збіраюць сілы, каб няўмольна пабачыць свет, падснежнікі. І няма такой сілы, якая стрымала б вясну. Трывайце, людцы, колькі ўжо той зімы!
Далей
|
Цнота з гарэзіяй
Дабіраўся сёння да рэдакцыі праз туман і слоту пераменлівай зімы, якая абрыдла да мяжы. Згадаў бацькаву параду: “Калі кепска на душы, чытай пра сябе вершы, якія любіш”. Бацька разбіраўся ў жыцці. А згадалася раніцай вось што: “Праўду з няпраўдай, цноту з гарэзіяй вымешай спрытам — будзе паэзія…” Хто казаў, што дарэвалюцыйны Янка Купала — сумны?! І разумець трэба правільна, што “няпраўда” ў дадзеным выпадку — гэта не мана, а фантазія. Увогуле згаданая страфа песняроўскага верша — нібыта трапны эпіграф да дзейнасці сумленнага работніка культуры. Так! Любая якасная праца — гэта палымяная паэзія. А творчасць — сінтэз цноты і гарэзіі, фантазіі і рэальнасці. Гаворку пра “паэзію” і “паэтаў” наша газета вяла, вядзе і будзе весці. У тым ліку і падчас аглядаў рэдакцыйнай пошты.
Далей
|
Эцюд для саламянай віяланчэлі
Веру ў прадвызначанасць. Кажуць, яшчэ ў калысцы я шкуматаў газеты. Калі трошкі падрос, на мяне з кніжнай шафы пастаянна вывальваліся падшыўкі “ЛіМа”, “Настаўніцкай газеты” і “Маладосці”, якія гадамі выпісвала маці-педагог. А яшчэ потым я з піетэтам ставіўся да таго, што маці добра ведае Максіма Танка, які курыраваў напрыканцы 1950-х рэспубліканскія настаўніцкія нарады, а сястра-старшакласніца атрымлівае абласныя прызы за сачыненні ад Івана Шамякіна. Усё мне падавалася заканамерным. Як, зрэшты, і тое, што праз час мне давялося працаваць і ў “Настаўніцкай газеце”, і ў “ЛіМе”, і што завёў я добрыя знаёмствы з Янкам Брылём, Рыгорам Барадуліным, Нілам Гілевічам, Іванам Шамякіным і з многімі іншымі, што пры жыцці склалі гонар ды славу Беларусі.
Як казаў малапісьменны дзед Сцяпан: “Трапіў у макулатуру — круціся!” Пад словам “макулатура” меў ён на ўвазе слова “наменклатура”. Адно дакладна: на адкрытай журналісцкай прасторы кручуся як стары, але яшчэ не лядашчы вятрак. Веру ў прадвызначанасць дакладна. Усё, як адзін мой знаёмы музейшчык кажа: “Ёсць справа, вось я яе і раблю!”
Далей
|
Замест прабелаў спрэс прарывы
Пра гэта нам піша вядучы метадыст Гродзенскага раённага культурна-інфармацыйнага цэнтра Наталля Рамановіч. Маўляў, прабелы тыя былі калісьці з даследаваннем вясельнай абраднасці рэгіёна. Цяпер фестываль фальклору “Вяртанне да вытокаў” перарос у аднайменны тыдзень фальклору, які і стаў доказам “вясельнай” дасведчанасці. А ёсць яшчэ святы млынароў і лялькі… Пра разнастайнасць і глыбіню мерапрыемстваў спадарыня Наталля піша пастаянна. У тым ліку і пра перспектывы на гэты год. А яны наступныя: уключыць усе брэндавыя акцыі ў праект “Аграфэст”, які мяркуецца рэалізоўваць у маштабе вёсак і аграгарадкоў Гродзенскага раёна. На гэта працуюць і школы фалькларыстаў, батлейкі ды тэатр народнай песні Тарэсы Адамовіч. На мой погляд, рэстаўрацыя мясцовай традыцыі робіцца тут сістэмна і з вялікай любоўю да Беларусі.
Далей
|
Каб прадказанне не спраўдзілася
Даўно нічога цікавага не было са Століна. І раптам не абы-якая навіна. Метадыст аддзела бібліятэчнага маркетынгу Столінскай раённай бібліятэкі Ірына Грэчка паведаміла пра конкурс “Кніга і мы”. Гаворка пра фотапраект на зададзеную тэму. Летась мы шмат пісалі пра бібліятэчныя дасціпныя знаходкі, скіраваныя на рост папулярнасці і кнігі, і чытання. Сёлета, натуральна, мы гэтую традыцыю працягваем. І як тут не згадаць выказванне геніяльнага Альберта Эйнштэйна: “Я баюся, што абавязкова наступіць той дзень, калі тэхналогіі пераважаць простыя чалавечыя зносіны. І свет атрымае пакаленне ідыётаў”. Вельмі страшнае прадказанне. І калі не супрацьпаставіць гаджэтам кнігу, дык...
Далей
|
Віншаванні ад Зюзі, або Які кароль замовіў трон?
Са здзіўленнем даведаўся, што першыя клубы, як забаўляльныя ўстановы, з’явіліся аж у XVI стагоддзі. Кажуць, адным з актыўных іх наведвальнікаў быў Уільям Шэкспір. Відаць, драматычны гурток узначальваў. Калі ж сур’ёзна казаць, досвед сівой мінуўшчыны — стымул для развіцця будучыні. Усё ж па спіралі ўдасканальваецца. Чаму б і нам не падумаць сёння пра шматпрофільныя ўстановы культуры? Тым больш, што такія ўжо калісьці існавалі. Да прыкладу — кніжныя клубы, дзе можна было не толькі літаратурай абмяняцца, але і мастацкі фільм паглядзець ды абмеркаваць прачытанае і пабачанае. І ствараліся кніжныя клубы на прадпрыемствах, у бібліятэках ды школах. Гэта пазней яны ператварыліся ў літаратурныя салоны для абраных. Дый клубы тады сталі закрытымі і пераўтварыліся з забаўляльных у ідэалагічныя. Дык мо час прыйшоў вяртаць колішнюю сінтэтычнасць? Уявіце ўстанову культуры аграгарадка, дзе бібліятэка і клуб аб’яднаны ў магутны духоўны кангламерат, дзе ў аснове дзейнасці — нацыянальная традыцыя. А транслюе і развівае яе адзіны штат з абавязковым наборам тэхнікі: ад аўтамабіля да апаратуры камп’ютарнай, прайгравальнай, узмацняльнай ды асвятляльнай. Без інвестыцый цяжка чакаць аддачы. Будзем спадзявацца, што ўкладанне грошай у нацыянальную культуру стане ў перспектыве справай прэстыжнай і паўсюднай.
Далей
|
Навучыцца чытаць
Эдсан Аранціс ду Насіменту — гэта Пеле, кароль футбола, нацыянальны набытак Бразіліі. У складзе зборнай сваёй краіны згуляў 92 матчы, забіў 77 галоў. Але я сёння не пра футбол і яго зорку. Пеле напісаў некалькі аўтабіяграфічных кніг, першую — у 1975 годзе. Для таго, каб усё гэта адолець, непісьменныя ў большасці бразільцы навучыліся чытаць. Факт усенароднай любові беспрэцэдэнтны! Мяркуючы па выніковасці беларускага футбола, пэўная частка нашага насельніцтва так і не стане чытачамі. Паколькі няма веры футбалістам, застаецца спадзявацца толькі на бібліятэкараў. А каб зацікавіць, яны павінны здзіўляць. Пастаянна і разнастайна.
Далей
|
Новы нумар
Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова
"Культура і мастацтва"