Адборачныя конкурсы сярод ахвотных выйсці на сцэну віцебскага амфітэатра праходзяць не толькі ў нас, але і ў многіх краінах Еўропы. Нацыянальны “міні-базар” не так даўно адбыўся і ў Варшаве. Прадстаўніцай Польшчы на “Славянскім базары ў Віцебску — 2018” стане чароўная Сыльвія Зэлек.

У канцы лютага споўніўся год з часу ўступлення ў сілу Кодэкса аб культуры. За гэты перыяд многія новаўвядзенні былі не толькі апрабаваныя, але і досыць грунтоўна асэнсаваныя. Неаспрэчна, з’яўленне такога эпахальнага дакумента паўплывала на ўсю структуру галіны. Але практычнае, паўсядзённае выкарыстанне кодэкса выявіла і пэўныя недапрацоўкі ў дэталях. У тым ліку, і ў той яго частцы, якая тычыцца музейнай справы.

Грэчаскі рэжысёр Кірынеас ПАПАДЗІМАТАС — госць і ўдзельнік Міжнароднага фестывалю кароткага метра “Нефільтраванае кіно”, які напрыканцы лютага прайшоў у Мінску. Яго карціна “Манера Грэцыя”, прадстаўленая ў конкурсе ігравых фільмаў, у лік пераможцаў не патрапіла, але стала адным з фаварытаў гледачоў і журы. Зацікавіў гэты твор (а разам з ім і ягоны аўтар) і журналіста “К”. Чым не нагода даведацца пра сучасны кінематограф той краіны, дзе ў свой час нарадзілася ўся еўрапейская культура?

Творчае аб’яднанне “Квадрат”, якое не так даўно адзначыла сваё 30-годдзе, не з’яўляецца выключна здабыткам мінуўшчыны — хаця фармальна і спыніла сваё існаванне яшчэ ў 1994 годзе. Пра тое сведчыць і юбілейная выстава ў Віцебскім мастацкім музеі, і плённая дзейнасць многіх “квадратаўцаў”, якія маюць не толькі беларускае, але і міжнароднае прызнанне. “Квадрат” — гэта ўжо міфалогія і брэнд Віцебшчыны. І міфалогія — ва ўсіх без выключэння сэнсах слова.

У рэдакцыю заскочыў мой даўні знаёмы — дырэктар Козінкаўскага дома культуры і кіраўнік народнага ансамбля народнай музыкі “Радуніца” Мікола Туравец. (Козінкі — маленькая вёсачка ці не ў прыгарадзе Мазыра.) З вашага дазволу, я — трошкі пра Міколу Васільевіча. Задавальненне ад прачытанага — гарантую. Дык вось, будучы работнік культуры пачаў граць на гармоніку з… чатырох гадоў. Заўважыў, як на вяселлі музыка паклаў “струмэнт” на лаву, падхапіў яго і зайграў. І па сёння шчыра не разумее: “Як гэта можна не ўмець граць на гармоніку?”

У галоўнага мастака Вялікага тэатра Беларусі Аляксандра КАСЦЮЧЭНКІ ўсё як па нотах. Таму і падчас размовы з ім з нагоды яго 60-годдзя адчувалася падрыхтаванасць і сабранасць. У паўзах паміж інтэрв’ю — абавязковы тэхнічны нагляд за манціроўкай дэкарацый на галоўнай сцэне. Такая прадуманасць — рэнамэ творцы, бо фундаментальным патрабаваннем да сваёй прафесіі ён лічыць дасканалую заглыбленасць у матэрыял і адказнасць за канчатковы вынік.

Тыповая сям’я — яна якая? Вялікая ці маленькая? Дружная альбо канфліктная? Можа, гэтыя людзі не родныя адзін аднаму, аднак іх лучыць любоў. А можа, іх знітоўваюць крэўныя повязі, але яны ніколі не могуць знайсці агульнай мовы. Выстава “Родны склон” у Нацыянальным цэнтры сучасных мастацтваў закранае размаітыя праблемы трансфармацыі і разумення сям’і ў сучаснасці.

Ёсць такая сумная дадзенасць, калі на пэўным этапе жыцця чалавека вакол яго становіцца ўсё менш блізкіх яму людзей, сяброў, прыяцеляў, добрых знаёмых. Кагосьці адымае фатальнае — непазбежная з касой. Другі знікае з поля ўвагі, застаючыся ў тым жа горадзе, але хаваючыся так, што нават гугль пра яго нічога не ведае. А трэці з’язджае далёка-далёка, і ніякая “павуціна” не здольная замяніць зносіны з ім за кубкам гарбаты, за кулісамі канцэртнай пляцоўкі, ды і проста так, пры сустрэчы на вуліцы. Станаўленне аднаго з самых вядомых айчынных прадзюсараў і хітмэйкераў — Уладзіміра КУБЫШКІНА — адбывалася на маіх вачах. Шлягеры з яго сыпаліся бясконцай плынню, артысты, якімі ён займаўся, станавіліся топавымі беларускімі выканаўцамі. Калісьці ён спрабаваў пакарыць яшчэ і Маскву, што амаль атрымалася. Потым вярнуўся дадому і зноў будаваў айчынны шоу-бізнес. Пакуль не стаміўся. І тады з’ехаў, але ўжо на іншы канец зямнога шарыка, дзе ў яго таксама нешта атрымліваецца. У іншым жыцці, у іншай прафесіі.

Бог ведае, як нараджаецца ідэя для канкрэтнай камандзіроўкі. Падстава для гэтай, да прыкладу, узнікла так. У сталічнай букіністыцы набыў за капейкі кнігу “Міншчына”. Разгарнуў наўздагад і прачытаў: капліца роду Завішаў збудавана ў XIX стагоддзі ў выглядзе… егіпецкай піраміды. З таго моманту не было на душы спакою, пакуль не прыдбаў білет да Узды. Пазнаёміўся з мясцовым краязнаўцам і пісьменнікам Дзмітрыем Вінаградавым і вырашыў, што пісаць буду пра краязнаўства, але пра краязнаўства дзейснае, практычнае, выніковае.

2 сакавіка 2018 года на 91-м годзе жыцця адышоў у лепшы свет доктар гістарычных навук, прафесар Георгій Штыхаў. Легендарнаму археолагу, дзякуючы якому мы спасцігнулі многія таямніцы сярэднявечных Менеска, Віцебска, Полацка, давялося пажыць у розныя гістарычныя эпохі. Больш за тое — ён і сам стаў цэлай эпохай у беларускай навуцы. Але мала хто ведае, якім цярністым быў пачатак яго жыццёвага шляху. І ўжо зусім здзівіць многіх наступны факт: у Беларусь малады Штыхаў вярнуўся, бо… зняверыўся ў магчымасці пабудовы камунізму!